De verwarring begint al bij de naamgeving: de Indonesische autoriteiten (bezetters) hebben het oostelijk deel van de verbeelde gemeenschap Indonesië in de loop van 56 jaar met allerlei namen opgescheept. Irian Barat, Irian Jaya, daarna opsplitsing in drie, later twee provincies waarvan één Papua Barat heet en de andere enkel Papua.
De hoofdstad van laatstgenoemde is nog steeds het voormalige Hollandia*), dat zo heette om de Nederlandse aanspraak op het gebied duidelijk te maken tegenover de Duitse kolonialen die het aangrenzende noordoosten van het eiland opeisten. Het ligt vlak bij de grens. Tot 1949 was het een onbelangrijk plaatsje, daarna werd het de hoofdstad van de aparte kolonie Nederlands Nieuw-Guinea. De geschiedenis van deze kolonie mag een schandaal heten dat dan ook in VOC-liefhebbend Nederland in het vergeetboek wordt gehouden. Vooral omdat Nederland partij was bij de garantie van de “volksraadpleging” over de toekomst van het gebied, die in 1969 gehouden zou worden, en die nooit gehouden is. Nederland vond het wel best, het was weer dikke maatjes met het moorddadige rechtse regime van Soeharto, nadat de Shell en andere Nederlandse topbedrijven het onder Soekarno even moeilijk hadden gehad.
Als nu wordt gedemonstreerd – meestal niet in Nederland – voor de onafhankelijkheid van het westelijk deel van het eiland dat we gemakshalve maar Nieuw-Guinea noemen om niet nog meer verwarring te stichten gaat dit onder de naam West-Papua. Hiermee wordt dan de hele westelijke helft van het eiland genoemd, niet de provincie die van Indonesië die naam heeft gekregen.
Het is al erg genoeg dat dit ter inleiding nodig is om te verhelderen waarover het gaat.
Zeventien augustus is de onafhankelijkheidsdag van Indonesië, maar daar heeft de bevolking van West-Nieuw-Guinea geen boodschap aan. Zowel op Java als op het eiland zelf werd gedemonstreerd tegen de illegaal genoemde bezetting van het gebied (immers, het beloofde referendum van 1969 is nooit gehouden). De gewelddadige arrestatie van protesterende studenten in Soerabaja en Malang werd gevolgd door grootscheepse demonstraties op West-Nieuw-Guinea. De studenten zouden de Indonesische vlag beledigd hebben. Het hijsen of voeren van de vlag van West-Nieuw-Guinea is strafbaar gesteld door Indonesië.
In Manokwari, hoofdstad van de provincie Papua Barat, werd het gebouw van het regionale parlement in brand gestoken.
Inmiddels heeft de president van Indonesië opgeroepen tot “vergevingsgezindheid” en terugkeer naar rust.
Bronnen: Al Jazeera, BBC en The Guardian.
*) Inmiddels is het een echte stad, die achtereenvolgens nog Kota Baru, Soekarnopura en Jayapura moest heten en nu ter plaatse Port Numbay genoemd wordt.
