Goed! Demonstratie na demonstratie, uit solidariteit met vluchtelingen in Moria, en uit protest tegen de boosaardige hardvochtigheid die het het Nederlandse kabinet tegenover zulke vluchtelingen ten toon spreidt!
Vrijdag, 11 september: ‘In Utrecht hebben naar schatting vijfhonderd mensen gedemonstreerd tegen het besluit van de regering om honderd vluchtelingen op te nemen uit het kamp Moria op het eiland Lesbos, dat door brand voor een groot deel is verwoest’, aldus de NOS.(1) Let wel: mensen demonstreerden niet tegen het opnemen van die vluchtelingen, zoals de NOS-kop enigszins suggereert – het opnemen van vluchtelingen dat nog niet eens vast staat – maar juist tegen het feit dat de regering het bij dit soort krenterigheid wil laten.
Zaterdag, 12 september: ‘Honderden mensen verzamelden zich zaterdagmiddag op het Museumplein om te demonstreren voor een humaner vluchtelingenbeleid’, aldus het Parool.(2) Dat is dus Amsterdam. In Den Haag(3) en in Groningen(4) zullen zondag 13 september soortgelijke manifestaties plaatsvinden, zo lezen we op de websites van Doorbraak. Allemaal signalen dat er flink wat mensen zijn die de asociale hardvochtigheid van hogerhand niet pikken, en die vinden dat er minstens vanuit mededogen gehandeld dient te worden.
Aantallen van honderden demonstrerende mensen zijn helemaal niet slecht, zeker niet voor acties die op korte, zeer korte termijn zijn georganiseerd. Uit een interview in Het Parool blijkt bijvoorbeeld hoe snel actie in Amsterdam vorm begon te krijgen, op initiatief van een viertal ex-leerlingen van het Barlaeus Gymnasium, inmiddels studenten. ‘Anderhalve dag hadden ze nodig om een demonstratie op touw te zetten’, die vier initiatiefnemers, waarbij ze snel ondersteuning vonden van organisaties. Ook een les: het initiatief hoeft dus niet van gevestigde organisaties af te hangen. Je hoeft niet te wachten met je verontwaardiging in daden om te zetten tot een of andere gevestigde organisatie, vakbond of partij iets gaat doen. Je kunt gewoon met wat mensen de koppen bij elkaar steken en aan de slag. Betrokkenheid en boosheid met gegronde reden zijn als startpunt genoeg.
Redenen voor betrokken boosheid? Wat er op Moria gebeurt, is een misdaad. Hoe de Nederlandse regering ermee omspringt, voegt daar een volgende misdaad aan toe. Eerst Moria zelf. Dat was een oord dat ‘vluchtelingenkamp’ werd genoemd. Mensen uit Afrikaanse landen, uit Syrië, uit Afghanistan, verbleven er onder afschuwelijke omstandigheden, dat was geen kwestie van onvermogen of falend beleid.
Het leed van deze mensen was precies de bedoeling van de Europese regeringen. De EU heeft in 2016 een deal met Turkije gesloten waarin dat land belooft gevluchte mensen terug te nemen in ruil voor heel veel geld. Europese staten zouden op hun beurt ook een aantal vluchtelingen opvangen. Van dat laatste kwam en komt nog steeds vrijwel niets terecht, en ook dat is moedwil.
Leo Waagmaker, NOS-correspondent, nu in Noord-Amerika maar eerder aan de slag in Turkije, legt uit op Twitter:(6) ‘Het idee was; in Moria snel beslissen wie terug moet naar Turkije en wie door mag naar Europa.’ Voor dat laatste zou dan geregeld worden dat mensen ter plekke asiel konden aanvragen. ‘Na 2015 zagen we hoe in Moria (en ik ben er vaak geweest) nooit een effectieve behandeling van asielaanvragen is ingericht. De papieren chaos op Moria was episch.’ Maar niet alleen de papieren chaos. ‘Strategie was in de eerste plaats de afschrikking: als Moria een uitzichtloze bende is, zullen minder mensen de oversteek wagen.’ Toezeggingen van Europese staten op vluchtelingen op te nemen werden behandeld als niet-bestaand.
De Griekse staat hield de mensen van Moria op het eiland Lesbos, de EU zorgde dat die vluchtelingen niet verder kwamen. Terwijl er amper mensen vertrokken uit Moria, kwamen er wel steeds meer mensen bij. Het waren er de afgelopen week rond de 13.000 in een plek die bedoeld was voor 2000 mensen volgens RTL Nieuws(7), tegen de 3000 volgens andere bronnen. En het was dus ‘bedoeld’ niet om mensen fatsoenlijk onderdak te brengen, maar om mensen ter kwellen. Daniel Howden schrijft op Politico.eu: ‘Moria, in al zijn miserabele, ontmenselijkende ellende, was ontworpen om zo te zijn. Het was geen vergissing. Het kamp was de uitkomst van politieke calculaties in Brussel en Europese hoofdsteden, en die berekening is niet veranderd.’(8) Ook niet na de branden van afgelopen week, waardoor mensen letterlijk op straat mogen verrekken. Even verderop in het artikel: ‘Het was niet bedoeld om te ontvangen en een schuilplaats te bieden, het was een spektakel dat bedoeld was om toekomstige asielzoekers af te schrikken.’
In dit wanhoopsoord dook afgelopen weken ook nog eens het coronavirus op, waarna de autoriteiten een nog strengere lockdown instelden dan te voren. Vervolgens brak er brand uit. Best mogelijk dat desperate vluchtelingen geen andere methode zagen om een schreeuw om aandacht te lanceren. Hoe dan ook: de vluchtelingen leven nu letterlijk op straat en zijn overgegaan tot protest. Groot gelijk.
Dat is de achtergrond waartegen aan de regering werd gevraagd toch een handvol mensen uit Moria op te nemen. Daartoe is uiteindelijk besloten, en hoe! In totaal mogen er honderd mensen komen – misschien. Maar dat aantal gaat af van eerder in VN toegezegde komst van 500 vluchtelingen. En van de 100 mensen uit Moria zijn dan ook nog eens 50 kinderen die echter aan voorwaarden moeten voldoen van het Nederlandse asielbeleid die absurd streng zijn. Dus lazen we gisteren: ‘Er zijn niet genoeg alleenstaande minderjarige asielzoekers in Moria die voldoen aan de eisen om door Nederland opgehaald te worden’, volgens onder meer Defence for Children.’(9) Alle kans dus dat er uiteindelijk minder dan het totaal van 5000 vluchtelingen zal worden opgehaald. Het mooie kabinetsgebaar heeft de deur dus nog verder dicht gegooid.
In ruil voor die komst van dat handjevol vluchtelingen heeft met name de VVD gedaan gekregen dat het asielbeleid nog strenger wordt. Dat blijkt dus nog te kunnen. Heel ernstig daarin is het feit dat vluchtelingen bij hun eerste gesprek over hun asielaanvraag geen advocaat meer mogen meebrengen – en dat het tweede gesprek waarin dat wel mocht, bij dat eerste gesprek is gevoegd. Een onthutsend stuk op Grutjes legt uit waarom dat zeer kwalijk is.(10) Het is sowieso duidelijk dat kwetsbare getraumatiseerden dus juist wel alle rechtshulp horen te krijgen die ze nodig hebben, het kabinet pakt ze die rechtshulp nog verder af en maakt de kans op afwijzing van asielaanvragen nog wat groter. Het kabinet reageert dus op de misere van duizenden op het Griekse eiland Lesbos door de toekomst van soortgelijke duizenden die een veilig heenkomen te zoeken, nog wat uitzichtlozer te maken dan die al is. Een schande is het.(11)
Demonstraties voor een ietsjepietsje meer humaniteit en mededogen zijn wel het allerminste wat nu nodig is, naast het verspreiden van informatie over de horror die EU, Griekse en Nederlandse overheden doelbewust over vluchtelingen uitstorten. Maar met mededogen alleen gaan we er niet komen. Solidariteit van en met vluchtelingen die actie voeren voor bewegingsvrijheid en een behoorlijke toekomst, is nodig, en een meedogenloze strijd tegen het bestaan van afschrikkingsoorden zoals Moria. Tegen grenzen en hekken en alle instituties die mensen de vrijheid beletten om aan oorlog en ellende te ontsnappen en behoorlijk leven op te bouwen waar zij dat willen.
Noten:
1 ‘Honderden mensen demonstreren tegen Moria-akkoord van kabinet’, NOS, 11 september 2020
2 ‘Honderden betogers op Museumplein voor vluchtelingen Lesbos’, Parool, 12 september 2020
6 Lucas Waagmeester op Twitter, 11 september 2020; ook op Thread reader te vinden
7 ‘Gaat Nederland vluchtelingen halen? “het antwoord is nee”’, RTL Nieuws, 10 september 2020
8 Daniel Howden, “misery in Moria is Europe’s migration policy’, Politico.eu, 10 september 2020
9 ‘ “Te weinig minderjarigen in Moria voldoen aan eisen om opgehaald te worden”’
10 Grutjes, ‘Koehandel-deal Moria is middelvinger van kabinet’, Grutjes.nl, 11 september 2020
11. Meer over de schande die Moria heet in Joke Kaviaar,‘Brand in kamp ‘Moria’ Corona, waar de EU je doodvonnist tekent’, Jokekaviaar.nl, 9 september 2020
Ook verschenen bij PeterStormt
