Ik was dit jaar, zoals de voorgaande jaren ook, bij de anarchistische pinksterlanddagen in Drenthe. Dit omdat ik mij al een aantal jaar vrij intensief met het anarchisme bezig hou. Ieder jaar worden er op dit kamp verschillende meetings gegeven, door verschillende anarchistische organisaties, maar ook door wat organisaties van buitenaf.
In dit geval betrof het een project genaamd ‘The University of Colour’. Een groep niet-witte studenten, die de universiteit willen ‘dekoloniseren’. Zo kwam men met voorbeelden van intellectuelen die uit de geschiedenisboeken geschreven zijn, omdat men niet uit de Eerste Wereld afkomstig was/is. Daarnaast wilt men de eurocentrische wetenschap uitdagen. Men gebruikte in dit geval de anarchistische beweging, om haar verhaal te doen.
Het is een thema waar men doorgaans voorzichtig mee omgaat, omdat men niemand wil kwetsen. Toch vind ik dit wel een valkuil, want onder het mom van ‘men kan gekwetst raken’, nemen mensen een blad voor de mond, om maar niet tegen de stroom in te denken. Ik geloof natuurlijk dat er heel veel intellectuelen uit de geschiedenisboeken zijn geschreven, maar ik vind het bijvoorbeeld belachelijk, om postmodernisten te verwerpen, enkel en alleen omdat westers imperialisme deze filosofen misbruikt heeft om zijn eigen doeleinden te behartigen.
Het geweld van kapitalisten moet niet gevonden worden binnen de muren van een universiteit en wat een Foucault wel of niet gezegd heeft. Alsof ‘de burgerking’ überhaupt weet wie dat is. Veel ergernis kreeg ik over mij heen, maar dat zie ik niet als een argument, gevoelens zijn geen argumenten. Als men wil discussiëren, betreden wij het domein van de rede, niet het domein van het sentiment.
Zoals u al aanvoelt, het was inderdaad een pijnlijke bedoening en een flinke confrontatie. Achteraf heb ik ietwat spottend aangegeven de meeting ‘verpest te hebben’. Al was het absoluut niet mijn bedoeling om iemand te kwetsen.
Ik ben één van die witte mensen met een privilege, ik ben een van die witte mensen die het niet begrijpt en daardoor als intellectueel (of pseudo-intellectueel) nog erger dan PVV’ers, omdat ik meer invloed zou hebben. Laat dit duidelijk zijn: als ik op een of andere manier schuldig ben aan imperialisme, dan is dat absoluut niet de bedoeling. Ik vind het verschrikkelijk wat het Westen gedaan heeft, met de rest van de wereld, en ik vind kolonialisme en imperialisme op geen enkele manier te rechtvaardigen.
Maar goed, ik denk dat mensen langs elkaar heen praten. Jullie denken dat ik iets bedoel, wat ik niet bedoel en jullie bedoelen iets, waarvan ik het niet snap, maar wel denk te weten wat jullie bedoelen en zo denken we allebei te weten waarover we het hebben. Juist door die woede en ook vrees, om iets verkeerd te zeggen, graaft iedereen zich in.
Kijk, veel mensen binnen marxistisch en anarchistisch links, van de laatste tijd, zijn identiteitenpolitiek echt grondig zat. Dit omdat deze politiek erg ‘problematisch’ gebleken is. Ik verwijs graag door naar dit stukje, waarin toegelicht, op een heel grondige manier, wat er mis mee is.
Anarchisme is per definitie een uitvloeisel van de verlichting en het relativeren van zowel nationalisme, tribalisme, ‘nationale identiteit’ en cultuur. We zijn allemaal individuen, in die zin zijn we een beetje gelieerd aan liberalisme, alleen zijn we daar veel stelliger in en zijn we links op economisch gebied. Ik als Hollander, ik doe geen klompendansje, jij als Braziliaanse, jij doet geen carnavalsdans. Ik persoonlijk vind al deze stereotypen zo onzinnig, en daarin ben ik dan zo bot om ze állemaal verwerpelijk te vinden.
Je kan als zwart persoon een anti-these vormen op de witte suprematie en dat is begrijpelijk, maar tegelijk ook een valkuil. Je erkent er namelijk hun verhaal over ‘ras’ mee. Wij zijn wit, jij bent zwart, waarop men zegt, ja, dat klopt ik ben zwart en trots. Je kan ook zeggen: ‘ras’ is arbitrair, ik ben een mens, niet een kleur. Ik zeg niet dat die laatste stelling beter is, maar het is ook een stellingname. Logischerwijs werden Black Panthers heel militant. Hoezo ben ik ‘slechts’ zwart? En ze grepen naar de wapens, ik ben zwart en trots! Vanuit hun positie meer dan logisch, wat moet je anders? Alles een beetje relativeren? Dan spreken we alleen over de situatie in het dagelijks leven en niet om de theorie. Ik weet niet in hoeverre Black Panthers echt zwart nationalistisch zijn. Als een zwart persoon zegt dat zwarten genetisch superieur zijn, dan is dat natuurlijk onzin, ook als het een backlash zou zijn.
Extreem-rechts infiltreert anarchisme de laatste tijd. Ook in de vorm van wit suprematisme. Zo heb je ’tribaal anarchisme’, of zogenaamd ‘nationaal anarchisme’. Deze mensen willen cultuur en traditie, ’terug’ brengen binnen anarchisme. Zo van: ik ben wit, dus ik mag alleen in Nederland en Europa vertoeven, in mijn eigen ‘culturele zone’ en jij bent dan Braziliaans en jij mag dan alleen in Zuid-Amerika leven, want daar ‘hoor’ jij. Het is dan geen nationalisme, maar wel een vorm van racisme. Ik ben hier persoonlijk huiverig voor, wanneer men over identiteit spreekt, gebaseerd niet op het persoonlijke maar op het ‘raciale’.
Omgekeerd racisme, bestaat dat? Racisme is, als we kijken naar de definitie van het woord, het maken van aannames op basis van huidskleur en op basis van ‘ras’. Zwarten kunnen leuk trommelen, witten zijn ordelijk, Aziaten zijn geduldig. Al deze waanzin, die mensen reduceert tot een abstractie genaamd ‘ras’. Kàn racisme van zwarten naar witten dan? Wat betreft definitie wel natuurlijk, als we kijken naar de betekenis van het woord. Kan het zo zijn, dat iemand met een driewieler tegen het verkeer in rijdt, op de snelweg? Ja, dat kan, het ging erom of het kan, niet of het vaak gebeurt. Kan het zijn, dat een zwarte een witte aanvalt op basis van kleur en ras? Ja, dat kan. Gebeurt dit vaak? Nee, natuurlijk niet, maar dat was de vraag niet, de vraag was of het bestaat. Ja, het zal vast wel voorkomen, alles bestaat immers. Als je mij vraag, bestaan er mensen die zo klein zijn, dat ze tot je heupen komen, dan zeg ik ja, die zullen vast bestaan. Zal het bestaan dat een zwarte man een blanke man dood slaat? Dat zal vast eens gebeurd zijn. Waarmee niemand zegt dat racisme ten opzichte van witten een groot probleem is, die conclusie moet dan natuurlijk niet getrokken worden.
Je bent trots op je cultuur en niet op je natiestaat. Een wereld van verschil. Binnen het anarchisme heb je ook allerlei cultuurtjes, ik ben vast ook wel in te delen in een of andere cultuur, een of andere subcultuur. De muziek die ik luister etc., dat bepaalt dan een beetje mijn cultuur. Natuurlijk mag je trots zijn op je cultuur, wie zou ik zijn om je dat af te nemen. Anarchisme verwerpt macht van naties over individuen, in al zijn algemeenheid. Maar een cultuur heeft niet echt macht over iemand. Jij verkiest die cultuur, jij definieert die cultuur voor jezelf en met elkaar. Een wereld van verschil. Het is een privé-aangelegenheid, ik zou een ontzettende idioot zijn, als ik jou je vlag ga afnemen, of iets dergelijks, of als ik je ga vertellen dat je geen tribale tattoos mag dragen, omdat dat nationalistisch is.
Het anarcho-cultuurtje, iedereen van buitenaf prikt er zo doorheen. Het gedoe met de dreadlocks, de punkbandjes, voor veel mensen heel herkenbaar en niet minder een cultuur. Ik persoonlijk vind ook dat exclusief en het sluit inderdaad andere culturen en subculturen uit.
Witte fragiliteit. Als iemand mij wit noemt, dan kan mij dat niets schelen. Als jij ‘zwart’ bent, dan ben ik inderdaad ‘wit’. Ik ben helaas niet helemaal wit als sneeuw, want dat had ik wel mooi gevonden, dan zou ik eruit zien als een lijk, of een vampier. Misschien als ik meer een nachtleven ga leiden, kan ik dat bereiken.
Natuurlijk krijg ik van allerlei mensen meteen de wind van voren en een gezicht alsof men mijn strot wil afbijten, vuile blikken, maar met dat soort intimidatie kan ik niets! Kom met je uitleg, je argumentatie en anders maar niet. Ik heb geen zin in letterlijke infight. En als je vindt dat ik niet moet spreken, brand me dan gewoon af, of gooi me eruit, ik ga heus wel weg.
Na afloop heb ik met een van de organisatoren van het kleurproject gesproken en wat mij betreft was dit een goed gesprek. Het kwartje viel toen en dat is misschien vaker met dit soort zaken zo. Iemand moet ervoor gaan zitten, uitleggen wat hij/zij bedoelt, uitleggen wat kwetsend is en waarom, en dan komt het allemaal wat helderder binnen dan wanneer men vanuit de eigen theorie woorden op elkaar gaat afvuren, vol woede en verontwaardiging.
Het tij keert zich tegen identiteitenpolitiek. Eerlijk gezegd ben ik daar blij mee en ik denk dat wij als links sowieso wel donkere mensen aan ons kunnen binden en trans-mensen en homoseksuele mensen. Wij hoeven niet allen door het stof om de beweging meer divers te maken. Wij merken hoe de anti-zwartepietmensen zich aan links verbinden en ik denk niet dat dit gebeurt vanwege een identiteitenpolitiek, ik denk dat het gewoon met gezond verstand en praktische overwegingen te maken heeft.
