De kabinetsplannen: sociale zekerheid en inkomensbeleid

Het regeerakkoord van Rutte-II is gepresenteerd als het resultaat van een uitruil tussen linkse en rechtse thema’s. Maar is dat wel zo? Er is zoveel ruis gecreëerd over de inkomensafhankelijke premies, dat er nauwelijks aandacht was voor de rest van de plannen. Daarom lanceert Socialisme.nu een speciale serie over de deelterreinen van de kabinetsplannen. Wat staat er nou echt en wat zullen de gevolgen zijn? De aftrap van deze serie legt een vergrootglas op het inkomensbeleid en de sociale zekerheid.

Door Egbert Schellenberg

De media en ook de PvdA willen ons doen geloven dat nivellering de grote winst is van hun deelname aan het kabinet Rutte-II. Maar hoe kan het dan dat bijstandsmoeders er 5 procent op achteruitgaan? Dat de gefaseerde afbraak van het bijstandsniveau van Rutte-I gewoon doorgaat? Dat een gepensioneerde met een aanvullend pensioen tot €20.000 (feitelijk inkomen tussen minimumloon en modaal) er ook 5 procent op achteruitgaat?

Tegelijk leveren de 139.000 miljonairs in Nederland, met een gemiddeld vermogen van 2,9 miljoen, helemaal niets in. Hoe kan het dan dat er 20.000 postbusbedrijven zijn in Nederland, puur en alleen om van Nederland belastingparadijs te profiteren? Is dat nivelleren? Nee, natuurlijk niet.

Middeninkomens de klos

Wat Rutte-II doet, is sommige groepen aan de onderkant en mensen met een inkomen tussen €35.000 en €70.000 de rekening van de crisis laten betalen. Dat heeft met nivellering niets te maken. Dat is de rekening van de bankencrisis bij gewone mensen neerleggen. Er is dan ook helemaal geen uitwisseling tussen links en rechts. De PvdA heeft gewoon bakzeil gehaald en voert de nivelleringsact op ter verdediging van hun steun aan de afbraakagenda van de neoliberalen.

De PvdA heeft met terugwerkende kracht het Kunduz-pakket voor haar rekening genomen, waarbij forensentax is uitgeruild voor assurantietax, en de langstudeerboete voor het schuldenstelsel. Verder is het pakket van 12 miljard euro aan bezuinigingen gewoon in stand gebleven en komt daar nu 16 miljard bovenop. Tel daarbij de 18 miljard van Rutte-I bij op en er wordt in Nederland een bezuinigingspakket doorgevoerd van 46 miljard euro. Dat betekent dat geen enkel dossier gespaard wordt. Zorg, onderwijs, huren, ontwikkelingssamenwerking, WW, AOW, pensioen etcetera. Overal wordt er gesloopt.

‘Hervorm het ontslagrecht’

‘Om de arbeidsmarkt te hervormen moet het ontslagrecht worden aangepast.’ Als je dit soort zinnen leest, weet je dat de afbraak in aantocht is. De route langs de kantonrechter die nu vaak een behoorlijke ontslagvergoeding oplevert, wordt geschrapt. Alles gaat langs het UWV lopen en als die positief adviseren staat de werknemer met nul euro op straat.

Er is wel een omscholingsbudget, maar dat bouwt op met een kwart maandsalaris per dienstjaar tot een maximum van 4 maandsalarissen, en mag uitsluitend voor scholing worden ingezet. Een werknemer kan in beroep bij de rechter maar die laat het UWV-advies zwaar wegen. Het is nu al zo dat in de meeste gevallen het UWV positief over ontslagaanvragen oordeelt en slechts in een klein aantal gevallen negatief. Alleen werknemers die tot de laatste groep behoren maken bij een rechter kans. Die zullen straks maximaal €75.000 meekrijgen, waar nu bedragen tot aan €200.000 geen uitzondering zijn. De ontslagbescherming wordt dus de facto afgebroken.

WW van 38 naar 12 maanden

Als je dan op straat staat, krijg je maximaal twee jaar WW, waarvan slechts één jaar op basis van 70 procent van het salaris dat je verdiende en daarna nog een jaar op bijstandsniveau. Tijdens de nivelleringsact heeft de PvdA nog 250 miljoen extra eruit gehaald, vertelde Samsom trots, en daarmee kan de WW-periode met zes maanden worden verlengd. Fijn, krijg je nog zes maanden langer bijstand als de in de regeerakkoord opgenomen systematiek wordt gehandhaafd.

We rekenen voor: je WW-recht bouwt op, eerst tien jaar met één maand per gewerkt jaar en daarna met een halve maand per gewerkt jaar. Dus na 38 gewerkte jaren heb je twee jaar WW opgebouwd. Als je in die systematiek er 6 maanden aan toevoegt, verleng je de opbouwperiode tot aan 50 gewerkte jaren. Dus als je met 18 jaar bent gaan werken, heb je op je 68ste een volledig WW-recht! Dat laat wel zien dat hetgeen Samsom claimt te hebben binnengehaald een wassen neus is.

Doordat een werkloze na één jaar terugvalt op bijstandsniveau, zal een werkloze met een eigen huis binnen een paar maanden zijn of haar huis te koop moeten zetten want gemiddeld staan huizen op dit moment zes maanden te koop. Vind een werkloze geen nieuw werk, dan kan deze na één jaar de hypotheek niet meer betalen.

Werkloosheid neemt snel toe

Al deze maatregelen worden genomen in een periode waarin het aantal werklozen snel stijgt en waarbij je kunt zien dat het vooral jongeren en 50-plussers zijn die niet aan de bak komen. Tegelijk wordt de AOW-leeftijd versneld verhoogd en de ruimte om pensioen op te bouwen beperkt. In plaats van versleten werknemers een sociaal vangnet te bieden kunnen ze via de WW en bijstand naar de AOW. Juist nu is plaatsmaken van ouderen voor jongeren erg in het belang van werkloze jongeren, maar dan moet er wel een afdoende regeling worden ingezet.

FNV moet verzet leiden

De FNV moet nu haar schroom van zich afzetten. Dat een groot deel van de leiding lid is van de PvdA kan niet langer een excuus zijn. Net als in vele andere landen in Europa moet ook in Nederland de vakbeweging de motor van het verzet worden. Op deelonderwerpen beginnen vakbonden zich te roeren maar dat is niet genoeg.

Er moet een allesomvattende strijdagenda komen waarmee de FNV leiding geeft aan het gevecht tegen dit neoliberale afbraak beleid. Alleen massamobilisatie kan dit beleid en deze regering stoppen. Alleen langs die weg kan de neoliberale storm die nu door Europa waait, gestopt worden. Er moet snel een nieuwe Europese stakingsdag komen waaraan de FNV dan wel volledig meedoet.

Verscheen eerder op socialisme.nu. Auteur: Egbert Schellenberg.