May’s knoeiboel

Zelden was de uitdrukking pyrrusoverwinning zo van toepassing als op die van de Britse premier Theresa May bij de vervroegde verkiezingen van 8 juni. Haar Conservatieve partij is nog steeds de grootste maar verloor haar meerderheid in het Lagerhuis. Met steun van de extreem conservatieve Democratische Unionistische Partij (DUP) uit Noord-Ierland kan May nog verder regeren. De DUP is tegen het homohuwelijk, tegen abortus en voor de doodstraf. Als ze niet zo ultra-protestant was, zou je kunnen denken dat het ging om een mantelorganisatie van ISIS.

Risico’s
Maar een akkoord tussen May en de DUP is riskant. Het kan de vrede in Noord-Ierland weer bedreigen. De katholieken in Noord-Ierland zullen er niets voor voelen het kind van de rekening te worden ter wille van de machtspositie voor de Tories in Londen. Bovendien wil een meerderheid van de Ieren een open grens tussen de Ierse Republiek en Noord-Ierland. En dat is problematisch als May voor een harde Brexit gaat. Een harde Brexit houdt in dat die grens in Ierland de scheiding zal vormen tussen de EU en het VK met alle belemmeringen van dien.

Blunderen
May’s akkoord met de DUP zal wankel zijn en waarschijnlijk niet zo lang blijven bestaan. Verknoeien van politieke kansen is May overigens wel toevertrouwd. Natuurlijk kun je twisten over de vraag of de verkiezingsuitslag een nederlaag van May of een overwinning van Corbyn was. Labourleider Jeremy Corbyn heeft zonder twijfel geweldig gepresteerd. Maar als je op het moment van aankondiging van vervroegde verkiezingen volgens alle polls een forse overwinning (landslide) zult boeken, en zeven weken later verlies je daarentegen zetels, dan heb je dat voornamelijk aan jezelf te wijten. Tal van blunders beging ze. De ‘dementia tax’ was wel een van de grootste. Deze belasting zou veel kinderen dwingen het ouderlijk huis te verkopen na de dood van hun ouders als gevolg van ontvangen maatschappelijke zorg voor hen. Dat plan was vooral rampzalig voor de Conservatief stemmende kleine middeninkomens. Daarnaast was haar weigering om mee te doen aan het BBC-verkiezingsdebat op tv een aanfluiting, een verachting van het democratisch proces.

Softe Brexit
Misschien duurt de alliantie tussen de Conservatieven en de DUP lang genoeg om voldoende zicht te krijgen op de gevolgen van Brexit. De onderhandelingen tussen de EU en het VK beginnen volgens planning op 19 juni. Een harde Brexit is May’s inzet. Terecht. Een zachte Brexit zou iets zijn in de trant van de Noorse relatie met de EU: grotendeels EU-wetgeving accepteren maar er niet over kunnen meebeslissen. Voor het qua inwonertal kleine Noorwegen maakt al dan niet meebeslissen betrekkelijk weinig uit; het land is sowieso niet in de positie om veel invloed in de EU uit te oefenen. Voor (het eertijds grote) Groot-Brittannië ligt de situatie hoegenaamd anders. Na Duitsland is het koninkrijk nog steeds de tweede economie in de EU. En dat land zou bij een zachte Brexit zijn invloed opgeven en braaf de consignes van de EU opvolgen? No way!

Collectieve fout
Het zachte Brexit-standpunt van Corbyn is een zwak punt. Hij zal een list moeten bedenken om de Britten van hun fantastische Brexit-dromen af te brengen. Weliswaar zal het VK er op de lange termijn vast wel bovenop komen. Australië doet het tenslotte ook redelijk goed zonder nauwe banden met de EU. Maar in en kort na het scheidingsproces krijgen de Britten het economisch zwaar te verduren. Ongestraft sinds lang opgebouwde economische relaties verbreken is onbestaand. Misschien kan Corbyn opperen dat iedereen fouten maakt. Dat kan ook inhouden dat we als collectief fouten maken. De keuze voor Brexit was, achteraf de consequenties beziend, een collectieve vergissing. Wat hij ook verzint, het moet overtuigen. Mocht hij nieuwe verkiezingen winnen en zich gedwongen voelen de knoeiboel van May voort te zetten, dan zal links dat bezuren.