Makkelijk hoor, als niet-boer kankeren op de boeren. Natuurlijk op allemaal tegelijk, ook nog. Zonder er één te kennen. Maar ’t moet soms even.
Kijk… mijn achteroom Petrus runde een nogal groot akkerbouwbedrijf in Kloosterburen, inderdaad – naast Pieterburen. Katholieke enclave in het Groningse Hogeland. Tamelijk ruime gebouwen. Zonnige dag – we troffen oom Petrus op heterdaad, hij kwam aanrijden op zijn trekker, waar hij breed, beetje Grunnigs verlegen glimlachend op bleef zitten bij het handen schudden. Zijn trekker was voor hem gewoon een lichaamsdeel.
Het adres vinden was niet zo moeilijk: Petrus heette uiteraard net als mijn oma Feddema, en de boerderij heette de Feddemaheerd, en die lag aan Feddemaweg nr 1 (nee, niet op 2, of 2 of 4…). Voor ons landadel allemaal hééél gewoon… dat alles bestaat nog steeds, en is nu proefboerderij. Goed.
Ik was een paar jaar redacteur van een vakblad (niet verder vertellen…) voor de voedselindustrie, Foodpress. Zat midden in Amsterdam, vlakbij het Leidseplein – waar anders? Toen draaide er nog wat rond de boterberg en de melkpoederberg – ja inderdaad, van de boeren. Die hadden doorgekregen dat de EEG (nu dus EU) ongelimiteerd subsidie gaf op eindeloos méér en méér melk, de witte motor. Die motor liep en liep en liep… Hele pakhuizen vol boter en poeder.
Later nog gedonder met de mestboekhouding, fraudetje hier, fraudetje daar. En tussendoor wat mond- en klauwzeer, en wel wat erg veel injecties tegen VA&NW (van alles en…) en gigantisch uitdijende vleesindustrie compleet met voeder, megastallen, handel, transport, slachterijen. Ben nog eens instant vegetariër geworden na een bezoek aan stakende slachters – dus wat je dan zou worden als je ze echt in actie ziet… Maar goed.
Maar, maar maar: waarom heb ik ‘de boeren’ toch nooit gehoord over woningnood? Of over lerarentekort, of zorgkosten, of toeslagen, de oorlog of… Ik kan het wel invullen: ze waren en zijn, als levenshouding, continu met zichzelf bezig. Vooral de veehouders, want dat gaat ook door op zaterdagmorgen, – middag, -avond, -nacht en zondag en de vakantie of als je verliefd bent op Yvon(ne) Jaspers. Ik zocht effe iets op, een versleten gedicht van ene J.W.F. Werumeus Buning (1891-1956) die ja hoor, het al door had: ‘Er stonden drie kruisen op Golgotha. Maar de boer hij ploegde voort…’
Wat moeten we nou met die beroepsegocentristen, tegenwoordig opstandige miljonairs met Raboschulden, die het alleen maar over zichzelf hebben? Als die alleen maar navelstaren, verdienen ze dan nog één seconde begrip of zo? Nee, Remkes! Nee, Adema. Nee, Christianne. En vooral Nee, Farmers Defenceklucht…
– Uitgelicht: videostill Polygoonjournaal over de Boterberg
