Een van de grofste dingen die gezegd worden over de Driekoningenputsch van Trump is deze benoemen tot een trekje van bananenrepublieken. Het is een kwestie van je je streken thuis krijgen, het imperialisme implodeert. Waar het verder toe leidt zullen we zien, maar verwacht van de Democraten geen beschaafd buitenlands beleid.
De “bananenrepublieken” zijn de zeven makkelijk beheersbare landen die de VS liefst ook af en toe tegen elkaar opzet voor een frisse vrolijke oorlog, de opvallendste en geniepigste was de ondermijning van de sandinistische regering in Nicaragua vanuit Honduras.
Ook Colombia, de Dominicaanse Republiek en zowaar Puerto Rico zijn belangrijke bananen producerende landen, maar die vallen buiten de reeks van Midden-Amerika. En dan, Puerto Rico is niet eens een republiek. Of het ooit voor onafhankelijkheid zal stemmen blijft de vraag.
“Bananenrepubliek” is een door en door hypocriete etikettering van regimes Made in USA, en het is uiteraard racistisch. Laten we de zeven langslopen.
1. De economie van Guatemala drijft op landbouw: koffie, suiker, bananen. De gekozen president Árbenz wilde in 1954 ongebruikt land in eigendom van United Fruit onteigenen om het alsnog productief te laten gebruiken. Hoe kwam United Fruit aan dat land? In ieder geval werd vanuit Washington vliegensvlug een “bevrijdingsleger” opgezet dat met luchtsteun van de VS de regering afzette en een genocidaal regime installeerde.
Het communistisch gevaar heette afgewend te zijn, en zo’n 200.000 doden telt men niet in Washington als ze elders vallen.
Over deze gang van zaken heb ik buiten de officiële leerstof om vernomen in David Horowitz’Imperialism and revolution, na kennis te hebben genomen van zijn From Yalta to Vietnam dat werd aanbevolen op het college over de Koude Oorlog. Ik vermeld dit omdat u zou kunnen weten dat deze Horowitz intussen volledig belijdend fascist is geworden.
Een korte inleiding over Guatemala van Chomsky dan maar…
2. Belize. De bananenteelt is de belangrijkste nijverheid van dit land, dat evenwel geen bananenrepubliek mag heten, want het staatshoofd is nog steeds Elizabeth II van Engeland en Belize.
3. Voor El Salvador geldt dat bananen slechts in geringe mate gelden als belangrijk landbouwproduct. Het hoofdproduct is rietsuiker.
Niettemin – wat geen gepast voegwoord is – houden de VS het land stevig in hun greep. Vooral in de jaren tachtig was de genocidale politiek van de regimes bekend elders ter wereld.
Chomsky: The crucifixion of El Salvador.
4. Honduras. De staatsgreep tegen de zittende gekozen president zou nog kersvers in het geheugen moeten liggen. Die gekozen president, Manuel Zelaya, was zo onvoorzichtig een minimumloon te willen invoeren en zoals bekend is dat een teken van communisme als het wordt doorgevoerd in de landen waar de donkere mensen wonen. Zelaya werd van zijn bed gelicht en het land uitgevlogen in 2009, in de tijd van die hoop belichamende Obama en Hillary Clinton.
En ja, Honduras geldt bij uitstek als bananenland, al is inmiddels koffie het belangrijkste exportproduct, omdat de bananenplantage zwaar getroffen zijn door orkanen. Honduras is verder een van de werkkamplanden (Haïti en Cambodja zijn de andere) waarvandaan men mooie petjes en sjaaltje met “Proud to be American” er op kan kopen bij de Walmart.
Chomsky over Honduras.
5. Onder het presidentschap van Carter, 1977-1981, ontvielen het VS-rijk maar liefst Iran, Grenada en Nicaragua. Er werd wel gezorgd voor militaire ondermijning van het nieuwbakken socialistisch bestuurde land dat tenslotte hardhandig naar de Principes van de Vrije Markt teruggebracht is (op Grenada gebeurde dat met een heus VS-bezettingsleger, Iran is nog steeds wat moeilijker voor het imperium).
Nicaragua is overigens geen belangrijk exporteur van bananen.
6. Costa Rica is een bananen exporterend land maar of het de belangrijkste economische activiteit met zich meebrengt is de vraag. Het land is vooral bekend dezer dagen als ecotoeristische bestemming, waar rijke mensen uit het wereldnoorden naar vlinders en kikkers komen kijken. En andere dieren.
Om de spreekwoordelijke bananenrepubliekstatus te ontlopen heeft Costa Rica zijn leger afgeschaft. Dit heeft een hoop gestampvoet in de VS met zich meegebracht maar op den duur zag men er in dat het land ook zonder collaborerende militairen te beheersen is.
7. Panamá is speciaal door de VS uitgevonden om het beheer over het kanaal af te dwingen. Colombia, waarvan het tot 1903 een provincie was, deed moeilijk over het opgeven van soevereiniteit over het nog te voltooien kanaal. Geen nood: je stampt een Bevrijdingsfront uit de grond dat de onafhankelijkheid van Panamá uitroept en waarmee uiteraard zaken te doen zijn.
Later in de eeuw ging men toch moeilijk doen en dus bezette het leger van de VS het land in 1989, in de dagen van de omwentelingen in Midden- en Oost-Europa, om te tonen dat het business as usual was voor de VS. De “operatie” heette Just Cause want men weet de namen te kiezen in Washington.
Toch is de soevereiniteit van het speciaal voor het kanaal gestichte land over dit kanaal alsnog erkend. Bananen blijven het belangrijkste exportproduct, naast inkomen ontleend aan het kanaal en het bieden van faciliteiten voor belastingontduiking.
– Uitgelichte afbeelding, de Gerechtvaardigde Zaak in actie in Panamá, 1989: By DoD photo by PH1(SW) J. Elliott – http://www.dodmedia.osd.milhttp://www.army.mil/-images/2008/12/14/25695/http://usarmy.vo.llnwd.net/e2/-images/2008/12/14/25695/army.mil-25695-2008-12-16-121220.jpg, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1502220
Bananen: By Louise Wolff –darina 22:51, 6 May 2005 (UTC) – Own work, CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=132353
