Fidel Castro is één van die figuren die de Twintigste Eeuw gestalte hebben gegeven en over generaties heen een herkenbaar symbool werd en bleef voor iedereen. Zijn overlijden was dan ook een global event die door alle media en wereldleiders werd becommentarieerd. Opvallend hoe streng de Westerse pers was in haar oordeel over Castro. “Castro was een dictator en Cuba was geen democratie,…”, klonk het. En hier wordt het interessant volgens Jan Blommaert want voor welke realiteiten staat het woord “democratie” vandaag?
Zowat elke taalkundige zal bevestigen dat taalgebruik alleen maar werkt wanneer mensen die dezelfde woorden gebruiken ook dezelfde betekenissen aan die woorden geven. Doen ze dat niet, dan begrijpen ze elkaar niet meer. Als één iemand het woord “stoel” gebruikt voor een voorwerp dat de meeste anderen als “een flesje Ice Tea” beschrijven, dan heeft die ene persoon een groot probleem.
Dat beginsel klopt uiteraard: we begrijpen elkaar omdat we betekenissen delen en er, in communicatie, ook vanuit gaan dat dat zo is. Daar kan in de concrete realiteit wel wat rek op zitten, en betekenissen worden steeds weer geherformuleerd en verschuiven dikwijls van plaats tegenover andere. Maar het beginsel is wat het is, het definieert communicatie.
Desondanks zijn er woorden die we zeer frequent hanteren, die niét die heldere en gedeelde betekenissen hebben. Een voorbeeld is het woord “democratie”. We gebruiken het héél vaak, en de recente discussies naar aanleiding van de dood van Fidel Castro kunnen als voorbeeld dienen van hoe we het concreet gebruiken.
Dat het woord hoe dan ook al voor een wirwar aan dingen staat weten we overigens al een tijdje. Toen Arend Lijphart in 1999 zijn klassieker “Patterns of Democracy” publiceerde beschreef hij daarin niet minder dan zesendertig verschillende modellen van politieke staatsorganisatie waarvoor we de term hanteren. Dat maakt “democratie” sowieso al tot een vrij uitzonderlijk woord – iets wat in de categorie valt van termen zoals “liefde”, “vrijheid”, “begrijpen”, of, meer recent, “Facebook vriend”.
(Lees verder bij de bron van dit artikel)
Via:: dewereldmorgen.be
