De afgelopen weken heeft iedereen kunnen zien – via Al Jazeera, Twitter, Facebook en CNN – hoe een volksopstand in Egypte plaatsvond die uiteindelijk tot de verwijdering van president Mubarak leidde. Maar waar eigenlijk weinig commentaar of analyse over te lezen viel was over het beleid, of beter: gebrek daaraan, van zowel de V.S. als de EU.
Het is mij duidelijk geworden dat beide entiteiten (want V.S. mag dan een land zijn, het is zo divers dat je nauwelijks van een eenheid kan spreken) totaal geen grip hadden op de hele situatie. Er bleek vooral ook uit dat de hele structuur die in zowel V.S. als EU dat buitenlands beleid bepaalt en uitvoert hopeloos verouderd is. Ze kregen hier heel duidelijk te maken met iets wat ze totaal niet begrepen of zagen aankomen: een nieuwe generatie burgers die opgegroeid is in een technologisch ver doorontwikkelde maatschappij en die nooit anders geweten heeft. Ze regeren en reageren nog op precies dezelfde manier als tijdens de Koude Oorlog (jaren 50, 60 en 70) en hebben zich niet aangepast aan de nieuwe wereld.
Ik ben nog van de generatie die de opkomst van Internet (laat staan verschijnselen zoals Twitter of Facebook) bewust heeft meegemaakt. Van de eerste moeizame stapjes (ARPAnet en de eerste mailtjes) via de eerste thuiscomputers – de oude VIC20 en CBM 64 waarbij je cassettebandjes als opslagmedium gebruikte – en de “angsten “, zoals tot uitdrukking gebracht in de film Wargames, naar waar we nu zijn. De meeste gewone mensen onderkennen volledig de waarde van deze nieuwe technologie en gebruiken deze dan ook veelvuldig en ten volle. In 3e wereldlanden is dit vaak in de vorm van mobieltje + SMS terwijl het in het Westen, maar ook in “rijkere” landen zoals Egypte, toegespitst is op nieuwe media.
Waar de burger geëvolueerd is, is dat bij de overheden echter duidelijk níet het geval. Ze werken log, traag en reageren overal veel te laat op. Telkens als we een briefing zagen – of een statement – vanuit het State Department of het Witte Huis was dat alweer achterhaald door de situatie op de grond. Men gebruikt de media enkel en alleen voor het verspreiden van informatie lijkt het wel, maar niet (zoals de burgers wel doen) voor het vergaren ervan.
Je zag dit ook bij de zaak Bahrami: minister Rosenthal gebruikte, of zei dat althans te doen, “stille diplomatie” via de ouderwetse methodieken. Dat is echter totaal achterhaald en je zag ook meteen de gevolgen. Mensen die Twitter gebruikten konden van minuut tot minuut waarnemen wat er met mevrouw Bahrami gebeurde (vanaf het moment dat ze uit de cel werd gehaald) terwijl Rosenthal waarschijnlijk nog probeerde de ambassadeur van Iran te “bellen”.
De structuren van ministeries – en dan met name van ministeries die heel snel moeten kunnen reageren, zoals Buitenlandse Zaken – stammen nog uit het pre-Internet tijdperk en zijn nooit aangepast aan de moderne tijd. Het is veel sneller en effectiever om met behulp van deze nieuwe media de kortste weg te bewandelen maar diplomaten en ministers weigeren daaraan mee te doen. Ze volharden in hun oude methodieken en worden derhalve ingehaald door de burgers die wél gebruik maken van al die nieuwe technologie.
Ik voorspel daarom nu reeds: de eerstvolgende revolutie of andere grote gebeurtenis zal weer aantonen dat ministeries BuZa van alle grote mogendheden niet of te laat reageren en het ongenoegen van de burger zal gaandeweg alleen maar toenemen. Men dient zich dit te realiseren bij overheden, en te kijken hoe men zo snel mogelijk de inhaalslag maakt om op gelijk technologisch niveau te komen als de burgers die men zou moeten bedienen en vertegenwoordigen. Er komt anders geheid een moment dat de mondige burger het niet langer pikt.
