Niet in het midden, Snels!

Linkse rakkers houden er niet van als iemand ze ervan beticht dat zij ‘eigenlijk’ niet links zijn. Ik kan het weten, ik ben namelijk zelf zo’n rakker. Ik werd bij het lezen van het opiniestuk van Bart Snel gisteren in eerste instantie dan ook niet blij.
GroenLinks moet samengaan met D66, en de partij die zo ontstaat moet het politieke midden op gaan zoeken, betoogde Snels. Ammenooitniet, dacht ik. Het politieke midden, bah!

Ik zie Jan Terlouw weer op mijn netvlies verschijnen, tijdens het beruchte congres van D66 in 2005 waarin de partij debatteerde over doorgaan met Balkenende II, of stoppen. “De problemen in dit land zijn te belangrijk om aan de linkse partijen over te laten,” zei Terlouw toen. En vervolgens koos D66 ervoor om nog een tijdje in Balkenende II door te modderen, met een nieuwe minister, Alexander Pechtold, die te maken kreeg met een fijne collega-minister, Rita Verdonk. De kiezers van D66 hebben de partij bij de hiernavolgende verkiezingen trouwens laten voelen wat ze hiervan vonden. De partij ging terug naar 3 zetels.

GroenLinks en D66 samen? Ik begrijp de redenering, maar ik steun hem niet. Snels is voormalig partijstrateeg van GroenLinks, maar daar hebben we er meer van. Ook eentje die op het laatste congres uitrekende dat de linkse partijen vooral allemaal onafhankelijk moeten blijven, om een maximaal aantal linkse en linksige kiezers te trekken. Dat zou een argument tegen zijn. En ik vraag me af hoe Snels de vermenging van de GroenLinkse achterban met de D66-achterban voor zich ziet. Op individueel niveau kan ik zelf heel goed met D66’ers, maar of al die gestaalde oud-PSP’ers nu door een deur kunnen met de D66-mastodonten, ik vraag het me af.
Er zou heel veel energie in gaan zitten, en ik vraag me af of je die energie niet beter aan dringender zaken kunt besteden. (Eurocrisis, anyone?)

Maar goed. Snels heeft op een punt wel gelijk. GroenLinkse denkbeelden zijn wel steeds meer opgeschoven naar het midden. Of misschien liever gezegd: de mensen die het midden vertegenwoordigen, de grote groep middenklasse-achtige gewone Nederlanders die met zijn allen dit land draaiende houden en die geen behoefte hebben aan grootschalige omwentelingen van welke soort dan ook, die groep is opgeschoven in de richting van GroenLinks.

Toen veertig jaar geleden voor het eerst werd gepleit voor zonne-energie, werden die pioniers als Roel van Duijn nog net niet weggevoerd in een dwangbuis. Veel scheelde het niet. Tegenwoordig vindt iedereen het volstrekt vanzelfsprekend dat we onze energie steeds meer gaan halen uit duurzame energiebronnen. Veel mensen, en niet alleen de hard-core GroenLinks achterban, hebben een zonnepaneel op hun dak, of een ander duurzaam voorbeeld van warmtetechnologie in hun huis. Ander voorbeeld: vroeger werd je als PSP’er weggehoond als je pleitte voor kinderopvang, of homo-emancipatie. Tegenwoordig hebben we het homo-huwelijk, en in ieder geval méér kinderopvang dan vroeger. Mijn moeder heeft ooit, als Dolle Mina, pamfletten uitgedeeld op onze lagere school aan meisjes, opdat die de kans kregen om door te leren. Werd toen smalend over gedaan. Is tegenwoordig ook vanzelfsprekend. Er wordt nog steeds smalend gedaan over het feminisme, en dat mag ook allemaal best, maar er is wel heel veel bereikt op dit punt.

Een heleboel zaken die geacht werden ‘extreem-links’ te zijn, zijn nu gemeengoed. En dat zet zich natuurlijk door. De gemiddelde krantenlezer snapt ook wel dat kernenergie en kolencentrales een vorm van denkarmoede zijn. Dat mensen uit het politieke midden zich dus aangetrokken voelen door de partij die dat meer dan andere partijen altijd heeft gezegd, is een logisch gevolg.

De huidige Eurocrisis zal de bevolking meer dan vroeger bewust maken van Europa en de EU. Sommige mensen zullen zeggen dat er minder EU-bemoeienis moet komen, etc. Anderen zullen juist pleiten voor meer democratische controle op die steeds grotere invloed en macht van de EU, die zich nu ook uitstrekt tot de begrotingen van de aangesloten staten. Dit is dus typisch iets wat GroenLinks al jaren roept: meer democratische controle.

Moet GroenLinks dus naar het midden opschuiven? Nee. GroenLinks moet gewoon een verzameling linkse rakkers blijven, een laboratorium voor linkse en progressieve en groene politiek. De partij moet haar eigen geluid blijven uiten, omdat de partij haar tijd kennelijk niet zelden vooruit is. Maar GroenLinks moet het politieke midden wel meer omarmen. Dat heeft te maken met een zekere stijl, die je uitstraalt. Wil je blijven vissen in de vijver van oude PSP’ers en PPR’ers, met je dogmatische standpunten over vegetarisme en dat je niet met het vliegtuig op vakantie mag, of gooi je de deuren open naar een groter kiezerspubliek? Van ‘gewone mensen uit het midden’, bij gebrek aan een duidelijker formulering? GroenLinks kan wat dit betreft wel wat pragmatischer worden.

Dit is overigens ook wat de Duitse Groenen hebben gedaan: een combinatie van stug doorstampen en langzamerhand de scherpe kanten van de linkse betweterigheid eraf slijpen. Die Duitse Groenen zijn nu aan het oogsten, maar dat komt niet doordat ze politiek zijn opgeschoven naar het midden. Het midden is in hun richting opgeschoven.