Promoveren, degraderen en controleren in Teeven’s Skinnerbajes
(vervolg op: Rode en groene gevangenen)
Nieuwersluis, 14-2-2019
Op woensdag 13 februari werd ik geacht te verschijnen bij het RIC (=Re-integratiecentrum) alhier in Nieuwersluis. Daartoe had ik vorige week een brief gekregen: “Hierbij bevestig ik dat je een afspraak hebt in het re-integratiecentrum.” Afspraak?! Tutoyeren?!
Het is typerend voor de Kafkaëske Neederlandse polder die ook in de bajes is doorgedrongen. Altijd maar doen alsof alles in redelijkheid en overleg tot stand is gekomen. Dit soort brieven krijg je ‘buiten’ bijv. ook van de sociale dienst of het UWV. Een afspraak? Nee, ik heb geen afspraak gemaakt, men bepaalt gewoon dat ik daar moet zijn. “Reden van bezoek: taalmeter en reflector”, een test en een vragenlijst over “hoe je op dit moment in je vel zit.” Een open-deur-vraag wat mij betreft (pun intended). In Ter Peel ontving ik reeds een “vragenlijst voor de afdeling Detentie en Re-integratie (casemanager)”: “Deze vragenlijst dient u volledig ingevuld retour te sturen naar uw casemanager. Sprekersbriefjes worden pas in behandeling genomen, als deze lijst retour is gestuurd.” En “De ingevulde lijst wordt ingevoerd in een computersysteem dat correspondeert met uw gemeente.” Ik heb deze vragenlijst niet ingevuld. Vorige week werd me door de ‘casemanager’ hier ook al gevraagd of ik deze nog ging invullen. “Nee.” Het is pure dwang, bemoeizucht met je privéleven met vragen over ‘persoonlijke omstandigheden, ID-papieren, inkomen/werk/dagbesteding, schulden, huisvesting/onderdak, zorg en reclassering’ en een schending van je privacy. Immers: alles wat je gedwongen wordt in te vullen, wordt ongevraagd gedeeld met derden zoals de gemeente. Dit formulier en de ‘afspraak’ zijn de opmaat voor het “zoveel mogelijk in overleg met u” opstellen van “uw detentie- en re-integratieplan (D&R-plan).” (bron: huisregels Nieuwersluis, hfdst.2.5: ‘dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat’). Het is voorwaarde voor “promotie” vanuit het ‘basisprogramma’ (rood) naar het ‘plusprogramma’(groen). Voor langgestraften hangt hun ‘detentiefasering’ vervolgens ook weer af van deze ‘promotie’, en dus zaken als verlof en een opener regime in de laatste periode. Daar komt nog bij dat wat vroeger ‘vervroegde invrijheidstelling’ was, sinds 1 juli 2008 voorwaardelijke invrijheidstelling is.
Ik ben niet naar die ‘afspraak’ gegaan gisteren. Uit de brief die de ‘afspraak’ bevestigde: “Kom je niet, dan word je opgegeven als weigeraar en kun je niet doorstromen naar het plusprogramma.” Terwijl ik om de betreffende tijd voor het eerst hier naar de bibliotheek kon, werd er door het RIC gebeld naar de bieb, of mevrouw K. naar het RIC kwam. Nee dus. Men zal mij nu opgegeven hebben als ‘weigeraar’. Juist. Geef het maar op! Ze kunnen me opsluiten maar niet dwingen tot werk en dit soort controle op me uitoefenen. Uiteraard probeert men dit wel en het is de vraag wat ze nog zullen gaan doen.
Na het maken van die test en het invullen van die vragenlijsten is het de bedoeling dat je een cursus “Kiezen voor verandering (KVV)” gaat doen en wow! Dan kun je dus “na bespreking in het MDO (=multi-disciplinair overleg) naar het plusprogramma gaan.” Sorry voor al deze misselijkmakende bajestermen – ik haat ze net zoveel als jullie. Het is echter nodig om te laten zien hoe die shit werkt sinds de invoering van Teevens stoplichtsysteem ofwel de Skinnerbajes.
Nog wat citaten uit de huisregels, hfdst. 2.5: “Uw gedrag wordt beoordeeld aan de hand van het toetsingsmodel Stimuleren en Ontmoedigen. U wordt beoordeeld op de onderdelen veiligheid, beveiliging, zorg en begeleiding en re-integratie en resocialisatie. (…) In dit toetsingsmodel wordt onderscheid gemaakt tussen goed gedrag (groen), dit kan beter gedrag (oranje) en ongewenst gedrag (rood).”
Het lijkt hier wel een kleuterschool en er wordt van uit gegaan dat we hier allemaal in beginsel gevaarlijk en asociaal zijn. Niets is minder waar. Ik heb gezien hoezeer het kapitalistisch systeem mensen in de grond trapt en niet helpt om overeind te komen. Zo komen mensen in de eerste plaats in de bajes terecht, door een bovendien racistische justitie en politie, waar vervolgens met een waarschuwend en kleinerend vingertje medewerking wordt geëist en daadwerkelijke hulp niet wordt verleend. Zo sprak ik in Ter Peel twee vrouwen met grote medische problemen die daar in de bajes niet aan werden geholpen ( “doe dat maar als u weer buiten staat”). Ik sprak daar daklozen en gegijzelden die aan hun lot worden overgelaten en waarvan ik me afvraag wat er van hen terecht moet komen. Hoezo, re-integratie?! ‘Kiezen voor verandering’? Deze hele maatschappij, bajessen incluis, moet op de schop en afgebroken worden! De hypocrisie!
Nog wat citaten uit de huisregels:
“Besluit promoveren/degraderen: in uw D&R plan worden gedragsrapportages van verschillende disciplines ingevuld die betrokken zijn bij uw detentie. (…) Het MDO adviseert de vrijhedencommissie (VC) over uw D&R plan.” Tot zover de citaten uit de huisregels. Wellicht vind je online meer als je dit verder wilt onderzoeken. Ik moet het hier allemaal met de hand overschrijven en die teksten komen mijn neus uit.
In Ter Peel, waar ik nog in een tweepersoonscel zat, kwam na de vrijlating van mijn eerste celmaatje een meisje binnen uit Nieuwersluis. Ze sprak zeer gebrekkig Neederlands en werd als zijnde ‘rood’ op de afdeling bij mij gezet. Het was moeilijk communiceren maar er was duidelijk iets aan de hand waar ze erg mee zat. Na veel heen en weer gepraat, dook zij in een grote envelop met paperassen en viste daaruit een belangrijk document: “besluit tot promoveren”. Zij was dus niet ‘rood’ maar ‘groen’ en schrok van ineens zoveel achter de deur zitten. Citaat: “Beslissing: op basis van mijn bevoegdheid van art. 1d van de regeling selectie, plaatsing en overplaatsing van gedetineerde deel ik u mede dat u per 24-1-2019 wordt geplaatst in het plusprogramma. (…) Op grond van het toetsingskader ‘Stimuleren en Ontmoedigen’ is uw functioneren beoordeeld als gewenst (groen) gedrag. (…) U hebt laten zien verantwoordelijkheid te nemen voor uw eigen gedrag, hiervan de noodzaak in te zien (…) U laat hiermee zien dat u serieus wilt werken aan een succesvolle terugkeer in de maatschappij.” Was getekend, de plv. directeur van Nieuwersluis, H. Versteeg.
Op het moment dat dit papier te voorschijn kwam, was het al te laat om er direct wat mee te doen. Eén piwi die even door het luikje kwam kijken, snauwde dat het er nu de tijd niet voor was. De volgende dag, pas toen de deur voor ‘rood’ open ging, kon ik de kans grijpen voor haar door de piwi met het document te confronteren: “Bewijs: ze is groen!” De fout was – aldus de piwi – inmiddels ontdekt en werd gelukkig voor het meisje snel hersteld, na een dag van wanhoop over de onfortuinlijke overplaatsing. Want niet alleen wil iedereen graag in het plusprogramma en heeft daar alles voor over, maar ook: iedereen in Ter Peel wil (terug) naar Nieuwersluis, die als ‘betere’ bajes bekend staat. Nu ik hier zit, snap ik waarom. Het voert hier nu te ver om hierover teveel in detail te treden en het zijn slechts relatief oppervlakkige zaken maar verschillen als meer open deur (ook in ‘basis’), meer toelating van spullen van buiten en het eenvoudiger regelen van bezoek spelen een rol hierbij. Dat is toch mooi meegenomen.
Het verschil tussen ‘basis’ en ‘plus’ programma uit zich in alle gevallen in meer recreatietijd en vaker sport voor ‘plus’. Hier in Nieuwersluis zit het verschil in twee keer een lange avondrecreatie die basis niet heeft. Zo zat ik de afgelopen twee avonden ‘achter de deur’ terwijl op de afdeling je de stemmen hoort van anderen die daar van alles aan het doen zijn. Mij persoonlijk deert het niet, ik verkeer in de gelukkige positie dat ik voor mezelf genoeg te doen heb. Menig gevangene kan echter die dichte deur slecht verdragen. En ja, ik zit me hier stoïcijns te houden, allicht wil ik niets liever dan alle deuren open, maar dan ook wel de hoofdpoort! De rest is alleen maar schijnvrijheid.
Dan de sport Dit is iets waar ik me echt boos over maak: lichaamsbeweging laten afhangen van zgn. gewenst/groen gedrag. Daarbij moet je weten dat wie net binnen komt sowieso niet ‘groen’ kán zijn (zelfmelders bij de bajes uitgezonderd): je moet je de eerste zes weken bewijzen en dan ook aan al die dwang toegeven, én werken voor 3,04 per 4 uur voor bedrijven als Xenos en Hema (hetgeen ik ook weiger).
Hier in Nieuwersluis is er voor ‘plus’ vier keer per week sport. Voor ‘basis’: twee keer per week. (*) Dat is een halvering in lichaamsbeweging! Je gezondheid hangt af van je toegeeflijkheid! Een absolute ‘nono’ wat mij betreft, die op zijn minst zelfs binnen dit wurgsysteem nog aanvechtbaar zou moeten zijn. Ik kom hier op terug. Voor nu: het afnemen van gezondheid is wat mij betreft ongewenst/rood gedrag en mijn beslissing luidt dan ook dat de bajes gedegradeerd dient te worden tot een rokende puinhoop. Na vrijlating van alle gevangenen uiteraard.
Groet, Joke
(*) Aanvulling van Joke: Ik ben met twee andere meiden meegegaan vrijdagochtend, de derde doordeweekse sportdag. Die staat in het rooster als alleen ‘plus’ programma. Eén van de andere meiden stelde daar een vraag over, en toen werd gezegd door een piwi dat die ochtend ook voor basis was. Conclusie: het staat fout in het dagprogramma, of het is veranderd. Blijft staan dat de vierde ochtend op de zaterdag wel alleen plus is. Dus er is wel degelijk verschil, maar het is minder groot.
– Eerder verschenen bij 13 september
