Regeren zonder regering en zonder al te veel reguleringen. Dat is pas echt een uitdaging. Het lijkt een utopie, maar het experiment is aan de gang. Paul Kalma schetst in navolging van de Duitse socioloog Wolfgang Streeck de situatie in laboratorium Europese Unie.
Politiek-econoom en filosoof Friedrich Hayek stelde dat een op vrij economisch verkeer gebaseerde federatie van natiestaten een effectief middel vormt om het regulerend vermogen van elke afzonderlijke staat in te perken. Maar dan moet de democratische macht natuurlijk niet naar het federale niveau verplaatst worden, want dan dreigt die regulering alsnog.
Vervreemding
Een onvermijdelijke consequentie is de vervreemding die zo’n politiek teweegbrengt. Wie neemt de politieke beslissingen? De leiders in de natiestaten kunnen geen politiek uitstippelen omdat ze vastzitten aan Europese afspraken. En op Europees niveau is er geen bestuur dat kan worden afgerekend, maar is er slechts een commissie die voorstellen produceert. Geen sterveling weet evenwel hoe die precies tot stand komen. Bekend is slechts dat een lobbycircuit er zijn geld dik en dik verdient.
De onvrede in de lidstaten neemt dan ook hand over hand toe. Geen enkele politicus lijkt te vertrouwen. Niet waar te maken beloften kenmerken het repertoire van iedere mainstream politieke partij. Terecht fulmineren populisten tegen de onmacht van regerende politici. Dat de weg van bruine en rode opportunisten naar de hel leidt weten we. Maar ze vertellen een groot deel van de realiteit: de huidige politieke bestuurders zijn onmachtig in het systeem.
Half werk
Kalma vertelt het verhaal in soortgelijke bewoordingen. Uitstekend. En vervolgens? Dan stokt het. De PvdA’er is politicus, geen journalist. Een journalist hoeft vervolgstappen niet aan te geven. Die verwacht ik wel van een oud-senator. Nu blijft de analyse halverwege steken.
Zijn sociaaldemocratische signatuur verklaart veel. De kool en de geit moeten gespaard worden. Een zelfde trucje haalde een PvdA-europarlementariër een kleine twee jaar geleden uit: ‘Sluwe Thijs Berman is een tikje vergeetachtig‘. Berman kwam in zijn verhaal niet verder dan een ‘andere politieke meerderheid’ die nodig is in de EU. Kalma komt daar zelfs niet op uit. Een slordigheid is zijn meest opmerkelijke suggestie. Hij merkt op dat een debat over inperking van de nationale soevereiniteit er nog niet is geweest. Dat is dus wel gaande. Wilders hekelt voortdurend de EU en de overdracht van soevereiniteit.
Onbegrijpelijk
Ik heb na zijn ‘vertoog’ geen idee wat Kalma wil. Wil hij minder EU? Soms lijkt het erop. Met de opmerking over het ‘debat over inperking van de nationale soevereiniteit’ lijkt hij overdracht van bevoegdheden naar de EU te betreuren. Of wil hij een federale EU? Hij noemt Martin Schulz, Europees lijsttrekker van de sociaaaldemocraten, een euro-federalist. Is dit wishful thinking? Schulz zelf heeft namelijk in december 2013 nog ontkend dat hij een federalist is: “I have never in my life used it that I am a European federalist.” Die uitspraak was overigens een leugen.
Na een uitstekende analyse over de hayekiaanse EU is het onbegrijpelijk dat Kalma geen keuze maakt over het vervolg van de ontwikkeling van de EU. Het is voor iedereen duidelijk dat de huidige opzet een cul-de-sac is. Maar wat dan? Hoe laf kun je zijn om een antwoord te vermijden?
Helaas snap ik niet wat Hayek bedoelt.
Wel kan ik de Duitser Sarrazin en de Brit John Gray begrijpen, die beiden betogen dat de volkeren, culturen en economische systemen van de nog bestaande Europese landen te verschillend zijn om samengevoegd te kunnen worden.
De honderdduizenden die net in Madrid betoogden zien dat, een werkloosheid van 26 %, terwijl Brussel bezig is oorlog met Putin te veroorzaken, zo al geen militaire, dan toch een economische waar niemand beter van zal worden.
Sarrazin legt ook uit dat juist de verscheidenheid van de Europese landen de sterkte van Europa is.
Er moet dan ook helemaal geen vervolg zijn op de ontwikkeling van de EU, we moeten terug naar de EEG, een samenwerkingsverband van in beginsel soevereine landen, elk met een eigen valuta die een eigen economisch en sociaal beleid mogelijk maakt.
Het beginsel van vrije vestiging van personen moet in de prullebak, landen moeten hun immigratie kunnen regelen.
Als men in Brussel niet ontdekt dat Europa een democratisch Europa moet worden voor vrije mensen en niet een Europa waar de ministers van financiën het laatste woord hebben zal het nooit een echte toekomst hebben.
Een handels associatie met vrij verkeer van goederen en PERSONEN, dat is wat Europa moet worden in plaats vam een speeltuin voor de rijken.
@piterfries
Hayek was een profeet van de vrije markteconomie. Bedrijven moeten met elkaar concurreren en regeringen dienen zoveel mogelijk afzijdig gehouden te worden. Hoe kun je dit bereiken volgens hem? Door de macht van landelijke regeringen in een samenwerkingsverband te laten uitvoeren. Ze kunnen alleen iets besluiten als iedereen in het samenwerkingsverband (EU) een voorstel steunt. Dat zal in het algemeen niet gauw gebeuren. Daardoor ontstaat er speelruimte voor (grote) bedrijven om hun voorwaarden aan de samenlevingen op te leggen, zonder dat burgers zich daartegen organiseren. De burgers protesteren hoogstens op het niveau van de natiestaat. En daarbij wordt meestal het ene land tegen de andere uitgespeeld. De Nederlander is dan tegen de Griek of de Bulgaar bijvoorbeeld.
Kalma is nogal van het sociaal contract, dus in die hoek moet je het zoeken. Meer invloed van onderop en de terugkeer van de moraal en zo. (Zie verder deze recensie van zijn boek Makke Schapen: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/3214875/2012/03/03/De-politiek-geeft-de-economie-uit-handen.dhtml.) Overigens is hij geen senator geweest.
@Joke,
Dank voor de correctie. Kalma was lid van de Tweede Kamer, niet van de Eerste. Slordig van mij.