Het Israelische parlement, de Knessset, heeft zondag met de kleinst mogelijke meerderheid (60 stemmen van de 120, 59 tegen) een kabinet goedgekeurd zonder Netanyahu en zonder diens partij de Likud. Netanyahu deed de afgelopen week zijn best individuele parlementsleden zijn kant op te praten, maar dat is mislukt. Hij blijft voor het eerst in 12 jaar buiten de regering. Het betekent ook dat de ex-premier aan het einde is van het vinden van trucs om zijn veroordeling voor corruptie te ontgaan. Nog ongewoner is dat ook orthodoxe partijen als Verenigd Torah-Jodendom en Shas niet meedoen aan deze regering. Dat is voor het eerst sinds het uitroepen van de staat Israel in 1948.
Het kabinet is verder een abnomaal brede coalitie van acht partijen van links tot uiterst rechts, plus een constructie waarin de Verenigde Arabische Lijst (Ra’am) het kabinet gedoogt. Ook dat laatste is een novum: het is voor het eerst dat een Arabische partij de regering steunt sinds Israel in 1948 werd gesticht. Het kabinet is dermate ”Kamerbreed” dat het de vraag is hoe lang deze uitersten het met elkaar zullen uithouden en wat dit zal betekenen voor de besluitvaardigheid. Premier is de eerste twee jaar Naftali Bennett (Yamina, 7 zetels), die door Yair Lapid (Yesh Atid, 17 zetels) met de toezegging dat hij als eerste het kabinet mocht leiden over de streep werd getrokken. Na twee jaar wisselen Bennett en Lapid elkaar af en neemt Lapid het premierschap over.
Sleutelposities worden ingenomen door Lapid op Buitenlandse Zaken, Benny Gantz (Blauw -Wit) op Defensie, Avigdor Liberman (Yisrael Beiteinu) op Financiën). Gideon Sa’ar (die uit de Likud wegliep, en nu Er is Hoop leidt) krijgt Justitie, Ayelet Shaked (Yamina) Binnenlandse Zaken) en Omer Bar-Lev (Arbeid) Veiligheid). Het interne Veiligheidskabinet, dat vaak zelfstandig beslissingen neemt, wordt gedomineerd door rechts. Yamina en Er is Hoop hebben er beide drie ministers in, Arbeid heeft er twee, en Yesh Atid, Blauw-Wit en Meretz alledrie één.
Zaken die op het lijstje staan om door het kabinet te worden genomen zijn het beperken van de termijn van de premier tot twee termijnen van elk vier jaar. Dit om herhalingen van langdurige premierschappen van een Netanyahu-achtig iemand tegen te gaan. Verder wil het naast de dienstplicht een ”nationale niet-militaire dienstplicht” invoeren voor orthodoxe- en Palestijnse Israeli’s. Ook wil het een einde aan maken aan het feit dat het openbaar vervoer op sabbat op de meeste plaatsen geheel stilligt. Het heeft daarnaast plannen voor een aparte afdeling binnen een ministerieel departement voor de Reform- en Conservatieve Joodse stromingen (die door de orthodoxie niet worden erkend). Ook is er een plan om een gedeelte van de ”Klaagmuur” open te stellen voor gemengd bidden door mannen en vrouwen. Een plan om een homohuwelijk in te voeren, zoals Meretz wil, lijkt kansloos. De islamitische Ra’am partij is hier fel tegen.
Een bijzondere vermelding verdienen de afspraken met het Palestijnse Ra’am, al was het alleen om te gaan zien wat ervan terecht zal komen. De partij krijgt een staatssecretaris in het kantoor van premier Bennett (maar moet nog beslissen wat zij met dit aanbod doet). Verder worden binnen 45 dagen drie door Israel nooit erkende Bedoeïendorpen (van de in totaal 35 dorpen) alsnog erkend. Het afbreken van (zogenaamd illegale) huizen in de Negev wordt voor negen maanden bevroren en in die tijd moet het kabinet een duidelijke politiek op dit gebied uitwerken, De Kaminitz-wet, die het afbreken van ”illegale” (vooral Palestijnse) huizen makkelijker maakt en de straffen op het hebben ervan verhoogt, wordt tot 2024 bevroren, en de regering moet hem binnen vier maanden hebben geamendeerd (maar omdat elke partij een veto-recht op die amendementen heeft leidt dit vermoedelijk tot niets). Partijleider Mansour Abbas krijgt de leiding over de Knesset-commissie van Binnenlandse Zaken (maar het toezicht op de politie wordt dan wel overgeheveld naar de Commissie voor Publieke Veiligheid). En tenslotte wordt 52 miljard shekel (16 miljard dollar) uitgetrokken om in de komende jaren aan de ”Arabische” gemeenschap te besteden.
- Uitgelichte afbeelding: By Dovereconomy at Hebrew Wikipedia, The Spokesperson of The Ministry of Economy – Created by The Spokesperson of The Ministry of Economy and uploaded by him to the Hebrew Wikipedia under free license., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=27505819
