Daar gaan we weer: elke keer blijkt een paus, kardinaal, bisschop, deken of pastoor meer te hebben geweten dan hij heeft bekend – en altijd is het een onthulling van buiten. Nu weer over de Poolse Paus, Johannes Paulus II. Op zijn sterfdag is één van zijn honderden standbeelden in Polen beklad vanwege een Nederlands boek. Nou vooruit dan maar weer…
Opgegroeid als katholiek middenklasse jochie heb ik heel wat aardige priesters ontmoet. Aardig, en meer niet. Bij ons logeerde wel eens een echte franciscaanse pater, die mannen die ook nu nog in een bruine middeleeuwse pij lopen met blote voeten in hun sandalen. gelofte van armoede, hè… Die zat gewoon bij ons aan tafel als hij op vakantie kwam van zijn missiewerk in het China van de jaren vijftig.
Hij leerde ons grappen, en kon vliegen doden door die aan tafel langzaam met het scherp van zijn mes te benaderen (dat zagen ze volgens hem niet aankomen) en dan rustig, maar wel met een klein krakje, door midden te snijden. Waar mijn moeder bij zat… Hij was een ongodsdienstige wees van Grunniger herkomst, en was om die reden door mijn Grunniger oma in de richting van het reddende katholicisme gestuurd.
Maar goed: al die pausen die wisten van al dat misbruik. Ik zat er twee keer dichtbij: in een instituut van katholieke broeders in Doorn, waar er ongeveer onder mijn ogen een betrapt werd, maar niet ontslagen of zo, wel nee joh! Hou toch op. Waarom! En eerder nog op de jezuïetenkostschool in Nijmegen, waar één van de paters graag jongetjes van 12 op schoot nam. Ik kwam daar gelukkig pas in 1964 toen ik al 16 was. Maar onze prefect daar was misschien veel erger, want in de jaren ’80, lang na zijn dood, bleek hij bij huisbezoeken door het hele land nogal innig met de betrokken moeders omgegaan te zijn. Pater Oomen SJ, en hij reed in een Volvo Amazon. Geef ‘m es ongelijk…
Uit mijn tijd in Polen weet ik dat je daar ‘de verdwenen kapelaan’ had. Zó had je een half jaar een leuke, jonge kapelaan… en zó was die opeens weg, een tienermeisje treurend en zwanger achterlatend. Mijn Poolse schoonmoeder kende zulke details, die zij niet verder vertelde maar soms wel eens bevestigde, want zij was decennialang vroedvrouw in een dorp.
Dus dan die pausen, vooral die – intussen heilige! – Poolse Johannes Paulus II. Die blijkt nu veel meer te hebben weggewoven en onder het kardineuze tapijt te hebben geschoven dan we al wisten en vermoedden. Ik erken overigens ten volle zijn enorme rol bij het doen vallen van het IJzeren Gordijn, daarbij zijn steun aan Lech Wałęsa, en zijn politieke geslepenheid. Maar ja…
Dan is er ook nog de zaak-George Pell: de Australische kardinaal die jarenlang streed tegen pedofilie en reguliere verhulling daarvan onder priesters, er ook zelf voor werd veroordeeld maar toch werd vrijgesproken in 2020. Hij stierf in januari van dit jaar. Ook moet ik hierbij stellen dat hij opkwam voor asielzoekers, al hield dat niet over.
En dan is er nu opeens grote ruzie in Polen over onthullingen dat paus JP-II meer wist. Het was zijn sterfdag, gisteren, 2 april 2005. Dus zouden er vereringen bij zijn standbeelden zijn – en daarvan heeft Polen er nogal wat, believe you me. Maar er is net een boek verschenen, ‘Maxima culpa’ (allergrootste schuld). Ook nog van een Nederlandse journalist in Polen, Ekke Overbeek, correspondent voor Trouw (ik ken hem niet).
Alle katholieken kennen overigens die term uit de rituele en verplichte schuldbelijdenis die misbezoekers elke keer weer hardop moeten uitspreken: ‘Door mijn schuld, door mijn schuld, door mijn allergrootste schuld’. Wat nou mijn schuld? Fuck you, denk ik dan tegenwoordig.
In zijn boek wijst Overbeek volgens verschillende verslagen op het bewuste verhullen van pedofilie door JP II toen nog hij als kardinaal Wojtyła in Krakau werkte. En ja hoor, daar kwamen de publiciteitsgeile politici van de PiS-partij opdraven, zoals leider Jarosław Kaczyński en de hun premier Marowiecki. Het is over een paar maanden al weer verkiezing… De huidige kardinaal van Krakau noemde het boek te vergelijken met de moordaanslag op JP II in 1981. Er waren gisteren al demonstraties overal in Polen. Tégen de aantasting van de goede naam van de oude paus, uiteraard.
Kan Ekke Overbeek als correspondent in Polen nog over straat?
- Uitgelichte afbeelding: Door Gov.pl, CC BY 3.0 pl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=116721606
