Het bereiken van groepsimmunitieit (herd immunity) – het moment waarop zóveel mensen immuun zijn voor een infectieziekte dat deze zich niet of heel moeilijk kan verspreiden – is waarschijnlijk niet mogelijk met Covid19. Het beste waar we op mogen hopen is een situatie vergelijkbaar met de griep, waarbij het virus redelijk onder controle is gebracht en het aantal slachtoffers beperkt blijft.
Volgens Rustom Antia, een bioloog aan de Elmore Universiteit in Atlanta, is het “onwaarschijnlijk dat het virus verdwijnt”. Hopelijk wordt Covid19 ooit “een milde infectieziekte”.
Ook Antony Fauci geeft toe dat groepsimmuniteit waarschijnlijk onbereikbaar is: “daarom gebruiken we de term ‘groepsimmuniteit’ in de klassieke betekenis niet meer….Ik zeg tegenwoordig: vergeet dat nu even. Als je genoeg mensen vaccineert, daalt het aantal besmettingen”.
Toen de pandemie in volle hevigheid uitbrak, dachten virologen dat de drempel voor het bereiken van groepsimmuniteit tussen de 60 en de 70% zou liggen. Die berekening was gebaseerd op de besmettelijkheid van het originele virus. De momenteel dominante variant van het virus is echter waarschijnlijk tenminste 60% besmettelijker dan het origineel. Dat betekent dat de drempel nu op tenminste 80% ligt. Mochten zich nóg besmettelijker varianten ontwikkelen dan zal de drempel opnieuw naar boven bijgesteld moeten worden. Uit peilingen blijkt dat zo’n 30% van de Amerikaanse bevolking nog steeds weinig voelt voor vaccinatie. Dat percentage gaat misschien iets naar beneden, maar waarschijnlijk niet voldoende om de drempel van 80% te halen.
Bovendien zegt groepsimmuniteit iets over een land als geheel, niet over een specifieke regio. Stel dat landelijk de 95% gehaald wordt, maar dat men in sommige regio’s niet verder komt dat 70%. Het virus kan in die regio dan nog steeds flink toeslaan. Bovendien hoeft het niet te gaan om gebieden die geografisch gescheiden zijn: “In een rijke buurt kan de groepsimmuniteit X zijn, terwijl die in een drukke buurt een blok verderop 10X is”.
In een geglobaliseerde wereld komt daar nog een ander probleem bij: een virusvariant die ontstaat in Afrika of Latijns-Amerika zal onherroepelijk ooit de VS (en Europa) bereiken. In de praktijk betekent het dat groepsimmuniteit uitsluitend mogelijk is als de overgrote meerderheid van de wereldbevolking gevaccineerd is. Momenteel lijkt het daar in de verste verte niet op, Zo is in India naar schatting nog slechts 2% van de bevolking gevaccineerd en in Zuid-Afrika zelfs maar 1%.
Voor de VS stellen Fauci en zijn collega’s voor niet meer te sturen op groepsimmuniteit, maar op het beschermen van de meest kwetsbare groepen, in de hoop dat het virus op termijn een ‘seizoenziekte’ wordt, vergelijkbaar met de griep. Mensen zouden dan al op jeugdige leeftijd in aanraking komen met het virus. Daarmee wordt een gedeeltelijke bescherming opgebouwd waardoor de ziekte op latere leeftijd een minder heftig verloop kent.
Aanvullend is het noodzakelijk een goed test and trace systeem op te zetten. Een – vrijwel onvermijdelijke – nieuwe virusuitbraak kan dan in de kiem gesmoord worden.
Hoe dan ook blijft vaccinatie de sleutel. Veel experts denken dat vaccinatiepaspoorten niet het beste middel zijn om onwilligen/twijfelaars over de streep te trekken. Om te beginnen hebben sommige groepen – bijvoorbeeld migranten en dak- en thuislozen – geen of slechte toegang tot vaccinatieprogramma’s. Een vaccinatiepaspoort zou van deze mensen effectief tweederangsburgers maken, terwijl hen eigenlijk weinig of niets te verwijten valt. Men ziet meer in een gerichte benadering van twijfelaars en pleit voor de wortel, niet de stok. Ook moet er op termijn begonnen worden met het vaccineren van kinderen.
Mocht het vaccinatieprogramma niet slagen, dan ontstaan er onherroepelijk nieuwe mutaties van het virus. De kans is aanzienlijk dat de huidige vaccins tegen sommige mutaties geen bescherming zullen bieden. Willen we voorkomen dat de halve wereld om de paar jaar in lockdown gaat – met alle gevolgen van dien – dan dient er een succesvol wereldwijd vaccinatieprogramma op poten gezet te worden, gecombineerd met een test and trace systeem om nieuwe uitbraken in de kiem te smoren.
Bron: New York Times
Uitgelichte afbeelding: By US Navy Mass Communication Specialist 2nd Class Sara Eshleman – https://www.health.mil/News/Articles/2020/05/06/DoD-to-honor-nurses-during-National-Nurses-Week-2020, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=90056140
