De State of the Union is doorgaans één van de beroemdste jaarlijkse momenten van elke Amerikaanse president. In het betoog dat elke jaar op een vaste moment voor het Amerikaanse volk wordt gehouden, legt elke president zijn visie voor de toekomst uit. Het wordt met aandacht beluisterd en becommentarieerd.
Afgelopen dinsdag heeft president Obama in zijn State of the Union aangekondigd dat er mettertijd aanvullende belastingen voor de superrijken zullen worden geheven. Deze aankondiging heeft de strekking van een revolutie en tevens betekent het een duidelijk ommekeer in de politiek van de afgelopen 35 jaar.
Zou ook Obama Piketty hebben gelezen?
Dat weten we niet. Wel weet inmiddels iedereen dat in de afgelopen jaren de welvaart van de 1% allerrijkste burgers zodanig buitenproportioneel toegenomen is dat ze meer dan 50% van de rijkdommen op deze aardkloot bezitten. Je hoeft niet Piketty te heten om tot de conclusie te komen dat er werkelijk iets aan gedaan moet worden om deze abnormale situatie ten gunste van de algemene sociaal-maatschappelijke belangen enigszins te veranderen.
Deze buitenproportionele groei van het vermogen in de handen van 1% rijkste burgers is het directe gevolg van het neoliberale Thatcherisme dat geleidelijk vanaf begin jaren zeventig van de vorige eeuw onmetelijke schade aan de sociale verhoudingen in de Westerse maatschappijen heeft toegebracht. De wereld is sindsdien langzamerhand neoliberaal geworden met herkenbare scheve groei van vermogen die samengaat met achteruitgang en scheve groei van de sociale verhoudingen. Sinds de opkomst van het neoliberalisme, waarvan de voornaamste apologeten in ons land Rutte en zijn partij de VVD zijn, heeft een reeks politici van rechtse partijen graag aan het neoliberale honingfeest meegedaan en kijken uit naar nog meer.
De kern van het neoliberalisme is kort samengevat: minder regering, minder belastingen, minder sociale cohesie en minder sociale verantwoordelijkheid. Daar tegenover staat het stimuleren van bedrijven en meer welvaart voor de rijken die vanzelfsprekend het meest van deze verlaging van de belastingen blijven profiteren. De rest zou samengevat kunnen worden met het bedenken van steeds zwaardere straffen voor van alles en nog wat. Het neoliberale sociale paardenmiddel.
Afgelopen dinsdag heeft president Obama iets aangehaald dat op den duur een nieuwe politieke trend zou kunnen worden, en mogelijk alvast het signaal is voor de nieuwe wind die in de komende Amerikaanse verkiezingen van 2016 gaat waaien. De neoliberale Republikeinen in het Congres zullen het thans zeker niet laten doorgaan, doch het signaal is reeds afgegeven.
Hoeveel Europese politici begrijpen nu dat het eind van het Thatcheriaanse neoliberale absolutisme op handen is?
