Dit verhaal speelt in de nabije toekomst (zie het maar als historische fantasy, daar kan dat). Onze huis-econoom Sjaak Scheele wees er al eerder op, met zijn stukje De waarheid over Griekse leningen, namelijk op de komst van een belangrijk rapport van een internationale waarheidscommissie die in de afgelopen maanden eens goed heeft doorgelicht door welke regeringsescapades de Grieken die onhoudbare schuldenlast van hun precies hebben opgelopen. Zo’n ‘audit’-gebeuren dus, zoals dat tegenwoordig heet. Dat rapport is nu af – en geen moment te vroeg kun je wel zeggen.
Onwelriekend
Elke kritische Nederlandse nieuwsconsument weet het allang: voor een beetje redelijke informatie over de Griekse schuldencrisis moet je van armoe bij de Belgische media te rade gaan. Bij dit specifieke onderwerp zijn de Belgen toevallig ook nog extra betrokken, omdat hun landgenoot Eric Toussaint er een glansrol in vervult. Toussaint heeft namens het CADTM (de commissie die zich inspant voor kwijtschelding van Derde Wereldschulden) al eens voor elkaar gekregen dat Ecuador van een flink deel van zijn torenhoge schulden verlost werd – en wel op exact dezelfde manier (dus door een audit uit te voeren die aantoont dat het om illegitieme contracten ging). Het gaat dus om een geduchte tegenspeler van het IMF. En ook dit keer luidde het oordeel:
“Hence, we came to the conclusion that Greece should not pay this debt because it is illegal, illegitimate, and odious.”
Die 3 kwalificaties overlappen elkaar voor een aardig deel (zie het begrippenkader op p. 10), maar ‘odious’ heeft daarvan nog het meest de connotatie van ‘ondemocratisch’ (zoals in: nooit in een wetsvoorstel gepresenteerd (maar niet alleen dat uiteraard)):
Debt, which the lender knew or ought to have known, was incurred in violation of democratic principles (including consent, participation, transparency and accountability), and used against the best interests of the population of the borrower State, or is unconscionable and whose effect is to deny people their fundamental civil, political, economic, social and cultural rights.
Sorry – het wordt wel een erg droog verhaal zo. Maar het kan gelukkig ook anders.
debtocracy
Katerina Kitidi and Aris Chatzistefanou kunnen elkaar tevreden op de schouders slaan, want er is precies de weg bewandeld die zij in hun low-budget documentaire Debtocracy (Χρεοκρατία, 2011) hebben voorgesteld: “The documentary examines the causes of the Greek debt crisis in 2010 and advocates for the default of “odious debt”.” Die docu is overal voorhanden op internet, maar voor beeldschuwe personen (als mijzelf) is er ook nog een handig transcript. Ze vertellen, in begrijpelijke taal, o.a. dat die term ‘stinkende schuld’ werd gemunt door ene Alexander Sack:
“In 1927, he came up with a brilliant concept: the concept of odious debt. In order to define a debt as odious, three prerequisites are needed.
receives a loan
– without the knowledge and approval of the people.
– not beneficial to the people.
– but play possum.” [= doen alsof je neus bloedt]”
De Amerikanen hebben deze redenering met succes toegepast toen ze Cuba annexeerden in 1898 (en daarmee een 4 eeuwen oude schuld aan de vorige kolonisator, de Spanjaarden, erfden) en ook in 2002 werd-ie nog in de steigers gezet nog vóór Irak zelfs maar binnengevallen werd. Hun vehikel, de zogeheten tussentijdse regering van Irak, rolde dit beleid dan ook voortvarend uit en zette de G8 voor het blok:
“The other countries said: “We’ll cut 40% off Iraq’s debt through the Paris Club”.
“But the concept of odious debt must not be used officially because other countries may claim this right as well”. “
Maar Ecuador, of liever gezegd hun president Rafael Correa, blies de term toch weer nieuw leven in. Nadat de schuldeisers, belichaamd door Worldbank en IMF, eerst niet zo van hem onder de indruk waren, riep hij de hulp in van Eric Toussaint en de zijnen:
“Based on the findings of the Committee, the government proved that the debt was illegitimate and declared cessation of payments for 70% of Ecuador’s debt in bonds.”
Eind goed, al goed (maar ook voor Griekenland…?)
Zoals Toussaint zegt, is openbaarheid heel belangrijk. Het is te hopen dat Tsipras erin slaagt de boodschap over de totstandkoming van de schuldenlast en de redenen waarom die voor een groot deel illegaal, onrechtvaardig, ondemocratisch en onhoudbaar genoemd kan worden, te verwerken in de referendum-vraagstelling. Want de vorige regeringen schijnen dus wel degelijk dealtjes te hebben gesloten die in een nette democratie niet thuis horen, en de gemiddelde Griek (m/v) geen enkel voordeel hebben opgeleverd – dus waarom zou zij (bis) er dan voor moeten opdraaien? Laat de Grieken dan tenminste zelf mogen bepalen waar zij op gaan bezuinigen (dus bv. niet op de pensioenen, maar op defensie – want fregatten e.d. zijn er de afgelopen jaren al meer dan genoeg aangeschaft, als hoofdmoot van een aantal van die schimmige dealtjes).
(Meer lezen?
Wie heeft schuld aan de Griekse schuld?)
Pingback: Griekenland: niet links, maar De Groene is gek geworden | Krapuul