Wolven staan bekend als luie jagers. Zij zullen altijd voor de makkelijkste prooi, jonge, zieke of oude dieren kiezen. Deze voorkeur voor een gemakkelijke prooi heeft significante invloed op de populatiedynamiek en samenstelling van prooidieren als bijvoorbeeld herten en wilde zwijnen. Met name tijdens de uitbraak van een ziekte speelt de wolf een cruciale rol bij het beperken van het aantal geïnfecteerde dieren. Data uit Slowakije onderstreept de belangrijke rol van de wolf als dokter van de wildernis.
Natuurlijke selectie houdt Afrikaanse varkenspest op afstand
De Afrikaanse varkenspest heeft zich vanuit Afrika naar Europa verspreid, de eerste gevallen zijn in 2007 in Midden-Europa vastgesteld. In heel Europa werden wilde zwijnenpopulaties geïnfecteerd en in sommige landen werden ook de tamme varkens besmet. Terwijl onderzoek van EFSA niet kon bevestigen dat er verband bestaat tussen het aantal gerapporteerde uitbraken van Afrikaanse varkenspest bij tamme varkens en de gerapporteerde gevallen van besmette wilde zwijnen, verspreidt het virus zich door Europa via direct contact met bloed en andere lichaamsvloeistoffen van besmette dieren. Dit houdt in dat de verspreiding plaats vindt via besmette vrachtwagens, kleren, gereedschappen en uitrusting van jagers en boeren.
Een recent onderzoek van het Duitse Friedrich-Löffler Instituut (pdf) schatte de kans op besmetting via wilde zwijnen als gemiddeld. Ondanks dat dit onderzoek aantoont dat het intensief bejagen van wilde zwijnen weinig tot geen invloed heeft op de verspreiding van Afrikaanse varkenspest, eisen boeren en jagersorganisaties massale afschot van de wilde zwijnenpopulatie. Het zijn voornamelijk menselijke activiteiten die de oorzaak zijn van de verspreiding van de ziekte over grote gebieden in Europa en Afrika.
Naast importverboden en het beheersen van populaties, heeft passief monitoren bewezen de meest effectieve maatregel te zijn om het virus buiten de deur te houden. Passieve beheersing houdt in natuurlijke selectie door predatoren. In het grootste deel van Europa is dit de wolf. Wild zwijn is één van de hoofdvoedselbronnen van de wolf (pdf). Wolven houden van makkelijke prooien en zullen dus vooral jagen op de ziekste en zwakke dieren. Omdat het virus niet schadelijk is voor andere wilde dieren, kunnen wolven een essentiële rol spelen bij het beheersen van dit soort ziektes. Onderzoek in Slowakije onderstreept de belangrijke rol van de wolf bij het beheersen van uitbraken van varkenspest.
Slowaakse wolven houden hun territoria vrij van varkenspest
Verschillende onderzoeken laten de verstrekkende effecten van de wolf op het ecosysteem zien. Het beheersen van de wilde zwijnen en hertenpopulaties zijn hier slechts twee voorbeelden van. Twee Slowaakse onderzoeken van 1990 tot 2000 laten zien dat Slowaakse wolvenroedels hun territorium meerendeels of totaal vrijhouden van varkenspest. Overlappende kaarten van wolventerritoria en uitbraken van varkenspest onderstrepen dit.
“Verspreiding van de wolf in Slowakije en plaatsen met Klassieke Varkenspest (CSF) bij wilde zwijnen in 1994-1998” Blauw: gebieden waar geen wolven zitten. Wit: gebieden met wolvenroedels. Kleine zwarte cirkels: signaleringen van wolven. Zwarte stippen: locaties met uitbraken van klassieke varkenspest. 93% van gevallen van klassieke varkenspest kwam voor buiten de gebieden waar een wolvenroedel zat (blauw). Slechts 7% van klassieke varkenspestgevallen kwam voor in gebieden waar wolven zitten(wit).”
Bron: Vlk lesoochranarske zoskupenie
Geïnfecteerde dieren laten binnen een paar dagen symptomen van de ziekte zien en zijn als gevolg daarvan langzamer en zwakker dan de gezonde dieren. Dit maakt hen een makkelijke prooi voor de wolven. Het doden van geïnfecteerde dieren verkleint de besmettingshaarden en vermindert daarmee de kans op verdere verspreiding.
Ondanks dat jagers hebben geprobeerd deze taak over te nemen, blijkt uit de twee onderzoeken dat wolven in het algemeen en wolvenroedels in het bijzonder veel succesvoller zijn in het uitbannen van de de ziekte. Dit onderstreept de belangrijke rol van de wolf in een gezond eco-systeem. Dit is de reden dat we de wolf de dokter van de wildernis noemen.
Aantal wolven in Slowakije en plaatsen met uitbraken van de klassieke varkenspest (CSF) 2001-2003” Groen: gebieden met wolvenroedels. Wit: gebieden waar geen wolven leven. Blauwe stippen: locaties waar klassieke varkenspest uitbrak in 2003 Groene stippen: locaties waar klassieke varkenspest uitbrak in 2002 Rode stippen: locaties aar klassieke varkenspest uitbrak in 2001
Source: Vlk lesoochranarske zoskupenie
Vertaling van een artikel dat oorspronkelijk verscheen bij het European Wilderness network
