Onderstaand volgt een serie commentaren op een artikel, gelezen op het Communistisch Platform. De citaten zijn uit het betreffende artikel afkomstig.
De Socialistische Partij ontstond in de politiek roerige jaren ’60 als Maoïstische afscheiding van de CPN. Onder de namen “Marxistisch-Leninistisch Centrum Nederland”, “Kommunistische Eenheidsbeweging Nederland (Marxistisch-Leninistisch)”, Communistische Partij Nederland (Marxistisch-Leninistisch)” en uiteindelijk, in 1972, “Socialistische Partij” probeerde de groep jarenlang voet aan de grond te krijgen met een socialisme naar Chinees voorbeeld. Uiteindelijk groeide ze uit van een kleine propagandagroep tot de activistische kern op links. Het autoritaire karakter van de oude Maoïstische organisatie zit nog altijd diep geworteld in de huidige partijstructuren.
De SP is autoritair, maar dat geldt voor iedere parlementaire partij. De partij zegt ook niet te streven naar individuele autonomie, directe democratie, of wat dan ook. Als je zo’n partij in gaat, dan weet je dat je gecommandeerd gaat worden. ‘Wij’ anarchisten zijn klein, we doen niets hahaha, nee dat is niet helemaal waar. Wel kan ik zeggen, dat anarchisten veel beter met overleg en consensus omgaan. Onze vergaderingen zijn langdradig, slepend, máár, daar komt wel bij, dat naar iedereen geluisterd wordt. Je krijgt er ook wat voor terug. Toen ik in de SP zat, was dit minder het geval. Alles werd veel vanuit taken geregeld. Hier is je taak, doe dit even! Ja, daar heb ik dus geen zin in. Schrijf een stukje, waarna ze het vervolgens geheel op de schop namen, aanvulden, censureerden en mijn woorden verdraaide.
De SP doet uiteraard ook dingen wél goed. Het is een orgaan, dat samen met in deze tijd GL, PvdA en de PvdD, Rutte van repliek dient. Maar wat mij betreft doet de PvdD dit beter en GL bij vlagen ook. Ik vind dat de SP een beetje haar ritme kwijt is. Groene partijen zijn sterker in deze tijd, weten ook nieuwe lagen van de bevolking aan te snijden. Dit terwijl de SP nog steeds pleit voor betaalbare veeteelt en bio-industrie. Men loopt dus achter de feiten aan. Toch heeft men ook goede activisten, waar de partij wat mij betreft op drijft.
De SP heeft haar politieke relevantie gewonnen door het vullen van een vacuüm op het politieke veld. Door de ineenstorting van de CPN eind jaren tachtig van de vorige eeuw, en het verrechtsen van de PvdA in de jaren negentig, ontstond er ruimte aan de linkerzijde. De SP had op het juiste moment, de juiste sterkte om die leegte op te vullen. Het organiseren in de buurten en wijken en haar onverbiddelijke oppositie tegen neoliberaal beleid lieten de partij uitgroeien tot grote speler op politiek vlak.
Hier ben ik het mee eens. sociaaldemocraten werden neoliberaal en communisten werden sociaal-democraat. PvdA werd VVD en SP werd PvdA. Zo schuift het steeds een stukje door. Nu zijn de internationale socialisten het linkse alternatief en wordt de SP langzaam ingekapseld. De oude communisten staan al op om wat water bij de wijn te doen en een regeringswaardige partij te worden. De SP zal vervolgens naast Rutte zitten om samen met hem bejaarden uit hun huis te gooien, of iets dergelijks.
Communisten zien de SP door haar positie in de arbeidersbeweging, haar activistische houding en haar onverbrekelijke oppositie tegen neoliberale politiek, als het hoogst ontwikkelde politieke bewustzijn van de Nederlandse arbeidersklasse op dit moment. We wijzen politiek werk buiten de SP daarom af. Dit structureel doen zou je effectief buiten de arbeidersbeweging plaatsen, in een irrelevante positie.
Anarchisme bepleit juist buitenparlementaire activiteiten en ziet de SP niet echt als een vehikel. Ik weet niet of de SP het ultieme klassebewuste orgaan is. Vergeet niet, reactionaire, chauvinistische tendensen, bevinden zich binnen de SP. Groen Links, is in deze tijd niet wezenlijk anders dan de SP. Wat mij betreft is de PvdD het felst, op links. Ik heb veel respect voor mevrouw Thieme. Daarnaast, veel mensen die niet stemmen hebben ook een sterk (vaak onbewust) klassebewustzijn (een paradox), misschien nog wel meer dan de gemiddelde, ietwat brave SP’er/FNV’er. Je kan niet alles de SP in de schoenen schuiven. Iedere actie die rechts (of autoritair marxisme) ondermijnt is wenselijk, of dit nou binnen- of buitenparlementair is.
De partij kent een aanzienlijke burgerlijk-linkse vleugel die wordt gekenmerkt door een grote bereidwilligheid om mee te regeren. Deze vleugel komt voort uit de politieke strategie die de partijleiding uitdroeg in de periode na de parlementaire doorbraak. Om een aantrekkelijke coalitiepartner te vormen voor de andere partijen, verschoof de partij haar programma sterk naar het midden. Daarmee zette ze de deur open voor nieuwe, minder ideologisch betrokken leden. Het verse bloed zag het socialisme niet meer als strijd voor een alternatief op het kapitalisme. Het oude Maoïstische kader werd een minderheid en scholing over marxisme werden naar de achtergrond gedelegeerd.
De partij is heel groot en omvat veel verschillende mensen. Linkse intellectuelen, oud krakers en FNV’ers, die vroeger op Geert stemden. Dat is lastig voor deze partij. Daarom is het streng in haar partijlijn en haar structuren. Men wilt niet dat het geheel uit elkaar valt. Maar zoiets is moeilijk af te dwingen. Daarom verbiedt men ook dubbel lidmaatschap. Ergens begrijpelijk, aan de andere kant ook belerend.
De partij staat tegenwoordig op twee sporen: enerzijds is ze expliciet anti-neoliberaal, organiseert ze buurten en wijken om op te komen tegen misstanden en spreekt ze over een socialistische maatschappij. Anderzijds doet ze echter lokaal en provinciaal mee met coalities, botst daarmee op wat ‘sociaal’ mogelijk is en moet als gevolg het neoliberale beleid uitvoeren waar ze eigenlijk tegen is. Dit levert een constante spanning op binnen de partij.
Ze willen iets dat heel moeilijk is. Ze willen via het parlement waardigheid afdwingen. Heb niet de illusie dat de rijken hun welvaart laten wegstemmen, zou ik bijna zeggen (niet zelf bedacht). SP wilt iets dat begrijpelijk is. Op een beetje een normale, gepacificeerde manier hun gelijk halen. Helaas werkt de klassenstrijd zo niet en palmt rechts je in, of bestempelt je als ‘schreeuwer’ aan de zijlijn. Wat mij betreft moet de SP gewoon lekker door blijven ‘schreeuwen’ en geen coalitie-ambities hebben. Men heeft meer slagkracht door vanuit de oppositie rechts beleid te blijven torpederen.
De partij wordt nu weer door deze dan gene vleugel geleid. Deze tegenstelling zal blijven bestaan totdat de activistische vleugel of de burgerlijk-linkse vleugel permanent de ander zal uitschakelen.
Als de activistische vleugel de burgerlijk-linkse vleugel uitschakelt, dan doet de SP een stapje terug naar het verleden en zijn ze weer een van die ‘extreem’ linkse groepen, in het trotskistische speelveld. Wint de links-burgerlijke vleugel, wat veel waarschijnlijker is, dan wordt de SP gewoon de nieuwe PvdA, dus een soort uitvoerende tak van de VVD.
Tegenover de burgerlijk-linkse vleugel, scharen de communisten zich achter de activistische vleugel. Communisten willen deze versterken door (her)introductie van marxistische politiek, in de vorm van politieke scholing, debat en programma.
Ik denk niet dat de SP het toelaat dat men ‘hun’ pupillen gaat ‘indoctrineren’ met marxistisch gedachtegoed.
De SP heeft een duidelijke keuze gemaakt. De klassenstrijd voeren op een veilige, parlementaire manier. Daarbij hoort geen militante achterban. De SP zal het dan ook niet toelaten dat men ‘extreme’ leden heeft binnen haar gelederen.
De laatste tien jaar is de partij genormaliseerd in het politieke landschap. Behalve met actief partijbeleid heeft het ook te maken met de hevige groeipijnen die de partij sinds 2006 kende. Veel nieuwe afdelingen kwamen tot stand zonder activistische achtergrond en oude afdelingen verloren hun activisme doordat het kader bestuurlijke posities ingetrokken werd. Daarmee doorliep de partij een cyclus van deradicalisering; in de ogen van de arbeiders werd ze steeds meer een partij zoals alle anderen. Het is van groot belang dat communisten zich actief inzetten voor het duurzaam heropbouwen van de beweging op straat. Dat betekent dat ook in gemeenten bestuursdeelname moet wijken voor het bouwen aan de partijorganisatie.
De heropbouw van een beweging op straat is sowieso cruciaal. Met of zonder SP, met of zonder communisten. Bestuursdeelname lijkt mij inderdaad sowieso nooit heel constructief. Kijk naar Labour, kijk naar Bernie, kijk naar Syriza.
Communisten zien geen tegenstelling tussen het opbouwen van de partij en de strijd voor een socialistische politiek. Als de partij niet de logische conclusies van haar eigen politiek trekt, kan zij slechts tegen haar eigen limieten aanlopen en uiteindelijk het project nodeloos ten onder laten gaan. Alleen een authentieke socialistische koers kan de kracht van de partij waarborgen.
De partij kan wel groot en krachtig worden, maar zal inderdaad uiteindelijk instorten, onder de druk bezwijken van Haagse lobbyisten. Men zal van alle leden vervreemd raken maar zal wel een salonfähige middenpartij zijn. Daarnaast, partijsocialisme lijkt mij een gepasseerd station.
Het huidige programma van de SP is gericht op wat mogelijk is binnen een regeringsperiode van vier jaar, met het oog op coalitiedeelname. Daarnaast bestaat er een zwak beginselprogramma dat de richtlijn vaststelt voor de vierjaarlijks wisselende verkiezingsprogramma’s. Communisten willen deze tweeledige constructie vervangen door een daadwerkelijk socialistisch programma, dat breekt met het kapitalisme en streeft naar de politieke macht van de arbeidersklasse als minimum.
Breken met het kapitalisme gaat niet zonder horten en stoten. Koerden in Rojava braken met het kapitalisme. Breken met het kapitaal gaat altijd gepaard met wapengekletter. Niet breken met kapitaal, maar kritiek leveren in de marge, gaat gepaard met het zijn van een zogenaamde ‘schreeuwer aan de zijlijn’. De SP kan wel een communistisch programma formuleren maar zal dan nooit in een coalitie komen. Want de VVD ‘bestuurt’ het land immers en doet zaken die helaas ‘impopulair’ zijn, zoals ‘extreme’ partijen buiten houden. De democratie is het feestje van het kapitalisme. Ben je op hun feestje, dan bepalen de kapitalisten de regels, jij niet. Ben je communist, ga dan naar India en voeg je bij een gewapende, maoïstische militie. Zo denk ik dan. Ben je in het Westen en heb je socialistische idealen, voeg je dan bij een SP, maar verwacht er niet al teveel van.
Communisten pleiten openlijk voor een radicale democratisering van de samenleving en de bredere arbeidersbeweging. Daarnaast betogen zij voor de heerschappij van de arbeidersklasse en een onwrikbaar internationalisme.
Ik pleit meer voor een democratisering van de werkplaats. En ik geloof niet in ‘de samenleving’. Ik geloof alleen in mijzelf. Ik ben tegen de heerschappij van welke klasse, wat of wie dan ook.
Organisatorisch streven communisten ernaar om het congres het hoogste orgaan van de partij te maken en deze eenmaal per jaar bijeen te laten komen. Tussen zittingen van het congres is de partijraad het hoogste orgaan, met het partijbestuur als uitvoerende leiding.
Hier zie ik een gevaar in, het gevaar van de massalijn. De waarheid is de leugen van de massa. Wat heel veel mensen vinden kan individuele autonomie aantasten. Want soms heeft de massa logische ideeën, maar soms heeft de massa ook gevaarlijke, onderdrukkende kanten.
Communisten staan voor een kaderpartij en daarmee voor open debat als noodzakelijke voorwaarde voor politieke ontwikkeling in die partij. Het fundament van een sterke democratische partijcultuur ligt in de politieke scholing van het kader. De partij leidt leden op tot leiders in de klassenstrijd die zelfstandig in staat zijn politieke tactieken te formuleren. Communisten staan hierin tegen de mentaliteit van “niet lullen maar poetsen”, waarbij enkel de partijleiding de politieke punten bepaald en de kaderleden in de lokale afdelingen enkel met praktische zaken bezig zijn.
Ik denk dat zodra communisten een SP infiltreren en zouden radicaliseren, dat de overheid de SP dan verbiedt.
Scholing lijkt mij sowieso een ijkpunt, een fundament. Maar niet alleen voor potentiële ‘leiders’, maar voor iedereen.
Communisten streven ernaar om artikel 5.1.2 en 5.2 te schrappen uit de statuten. Dit verbod op dubbel lidmaatschap is niet nodig aangezien andere voorzieningen in de statuten hiervoor al bestaan. Bovendien laat dit de ruimte open voor bureaucratische handelingen jegens partijleden om deze arbitrair te royeren. Communisten staan voor een pluriforme socialistische partij waarin politieke stromingen zich kunnen organiseren en het permanente debat in de partij politiek inhoudelijk kunnen organiseren.
Hier ben ik het dan weer wel mee eens. Waarom zou links elkaar bestrijden ? Waarom mag ik niet èn de PvdD aanhangen èn de SP ? Waarom gaan die twee sowieso niet samen, denk ik dan.
Communisten staan voor een partij-beweging. Dat wil zeggen, een streven naar het organiseren van de arbeidersklasse als klasse-collectief in al haar vormen. Vakbonden, coöperatieven, sociale verenigingen, buurthuizen, eigen media en meer streven, verenigd onder het vaandel van de partij, naar een socialistische toekomst. Om dit te bereiken staan we voor initiatieven van de partij en omarmen we bestaande organisaties die we kunnen winnen voor ons doel.
Een partij lijkt mij per definitie nooit echt in beweging, maar lijkt mij eerder statisch. Wat men hier verder zegt, daar ben ik het wel mee eens.
De strijd om een radicale verandering van de sociale verhoudingen in de maatschappij zal plaatsvinden in alle lagen van het dagelijks bestaan. Daarom is het bouwen aan een culturele tegenmacht een essentieel onderdeel van een partij-beweging. Deze moet de koppeling vormen tussen een marxistisch programma en progressieve cultuur. Expliciet linkse alternatieve media als Jacobin Magazine in de VS, Novara Media in Groot-Brittannië en De Wereld Morgen in België bieden ruimte aan authentiek linkse standpunten in het publieke debat.
Wat mij betreft niet alle lagen, maar de producerende lagen. Zij bepalen namelijk het bestaan. Zaken als bestuur, kunst, cultuur etc. lijken mij daarin irrelevant. Progressieve cultuur, is wat mij betreft een spaak in het wiel, omdat het juist distantieert. Daarnaast zijn linkse media inderdaad cruciaal, of in ieder geval ècht objectieve, tegendraadse media zijn dat.
Het omvormen van de SP tot een partij-beweging begint bij de nauwere integratie van de vakbonden bij het partijwerk. De partij dient duidelijke tactieken en strategieën te formuleren waarbij ingezet wordt op de rol van vakbonden als scholen voor het communisme. Op dit moment kennen de vakbonden zelf een verstikkende bureaucratische structuur. Deze moet overkomen worden in het streven van de partij naar een democratische organisatie van de vakbeweging.
Vakbonden lijken mij inderdaad een hoeksteen, van wat voor links dan ook. Maar vakbonden hoeven niet communistisch te zijn. Liever niet zelfs, naar mijn mening. De FNV moet gebroken worden en autonome vakbonden moeten groeien, zichzelf besturen en met elkaar interacties aangaan. Ik pleit meer voor syndicalisme.
De partij heeft zichzelf jarenlang internationaal geïsoleerd. Het dominante verhaal binnen haar rijen luidt dat er weinig te leren valt in het buitenland, of dat internationale organisaties zichzelf niet weten te verheffen boven het niveau van een overlegorgaan. De laatste jaren worden wel voorzichtig en beperkt banden aangehaald met de vergelijkbare, voormalig Stalinistische PVDA in België. Breder internationaal contact beperkt zich tot de deelname aan de Europarlementaire groep Europees Unitair Links/Noords Groen Links. Vanwege de voor genoemde redenen heeft de SP zich nooit officieel aangesloten bij de bredere Europees Links Partij. Een marxistische SP zou er goed aan doen zich te affiliëren aan Europees Links en daarin een leidende rol te spelen om haar om te vormen tot een Socialistische Partij van de Europese Unie.
De SP is zelfs tegen immigranten. De partij heeft nationalistische sentimenten die niet passen bij modern links. Men doet dit waarschijnlijk om de nationalistische arbeiders achter zich te scharen, die anders voor de PVV zouden kiezen. Men hekelt de islam nog niet, maar wappert wel met een Hollands vlaggetje, bij wijzen van spreken. Zou men solidair zijn met vluchtelingen, dan zou men veel achterban verliezen. Door haar immigratiestandpunten heeft de partij wel veel serieuze activisten van zich vervreemd. Het houdt wel de massa aan stemmers, maar verliest leden die diep geworteld zijn in linkse ideologie. Men houdt zo bureaucraten en stemmers over. Kortom, zo verwordt men tot een standaard ‘linkse’ middenpartij.
