Dit is een manier van nieuws presenteren waarvan ik het razendsnelle verval binnen een paar jaar zijn beslag heb zien krijgen. Een nieuwstotalisator van een zoekmachine genoemd naar figuren van Jonathan Swift. Ooit een serieuze nieuwsbron, echt niet lang geleden.
Er wordt nog steeds nieuws gepresenteerd maar je moet er diep naar zoeken. Als ik mijn mailbox wil openen krijg ik berichten van de soort, met foto als lokkertje, dat Zekere Bekendheid een zijwaartse blik op haar borsten heeft geboden bij Zekere Gelegenheid. Ik meen dat de betrokken dame uitsluitend dient om dit soort “berichten” de wereld in te helpen. Zij heeft een Armeense achternaam. Zijn er naamgenotes van haar, die honderd jaar geleden een veilig heenkomen hebben gevonden in wat Syrië zou worden en wier nazaten nu opnieuw voor genocidaal geweld moeten vluchten? Hoeveel Armeniërs uit Syrië vlotten of lopen naar het onverwelkomende Europa? Dat hen liefst teruggevoerd ziet naar het land van de nazaten van hun vervolgers en moordenaars. We zullen het niet horen, de nieuwspresentatie die nog iets anders dan blikken op damesborsten lijkt te bieden zal het u niet vertellen. “Vluchtelingen” heten “migranten” en dan mag je nog van geluk spreken dat ze niet meteen “gelukszoekers” worden genoemd. Geïmpliceerd zal altijd worden dat uit Syrië moslims komen, want dat dit land bestond uit een kleurrijk mozaïek van denominaties, waarvan het bestaan u niet in de gangbare nieuwsmedia uit de doeken gedaan zal worden, hoeven we niet te weten, mees.
En deskundigheid, daar weten we inmiddels bij de Nederlandse massamedia ook wel raad mee. Een Autochtoon manspersoontje dat “het” naar eigen zeggen met meer dan een Marokkaanse gedaan heeft wordt gelanceerd als Marokko-deskundige en wordt sindsdien als Belangrijk Journalist Die Iets Heeft Mede te Delen aan het woord gelaten. Zijn kostje is gekocht. Ach, in feite is bijna iedere Nederlander Marokko-expert, want over de Schilderswijk of Bos en Lommer heeft Iedereen wel een Deskundige Mening.
Terwijl ik deze zinnen schrijf, op zich zit er geen Nieuws bij, bedenk ik hoezeer ik een liberaal ideaal koester, dat door de vroege socialisten als vanzelfsprekend is overgenomen: het is goed geïnfomeerd te zijn als politiek wezen, om een keuze te bepalen, om te ontwaren in welke richting de wereld zich ontwikkelt of lijkt te ontwikkelen. Ik denk ook aan de saint-simonisten van bijna twee eeuwen geleden, die het nieuws als Tekenen des Tijds volgden. De telex bestond nog niet eens, laat staan de radio als snel medium of de (bijna-)gelijktijdigheid van het wereldwijde web. Hoe schaarser en moeilijker te bekomen, des te belangrijker Nieuws is, kan men achteraf concluderen. Geef de mensen de keuze wat belangrijk is te weten en ze kijken naar de borsten van Dame met Armeense Achtergrond. Of niet? Voor de zekerheid maken “we” het ze moeilijk echt nieuws te vinden – en wat belangrijk is, is tenslotte altijd betrekkelijk.
En een kwestie van presentatie. Men kan zeggen dat de overgang naar de Participatiesamenleving op zich goed verloopt maar dat er wat hobbels te nemen zijn die niemand maar dan ook niemand heeft kunnen voorzien maar we zijn op de goede weg (wonderlijk trouwens, hoe het verhaal van de onmaakbare samenleving ook alweer opzijgezet is). Men kan ook laten zien hoe het mensen concreet vergaat. En nee, dit is niet allemaal even belangrijk. Dan ben ik desnoods maar een ouderwetse liberaal, dan wil ik daar zelfs nog trots op zijn ook.
Aangeboden ter begeleiding van de JointPolitics, 27 oktober 2015, 18-20u CityFM SALTO Amsterdam
