Dwight Eisenhower, voormalig generaal en oorlogsheld, bedacht de uitdrukking militair-industrieel complex. In zijn afscheidsrede als president van de VS in 1961 benoemde hij de vervlechting van militaire belangen en die van de wapenindustrie. Dat Eisenhower als Republikein en ex-militair zijn landgenoten waarschuwde voor het militair-industrieel complex zegt heel veel. Hij was zeker voor een sterk leger. Maar zelfs voor hem was de invloed van de lobby te gortig.
Een grote militaire inzet was nodig voor de verschrikkelijke WO-II. Na beëindiging ervan gingen oorlogsinspanningen echter door, zij het op een andere schaal; de koude oorlog vroeg om militaire activiteit en zorgde voor een wapenwedloop. Die periode duurde 44 jaar tot de val van de Muur in 1989 en de invloed van het militair-industrieel complex nam ondanks de waarschuwing van Eisenhower niet af. Meer nog, de wapenlobby is zelfs na de transformatie van de Sovjet-Unie in een kapitalistisch Rusland nog steeds sterk gebleven.
Het militair-industrieel complex begint echter langzamerhand scheuren te vertonen. Na oorlogen in Irak en Afghanistan, die voor een boost in de wapenproductie en militaire inspanning zorgden, is er ontevredenheid ontstaan. De resultaten van genoemde recente militaire operaties komen niet uit volgens de beloftes. Is de rol van militaire politieagent van de wereld voor de VS niet te aanmatigend?
Als ietsje minder mogelijk is, loopt daarmee de rol van het militair-industrieel complex gevaar. Er moet constant dreiging zijn. Als die er niet is, dient die gecreëerd te worden. Een militaire actie is regelmatig nodig om druk te houden. Waar doet er minder toe. Syrië biedt natuurlijk een mooie kans, die moet worden benut als het even kan.
Naar aanleiding van het concrete geval Syrië worden allerlei argumenten uit de kast gehaald in de discussie over militaire sterkte. Ik put hier uit reacties op een website die de huidige politiek meestal vergoeilijkt. Het topic daar betreft de aanschaf van de JSF maar het gaat grotendeels om hetzelfde probleem, het onnut van dat toestel drukt precies de macht van de wapenlobby uit.
Argumenten
‘Het gebroken geweertje’ komt langs. Wat kregen we na het interbellum nog allemaal te verduren? De geschiedenis heeft geleerd dat er altijd een oorlog om de hoek ligt, en daar kun je maar beter op voorbereid zijn. Tegenargumenten worden onmiddellijk gegeven. We leven nu in een MAD- (wederzijds verzekerde vernietiging) -world. Bovendien zijn kernwapenmachten op elk vlak – en dan met name het economische – te zeer aan elkaar verbonden om ooit nog een oorlog op grote schaal met elkaar uit te vechten. De ‘vijand’ van toen bestaat niet meer. Conflicten zullen in de periferie op kleine schaal worden uitgevochten.
De toekomst is natuurlijk onvoorspelbaar. Op dit moment zijn er geen ‘vijanden’ voor ons land. Maar hoe is dit over 10 jaar? Of over 20 jaar – wanneer bv een China een grotere defensiebegroting heeft dan de VS? Maar dat is simpel in de gaten te houden. Wanneer een land zich zwaar bewapent, is het verstandig daar niet naïef op te reageren. Maar vooralsnog is er geen match voor de militaire kracht van het Westen. Een ongewisse verre toekomst vormt evenwel geen reden om nu gas te geven op militair gebied.
Intercontinentale ballistische raketten worden als gevaar genoemd. Maar zelfs als de inzet daarvan onverhoopt mocht plaatsvinden, heb je geen groot leger nodig, alleen een goed raketafweersysteem.
Groepen als de Taliban en al Qaida vereisen evenmin een uitgebreid defensiesysteem. Zij hebben maling aan geavanceerde technologie. Eerder maken ze gebruik van eenvoudige, soms zelfs ter plekke vervaardigde wapens.
9/11 pleit ook al niet echt in het voordeel van grote defensiebudgetten. Per slot van rekening is het de grootste militaire macht van de wereld toen niet gelukt om het luchtruim van een van de grootste metropolen ter wereld te beschermen tegen twee passagiersvliegtuigen.
Het bondgenootschappelijk argument komt uiteraard ter tafel: andere landen verwachten een fatsoenlijke bijdrage in de verdediging van ons allen. Maar dat argument kan gemakkelijk worden omgedraaid. Als iedereen een beetje kalmer aan doet, hoeven we elkaar evenmin iets te verwijten.
Kortom, het militair-industrieel ziet serieuze problemen op zich afkomen. Hout snijdende argumenten voor instandhouding van het complex zijn er niet. Slechts met irreële angst voor kleine groepjes terroristen slaagt men er voorlopig in een miljardenindustrie in stand te houden.
Groot-Brittannië intensiveert de militaire samenweking met Frankrijk. (…)
De twee landen zijn de belangrijkste militaire machten in de EU. Aan defensie gaven ze afgelopen jaar 92 miljoen euro uit (meer dan Duitsland, Italië, Nederland, Polen en Spanje samen), volgens de Zweedse NGO Sipri.
Ze zijn ook het meest oorlogszuchtig. Ze namen het voortouw bij oorlogen in Libië en Mali en waren het meest gespitst op samenwerking met de VS voor aanvallen op Syrië.
Bron: http://euobserver.com/defence/121495
Dit is weer een illustratie van het idee dat een militair-industrieel complex oorlog eist. Het concept is net zo goed toepasbaar in Europa als in de VS of waar dan ook.
@Sjaak Scheele
Allemaal gelul wat je schrijft Sjaak! Er is helemaal geen sprake van een zogenaamd militair-industrieel complex, zeker niet in dit land! De industrie kan wel oorlog eisen maar ze krijgt zoals nu blijkt te maken met het complex “politiek & samenleving”, Cameron kreeg de deksel op z’n neus van het parlement en Obama zou nog een harde kluif hebben gehad aan het overtuigen van het “congress”.
Het feit dat we in Nederland toe zijn aan de vervanging van de F-16 heeft niks te maken met de macht van de wapenlobby maar méér met de onmacht en kunde van sommige PVDA-bewindslieden. Sommige toestellen zijn inmiddels qua “airframe” 30 jaar oud en gebouwd in de tijd dat Fokker haar hoogtijdagen beleefde!
Hout snijdende argumenten voor instandhouding van het zogenaamde complex zijn er wél degelijk! Het feit is alleen dat jij ze niet ziet & herkend en redeneerdt vanuit een redelijk stabiele en veilige samenleving!
@2: zozo een deskundige? Het 30 jaar oude “airframe” van de F16 is beter dan dat van de JSF. Daar zijn namelijk vergaande compromissen in verwerkt om stealth mogelijk te maken. De daaruit voortvloeiende slechte aerodynamische eigenschappen zijn echter niet voldoende voor een stealth, daar is veel meer voor nodig. En juist dat veel meer krijgen we niet omdat de amerikanen ons dat niet toevertrouwen: dat is allemaal heel erg geheim namelijk.
We krijgen dus voor heel veel geld een soort vliegende baksteen. Dus kom niet aan met gezever over oude “airframes”.
3 – GJ_ – (Laatste reacties) 21 sep 2013 at 5:36 pm –
@3: Jij niet hé! Man, wat één onzin verkondig jij zeg! Je gedraagt je net als een stelletje PVDA’ers die praten over de JSF! Ze praten er graag over, maar snappen er niks van! “
Pardon??Mijn bewering is niet uit de lucht gegrepen hoor.
1) het airframe van de JSF is niet echt een lekker vliegend modelletje, integendeel. Daar hoort een serieus fly by wire hulpje bij.
2) onze JSF’s worden niet echt stealth. Geen discussie over mogelijk, zo is het gewoon.
Wat mij bevreemdt in discussies over de JSF is dat het nooit over het militair-industrieel complex gaat. Op Sargasso bevreemdt Klokwerk zich ook:
“Een volledig bizarre discussie wat mij betreft, waarin de argumenten steeds slechter te volgen zijn.
Wat mij nog het meest bevreemdt, is dat in die hele JSF-discussie nauwelijks werd verwezen naar de inpasbaarheid van onze luchtmacht in die van de militaire bondgenoten. Want laten we eerlijk zijn: Nederland is militair gezien alles behalve autonoom. De reden dat we wat voorstellen in het buitenland is dat we deel uitmaken van grotere bondgenootschappen.
Daarin zitten we overigens bepaald niet slecht. De NAVO is het grootste militaire bondgenootschap ter wereld. De Europese Unie is qua wapentuig de tweede grote politieke macht. Zelfs als Groot-Brittannië niet meedoet, hebben we als EU naar het schijnt een groter leger en meer materiaal dan Rusland en China.”
Maar vervolgens geeft hij/zij geen enkele hint wat de oorzaak van die vreemde discussie is.
Klokwerk/Sqrgasso zou eerst zelf een antwoord op de soeveriniteitskwestie moeten geven.