Het is alweer jaren geleden toen ik bij een ontmoeting met een kameraad die ik als geestverwant beschouwde hem de vraag stelde of hij meende dat een rivier (of beek) een ziel heeft. Hij moest even nadenken, wat ik als een goed teken beschouwde, het is ook iets waar je over na moet denken. Wat is een ziel? Ik vatte (en vat) het op als bij een persoon behorend streven naar het doel zich in stand te houden en vorm te geven – te leven, kortom.
Die kameraad en ik zijn alweer uit elkaar, hij is de weg van de anderekrantachtigen opgegaan. Greta Thunberg is een project voor de elektrische auto – wonderlijke parallel met het opperhoofd van GlobalInfo dat er achter kwam dat Extinction Rebellion ook reclame maakt voor elektrische auto’s en dus betaald wordt door Elon Musk. Het valt allemaal niet mee, waanzin waart rond en waant zich anarchistisch.
Maar misschien vindt u de vraag naar de ziel van een rivier wel een tikkeltje waanzinnig want iets wat zich onttrekt aan winst/verliesrekeningen valt buiten de intellectuele orde.
Ik werd dan ook verrast door een enigszins achterstallig bericht over een rivier in Brazilië die de status van persoon heeft toegewezen gekregen. Het is niet de eerste rivier die dat recht heeft gekregen: de rivier de Muteshekau Shipu in Canada was in 2021 eerder, en de eerste rivier die deze status heeft gekregen, de Whanganui in Aotearoa had de primeur. En er zijn er meer, altijd wel in verband te brengen met “inheemse volken” die in het stroomgebied wonen.
De strijd van Sami in Noorwegen tegen het afdammen van een rivier (La elva leve, de Nederlandse titel werd “Laat de rivier leven”), 1978 en later, hoort hier bij – de strijd die verloren is maar die een precedent schiep.
– Uitgelichte afbeelding: CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=604397
