Dit is deel 4 van etc.
muzikale dialoog
Out beyond ideas of wrongdoing and rightdoing,
there is a field. I will meet you there.1
Diwan Saz begon als een groep saz2-spelers onder leiding van Yochai Barak, een muziekleraar uit Yodfat3 in Galilea. Algauw schoven allerlei buren met hun eigen instrumenten daarbij aan en omdat de lokale bevolking etnisch nogal divers is, had dat zo z’n effect op het repertoire. De muziek kent invloeden uit het Midden-Oosten en Centraal-Azië, met een speciale interesse voor soefi-muziek. In onderstaande introductievideo vertelt Yochai welke culturen zoal vertegenwoordigd zijn:
Diwan Saz, a dialogue through Music:
Op zang bv. kreeg Tzipora el Rei (zingt Hebreeuws en Turks) versterking van rabbi David Menachem met zijn Iraaks-Koerdisch-joodse inbreng, kort daarop gevolgd door Lubna Salame, met een christelijk-Arabische achtergrond, en de jonge4 bedoeïen Muhammed “Hamudi” Gadir. In 2012 gaven ze – toen nog zonder Lubna en Hamudi, maar met als gastspeler Mark Eliyahu5 – acte de présence op het evenement ‘Harmony in the Holy Land’ in Jeruzalem (net als zijzelf gewijd aan interreligieuze dialoog).
Diwan Saz met Fidayda, een traditional uit Anatolië (Turkije):
soefi-rabbi
In een interview op Haaretz vertelt David hoe hun arrangementen ontstaan:
The real story is the Jewish-Arab aspect. This is a culture that the Jews from the Arab lands brought with them to this country, and now it is being given a respectful interpretation, albeit new. For example, there is a song that people sang in Iraq − my grandmother sang it − which is called “At the Midnight Hour,” and we juxtapose it to a Kurdish song. In the middle of the song Saead comes in with a section from a Bedouin song.
Even later wordt de vraag opgeworpen of dat wel in orde is, een religieus zanger die Arabisch zingt temidden van Arabieren.6 Waarop zijn antwoord luidt:
That is quite common in the Sephardic religious world. Most of my performances take place in Arab communities. I sing Umm Kulthum. I used to play for Rabbi Ovadia Yosef [the late spiritual leader of Shas], and what do you think I played for him? Umm Kulthum and “Bab al-Wad.” That’s music that strengthens people. Yohai mentioned Sufi music, and I am a Sufi in my essence.
Isn’t that a religion?
Judaism, too, is not a religion, but a national story. A Sufi can be a Muslim, a Jew or a Christian. A Sufi is one who loves God and wants to love all his creatures.
Hamudi’s lied
Het mooist zong hij het op het Sufi Festival van Shitim in 2014, maar op onderstaande video komt het geheel dan weer swingender over – een mens kan niet alles hebben – dus vandaar dat de keuze daarop gevallen is. Wat een stem voor zo’n klein jochie (al lijkt hij er de laatste tijd wat teveel zijn best op te willen doen, maar daar had hij toen gelukkig nog geen last van)! Lahjor Gasrak gaat over een definitief voorbije liefde en betekent zoveel als ‘ik verkies mijn tent boven jouw paleis’.
Lahjor Gasrak:
uitsmijter
In 2016 brachten ze tijdens Szalom na Szerokiej (Shalom op het Szerokaplein), de jaarlijkse uitsmijter van het Joods Cultureel Festival van Kraków (FKZ) in Polen, ‘Leilim Ley’, wederom een Turks lied, ten gehore:
zie ook:
deel 0 (intro): Israel goes multiculti?
deel 1: A-wa – Habib Galbi
deel 2: Dudu Tassa & the Kuwaitis
deel 3: Oum Kalthoum
voetnoten:
1dichtregel van Jalal al-Din Muhammad Rumi, tegengekomen op de website van het Shitim Sufi Festival
2De saz, ook wel bağlama genoemd, is een Turks snaarinstrument met 3 snaren (2 dubbele en 1 driedubbele).
3De mensen leven daar in een coöperatief verband – net zoiets als een kibboets maar dan losser. In Yodfat wordt jaarlijks het Saz Festival gehouden.
4Op de hier ingebedde video uit 2014 is hij een jaar of 13.
5Mark Eliyahu is de jongeman-met-dreadjes op de kamanche. Hij komt nog apart aan bod in deze serie.
