Nederlandse militairen besmet met verarmd uranium

Onderstaand bericht verscheen eerder op Anarchiel.com, deelnemer aan de Krapuul Creative Commons Pool.

door Hans Vogel
Eind oktober 2010 benaderde ik het Ministerie van Defensie in Den Haag met de volgende vraag:
‘Hebben de Nederlandse ISAF-militairen in Afghanistan geopereerd in terrein waar ook gebruik werd gemaakt (door Nederland of andere staten) van DU-munitie?’

 
DU staat voor depleted uranium (verarmd uranium), het afvalproduct van kerncentrales en van de productie van atoombommen. Het is half zo radioactief als volwaardig uranium, en heeft een halveringstijd van 4,5 miljoen jaar. De naam lijkt misschien onschuldig, maar het goedje is bepaald niet onschuldig of onschadelijk. In Europa wordt kernafval in speciale geïsoleerde vaten gedaan en diep onder de grond weggestopt in oude mijngangen. In oktober werd in Duitsland nog heftig tegen deze praktijken gedemonstreerd. En niet voor niets, want verarmd uranium is zowel radioactief als chemisch giftig. Wie er lang mee in aanraking komt, krijgt geheid kanker, waaronder opvallend vaak leukemie. De klachten beginnen vaak met chronische vermoeidheid. Vandaar dat het personeel dat ermee moet omgaan, speciale kleding moet dragen. DU is nog veel en veel gevaarlijker dan asbest en dat wordt al beschouwd als een groot gevaar voor de volksgezondheid.

In de VS wordt DU gratis ter beschikking gesteld van de fabrikanten van munitie. Die maken er 30 mm. kogels van, met hoog pantserdoorborend vermogen. DU wordt ook gestopt in kruisraketten en naar verluidt in de 5,56 mm. munitie voor de M-16, het standaardwapen van het VS-leger. De Taliban in Afghanistan heeft weliswaar geen tanks tot zijn beschikking, maar dat maakt de DU-munitie er niet minder bruikbaar om. Met DU-munitie kun je ook dwars door dikke muren schieten. Een DU-kogel die met een snelheid van honderden kilometers door een tankwand of een muur wordt gejaagd, veroorzaakt een felle brand van meer dan 1.000 graden Celsius, waarbij het uranium zich in de vorm van microscopisch kleine, vaak glasachtige partikeltjes verbindt met cement, baksteen, verf en metaal. Die partikeltjes dalen daarna neer in de omgeving als radioactief fijn stof. Wie dat stof inademt, krijgt piepkleine stukjes radioactief materiaal in zijn longen, dat permanent zwakke gammastraling afgeeft. Al gauw krijg je daar allerlei soorten kanker van. Vaak komt er ook wat stof in de mond terecht en bij het slikken krijg je dan radioactief materiaal in je spijsverteringskanaal. Zo bereikt het nieren, blaas en prostaat. Eenmaal daar, raakt het sperma aangetast, waardoor in geval van bevruchting de meest afzichtelijke geboorteafwijkingen dikwijls het resultaat zijn.

Door de miljoenen kilo’s DU die de VS sinds 1991 in de vorm van munitie op Irak hebben gedumpt, zijn grote delen van dat land niet meer geschikt voor menselijke bewoning. Neem de stad Falloedja, dat in 2004 door de VS tijdens een vergeldingsactie zo ongeveer met de grond gelijk is gemaakt. Het aantal geboorteafwijkingen is er hoger dan in Hirosjima en Nagasaki na het afwerpen van atoombommen. Ook in Afghanistan schieten de VS op grote schaal DU-munitie af. Ook daar zijn grote delen van het land radioactief besmet. In Kosovo en Servië zijn ‘maar’ enkele honderden tonnen verarm uranium afgeschoten, maar ook daar is het aantal vreemde kankergevallen en geboorteafwijkingen verdacht hoog juist in die streken waar intensief met DU-munitie is geschoten.

Het is duidelijk dat niet alleen ‘de vijand’ (in de meeste gevallen burgers, en steevast veel vrouwen, kinderen en grijsaards) in Irak, Afghanistan en Kosovo in aanraking kwam en komt met radioactief fijnstof. Ook de dappere strijders van de VS en de NATO, inclusief ‘onze jongens!’ De kans om radioactief fijnstof in te ademen is bijzonder hoog. Om er zeker van te zijn of je wel of niet een DU-besmetting hebt opgelopen is een dure test nodig. Nederlandse militairen krijgen zo’n test niet bij terugkeer uit Afghanistan. Maar eigenlijk is dat een grof schandaal omdat het risico van besmetting zo hoog is.

Dat er een relatie bestaat tussen bepaalde gezondheidsklachten (meestal allerlei zeldzame soorten kanker) en DU wordt door de NATO betwist. De NATO houdt vast aan haar standpunt uit 2005. NATO-partners de VS en Engeland blijven zelfs ontkennen dat er in Afghanistan met DU-munitie wordt geschoten. De Duitse Bundeswehr stelt zich echter officieel op het standpunt dat er in Afghanistan wel degelijk sprake is van het gebruik van DU-munitie. Hoe anders is het te verklaren dat Afghaanse burgers hoge concentraties uranium in hun urine hebben?

Ook de Italiaanse regering deelt de meningen van de NATO, de VS en Engeland niet. In 2007 besloot de regering van Berlusconi (!) om Italiaanse veteranen van de oorlog in Kosovo die leden aan de gevolgen van een DU-besmetting, financieel te compenseren. Waarom kan in Nederland niet wat in Italië wel kan? Waarom heeft Berlusconi wel het fatsoen om iets te doen maar Kok, Balkenende en Rutte en hun vriendjes niet?

Tot nu toe heeft het Ministerie van Defensie geweigerd om antwoord te geven op mijn vraag. Niet per telefoon en niet per email, ondanks aandringen, soebatten en knorren. Mevr. Drs. A. van Pinxteren, de woordvoerder personeel, naar wie ik was verwezen voor een antwoord, wil niet aan de telefoon komen zodra ik mijn naam noem en de woorden DU en verarmd uranium in de mond neem. De telefoniste vertelt mij dan dat zij ‘niet in het gebouw’ is, of ‘in gesprek’, of ‘haar hoofd loopt om’. Dat wil ik graag geloven, want de militaire vakbond AFMP eiste op 11 november een onderzoek naar de gezondheidsklachten van Nederlandse ISAF-militairen die in Afghanistan de rook hadden ingeademd van zogenaamde burn pits waar afval werd verbrand. Het vermoeden bestaat dat de klachten verband houden met DU.
Daar komt nog bij dat Defensie weliswaar officieel ontkent dat Nederland beschikt of gebruik maakt van DU-munitie, maar wij hebben van omwonenden vernomen dat op de Generaal Spoorkazerne in Ermelo open en bloot DU-granaten liggen opgeslagen.

Over DU wordt in de Nederlandse media nauwelijks gerapporteerd. In 2004 schreef ik voor de Metro een groot artikel over de afschuwelijke effecten van verarmd uranium voor mens en milieu in Irak. Maar de volgende dag kreeg ik van de toenmalige hoofdredacteur van de Metro, Jan Dijkgraaf, te horen dat ze erg boos waren over het stuk en dat ze nooit meer iets van mij wilden publiceren. Ja dat was wel te begrijpen omdat de Metro in die tijd veel paginagrote advertenties plaatste van de Landmacht, Marine, Luchtmacht en Marechaussee. Met andere woorden, Metro werd grotendeels gefinancierd door Defensie en die waren helemaal niet blij met mijn stuk. Voeg daarbij dat de Metro eigendom is van de Zweedse familie Wallenberg, met uitgebreide belangen in de oorlogsindustrie, en het is duidelijk dat Jan Dijkgraaf na publicatie van mijn stuk duchtig op de vingers was getikt.

De zwijgzaamheid van Defensie wekt geen verbazing. Per slot van rekening heeft Defensie ook uit alle macht geprobeerd de ware toedracht van de ‘vuurwerkramp van Enschedé’ voor het publiek verborgen te houden. Zie het onthutsende boek Een man tegen de staat, waarin Alexander Nijeboer omstandig uit de doeken doet hoe Defensie de carrière en het leven van klokkenluider Fred Spijkers kapot heeft gemaakt. Zelfs de belastingdienst werd ingeschakeld om Spijkers van zijn financiële compensatie te beroven. Het is zonneklaar: bij Defensie deinzen ze nergens voor terug.

Zo ook in het geval van DU-besmetting van Nederlandse militairen. Iedere vorm van publiciteit wordt als schadelijk ervaren. Maar u kunt er zeker van zijn dat er Nederlandse Irak- en Afghanistanveteranen rondlopen met zeldzame vormen van kanker als gevolg van een DU-besmetting. Als er in de VS al honderdduizenden militairen zijn met een DU-besmetting, en in Italië en Engeland, zijn die er zeker ook in Nederland. Waarom zou de burgerbevolking in Irak, Afghanistan, Kosovo en Servië wél vatbaar zijn voor radioactief fijnstof en Nederlandse militairen niet? De AFMP gaat er in elk geval van uit. In de woorden van woordvoerder Jacqueline van Rossum: ‘Gezien de nauwe samenwerking met onder andere Groot-Brittannië en de Verenigde Staten sluiten wij echter niet uit dat Nederlandse militairen via deze weg toch in aanraking zijn gekomen met de DU-munitie van deze landen. Aantallen van daadwerkelijke besmettingen zijn bij ons echter niet bekend.’ En hoewel de Nederlandse strijdkrachten zelf geen DU-munitie in het arsenaal hebben, gaat de AFMP ervan uit dat desondanks Nederlanders met DU-kogels geschoten kunnen hebben: ‘wij (kunnen) niet uitsluiten dat Nederlandse militairen wellicht (afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden) wel gebruik maken van bijvoorbeeld geleende DU-munitie van onder andere Groot-Brittannië of de Verenigde Staten.’ De andere militaire vakbonden waren terughoudender met hun antwoorden. Je moet ja natuurlijk altijd afvragen in hoeverre de militaire vakbonden met Defensie onder één hoedje spelen. In heel wat bedrijfstakken kunnen de werknemers er immers al lang niet meer op rekenen dat hun belangen door de vakbond worden verdedigd.

De speciale informatiesite voor militairen, Boekje Pienter maakt onder het kopje ‘verarmd uranium’ melding van gezondheidsproblemen bij Nederlandse veteranen, die verdacht veel lijken op de klachten van de Italiaanse Kosovogangers: ‘uitgezonden militairen (klagen) onder bepaalde omstandigheden wel degelijk over gezondheidsklachten die uiteenlopen van chronische vermoeidheid tot leukemie. Hoewel een oorzakelijk verband tussen het gebruik van DU-munitie en de gezondheidsklachten niet is aangetoond, neemt het de onrust én de vele vragen bij uitgezonden militairen niet weg.’

We kunnen er dus zeker van zijn dat tijdens de jarenlange aanwezigheid van Nederlandse militairen in Irak (sinds augustus 2004) en Afghanistan (2006-2010) Nederlandse militairen een radioactieve besmetting hebben opgelopen. Het is ook niet te achterhalen om hoeveel mensen het gaat. Maar dat alles wordt natuurlijk angstvallig geheim gehouden.

De reden? Kijkt u maar naar artikel 161quater Wetboek van Strafrecht:
Hij die opzettelijk mensen, dieren, planten of goederen aan ioniserende stralen blootstelt, dan wel mensen, dieren, planten, goederen, bodem, water of lucht met radioactieve stoffen besmet, wordt gestraft:
1°. met gevangenisstraf van ten hoogste vijftien jaren of geldboete van de vijfde categorie, indien daarvan gevaar voor de openbare gezondheid of levensgevaar voor een ander te duchten is;
2°. met levenslange gevangenisstraf of tijdelijke van ten hoogste dertig jaren of geldboete van de vijfde categorie, indien daarvan levensgevaar voor een ander te duchten is en het feit iemands dood ten gevolge heeft.

Volgens de Nederlandse wet ben je dus strafbaar als je ‘opzettelijk mensen, dieren, planten of goederen aan ioniserende stralen blootstelt, dan wel mensen, dieren, planten, goederen, bodem, water of lucht met radioactieve stoffen besmet’. Ioniserend betekent overigens ‘radioactief.’ En dan hoeven de slachtoffers nog niet eens aan te tonen dat hun gezondheid is aangetast. De wet gaat daar blijkbaar impliciet van uit. Aan de opzet valt niet te twijfelen, want de Nederlandse regering kan, nee moet geacht worden te weten dat er in Irak en Afghanistan met DU-granaten is en wordt geschoten. Door er soldaten heen te sturen stel je ze automatisch bloot aan DU-besmetting, hetgeen een strafbaar feit is volgens de Nederlandse wet. Het is dus wel begrijpelijk dat ze hierover bij Defensie niet willen praten en dat de woordvoerder keer op keer niet thuis geeft en niet wil reageren op emails!

Dat betekent dat volgens de Nederlandse wet, de wet die u en ik geacht worden strikt na te leven, dat volgens die wet dus, de verantwoordelijken voor de missies in Irak en Afghanistan voor minstens vijftien jaar achter de tralies dienen te verdwijnen. Wie zijn dat dan? Als we ons beperken tot de hoogste verantwoordelijken zijn dat:

• ex-premier Jan Peter Balkenende en zijn Secretaris-Generaal Wim Kuijken
• ex-minister van Defensie Henk Kamp en zijn Secretaris-Generaal Ton Annink
• de ex-ministers van Buitenlandse Zaken Jaap de Hoop Scheffer en Ben Bot en Secretaris-Generaal Philip de Heer.

Inmiddels zijn Jaap de Hoop Scheffer en Jan Peter Balkenende aangesteld als professor. De Hoop Scheffer aan de Universiteit Leiden en Balkenende aan de Erasmusuniversiteit te Rotterdam. Is het eigenlijk niet te dol voor woorden dat Nederlandse studenten worden onderwezen door kerels die wegens ernstige misdrijven voor jaren achter de stangen zouden moeten verdwijnen? Bovengenoemde heren zouden daarnaast sowieso vervolgd moeten worden vanwege oorlogsmisdaden volgens gemeenschappelijk artikel 3 van de Akkoorden van Genève inzake het humanitaire oorlogsrecht. De commissie Davids oordeelde immers al dat er ‘geen adequaat volkenrechtelijk mandaat’ was voor de inval in Irak in 2003, die Nederland heeft gesteund. Op grond daarvan is de toenmalige Nederlandse regering (het kabinet Balkenende II) schuldig aan een oorlogsmisdaad. Volgens artikel 3 komt daar nog bij medeplichtigheid aan marteling en ‘schendingen van de menselijke waardigheid’ (Aboe Ghraib), genocide (het gebruik van DU-munitie), alsmede plundering.

Hoe kan het dat die lui nog vrij rondlopen en allerlei koninklijke onderscheidingen krijgen?

Laat het recht zegevieren!