In de Amsterdamse hebben havenwerkers van kolenoverslag Rietlanden Terminals op 9 oktober het werk volledig neergelegd. De werkers zitten zonder cao, maar met vijandige bazen die van de vakbond af willen en op allerlei manier de staking proberen te breken. De groep goed georganiseerde havenwerkers hebben een flinke economische macht en volharden in hun actie. Daarbij worden ze ook ondersteund vanuit Antwerpen.
Bij Rietlanden hebben ze nooit echt een cao gehad. Dat kon de ondernemingsraad altijd wel in goed overleg regelen met de bazen, volgens FNV Bondgenoten. Onder druk van de multinational waar de kolenoverslager onderdeel van is, een enorm energiebedrijf genaamd EDF, valt tegenwoordig nog maar weinig te regelen met de managers. EDF maakte de directie van Rietlanden ook duidelijk dat de vakbond maar uit het bedrijf moest verdwijnen. Makkelijker gezegd dan gedaan; van de honderdtwintig havenwerkers zijn er minder dan tien geen vakbondslid. Die gegevens bij elkaar leggen de basis voor een flink conflict. Groot bij Rietlanden zijn natuurlijk FNV Bondgenoten, maar ook Het Zwarte Korps, een bond voor monteurs en mensen die met machines werken.
De directie van de terminal probeert op alle mogelijke manieren de staking te breken. Zoals gebruikelijk zijn er intimidaties. Zo bedreigen de bazen de werkers met represailles. In plaats van zich te laten afschrikken reageerden de werkers door hun staking te escaleren. Sinds dinsdag 9 oktober wordt er volledig gestaakt. In de twee weken hiervoor werd langzaam de druk opgebouwd, door telkens het werk voor twee uur neer te leggen. Naast de represailles zette het management de rechter in tegen de stakers, maar die stelde de werkers in het gelijk: ze mochten staken. Andere maatregelen van de directie zijn het ontzeggen van de toegang tot het bedrijf voor de vakbond en de media. Zelfs de NOS werd door de bewaking van het terrein afgewezen.
Zowel de werkers als de directie hebben de hakken in het zand gezet. De acties draaien er dan ook niet alleen om eisen kracht bij te zetten, maar vooral de directie naar de onderhandelingstafel te dwingen. Daarom werd op donderdag 18 oktober demonstratief een concept-cao overhandigd. FNV Bondgenoten bestuurder Ruud Wennekes: ‘Dit is een ouderwetse vakbondsstrijd. Werknemers en vakbond probeerden dit op een rustige manier over te brengen bij de werkgever. De directie weigert echter elke vorm van overleg, daarom hebben we langzaam opgebouwd. In ons concept staat wat het personeel precies wil. Rietlanden kan er simpelweg niet langer omheen’.
Amsterdam is een erg belangrijke haven voor de kolenoverslag, en dan niet alleen voor de lokale kolencentrale, maar met name richting de staalindustrie in Duitsland. Een vol derde van de Amsterdamse overslag is kolen, die de afgelopen vijftien jaar sterk gegroeid is. Sinds de Duitse kolenmijnen dicht zijn worden kolen geïmporteerd, voor een groot deel via Amsterdam. Van staal wordt weer van alles gemaakt, dus minder kolen uit Amsterdam kan problemen opleveren hoger op in de productieketen. Lastig is dat de kolenverbruikende industrie werkt met grote voorraden en er dus niet meteen problemen ontstaan. Dat verandert als de staking langer gaat duren. Rietlanden is één van de twee belangrijkste spelers in de Amsterdamse kolenoverslag.
De havenwerkers van Rietlanden hebben dus in principe een flinke economische macht. Tenzij uiteraard andere bedrijven het werk overnemen. Gelukkig zijn de werkers daar solidair en weigeren ze de staking te breken, zoals het hoort. Ze nemen geen besmet werk aan. Zo werd een schip omgeleid naar Antwerpen. De afdeling van de vakbond ACV Transcom ‘verwelkomde’ het schip aan de kade samen met andere vakbonden maar loste het niet. Daarmee startten zij een reeks solidariteitsacties met de Amsterdamse havenwerkers. Joris Kerkhofs, van ACV Transcom Antwerpen: ‘Voor ACV Transcom is en blijft internationale solidariteit extreem belangrijk. Daarom zetten wij voor 150 procent onze schouders onder deze solidariteitsactie’. De directie van de Rietlanden speelt echter vuil spel en zet in Amsterdam stakingsbrekers (‘onderkruipers’) in. Die zouden het terrein niet mogen opkomen en het is dan ook te hopen dat de stakers hier tegen gaan opgetreden.
Dit stuk is eerder verschenen op de website van socialisme.nu; auteur – Sjerp van Wouden
uiteindelijk zyn het niet de vakbonden maar de werkers zelf die vechten.