De Veronica top-40 liep drie jaar toen Joost de Draaier uitgerekend in De Telegraaf uit de doeken deed dat de lijst echt geen weergave was van de verkoop van vijfenveertigtoerenplaatjes in Nederland. Alleen de top-10 klopte wel, ook al stond waarschijnlijk op 1 wat eigenlijk nummer 6 was en op 10 wat eigenlijk nummer 1 was (de getallen zijn willekeurig uiteraard). Onthullend – tenslotte presenteerde hij de lijst zelf.
Het zou nog even duren, maar niet lang meer, of de doorsnee platenzaak had alleen de top-40 in huis. Waarop was die dan gebaseerd? “O, we hebben de tipparade ook grotendeels hoor” (die werd in 1968 ingevoerd).
Het zou nog erger worden. In 1969 werd het fenomeen Alarmschijf ingevoerd, naar analogie van de veel eerder op Radio Luxemburg ingevoerde Powerplay: de nummer 1 in de tipparade die op de daguren ieder uur te horen moest zijn. Dit was tevens het enige nummer dat vrijgesteld werd van de langdurige loopbaan: eerst een tijdje stijgen in de tipparade, dan “binnenkomen” in de top-40 en dan maar stijgen en weer dalen. Iets wat steeds oninteressanter en onechter werd, gepresenteerd alsof het wat belangrijks was. Radio-uitzending of niet.
Het ding bestaat vandaag vijftig jaar. Het vijfenveertigtoerenplaatje bestaat nog wel maar speelt al jaren zelfs geen fictieve rol bij het samenstellen van de Lijst der Lijsten, de Nationale Zaterdagmiddaggebeurtenis.
Als je deze eerste lijst aanklikt kun je hem geheel lezen. Wat vooral opvalt is dat sommige artiesten er meer dan een keer in staan, en zeker ook dat zo ongeveer de meerderheid van de nummers Engelstalig is maar dat andere talen, waaronder zelfs Nederlands, behoorlijk vertegenwoordigd zijn. Misschien klopte deze lijst wel.
Let wel: de lijst is nooit ontwikkeld of gepresenteerd als richtlijn voor wat te draaien op de radio, zoals de ook in die dagen gestarte Fab Forty van Radio London, die losstond van verkoop – voor op zo’n lijst gebaseerde radioprogramma’s zou een eerlijke, tamelijk statische lijst nogal vervelend zijn geworden. Dat zijn Nederlandse ‘popprogramma’s’ tenslotte toch wel geworden omdat het ding in toenemende mate oriëntatiepunt werd voor de zender van de omroepen die geprofileerd moest worden als de popmuziekzender. De monoculturalisering (Engelstalig geheel dominant) en voorgeschreven verveling konden inzetten. Ook al doet die lijst er allang niet meer toe, “we” moeten blijven doen alsof hij legendarisch is en niet het fossiel dat al het echte leven gelaten had in de dagen van de zeezender Veronica.
Een culturele ramp die “de markt” gedicteerd heeft in plaats van andersom ziet Abraham deze zaterdagmiddag.
Wie is er trots op?
