Mark Harbers, staatssecretaris van detentie en deportatie van ‘vreemdelingen’, is afgetreden. Ik zal geen traan om hem laten. Maar hij is afgetreden om kwalijke redenen en zal ongetwijfeld vervangen worden door een staatssecretaris aan wiens taakomschrijving naast detentie en deportatie vast ook demagogie en hetze wordt toegevoegd. Wat is er gebeurd?
Vorige week kwam het ministerie van Veiligheid onder verantwoordelijkheid van Harbers met misdaadcijfers over asielzoekers. Daar bleek bij navraag door de Telegraaf dat ernstige misdrijven als moord en verkrachting helemaal onderaan de lijst waren beland, onder de verzamelnaam ‘overigen’. Dat zag er volgens critici uit alsof ernstige vormen van criminaliteit, door mensen in asielzoekerscentra bedreven, doelbewust buiten al te grote aandacht werden gehouden. En welk politieke misdrijf is vandaag de dag groter dan een kans missen om vluchtelingen neer te zetten als levensgevaarlijke criminelen? Die kans had Harbers niet aangegrepen. Dat is momenteel blijkbaar een politieke doodzonde in Den Haag.
Zijn uitleg – dat het inderdaad slordig was, maar geen boze opzet; dat ambtenaren gewaarschuwd hadden dat dit beter anders kon, maar dat daar niets mee was gedaan – overtuigde Kamerleden onvoldoende. Hij noemde zelf de gang van zaken ‘meer dan ongelukkig’, en erkent dat hij verantwoordelijk was. Hij stapt dus op, wegens het feit dat hij de Kamer niet correct had ingelicht.(1) Dat is de formele reden.
Moeten we rouwig zijn om zijn vertrek? Ik zou niet weten waarom. Dit is de man die Ali Mohammed al-Showaik, een vluchteling uit Bahrein, doodleuk terugstuurde naar dat land,(2) in de volle wetenschap dat hij daar groot gevaar liep. Al heel snel werd duidelijk dat de man na zijn deportatie in Bahrein werd gearresteerd. Dit Bahrein is een land waar dissidenten – en er is weinig nodig om daar als dissident te worden aangemerkt – standaard worden opgesloten en maar al te vaak worden gefolterd. Het is op geen enkele manier een ‘veilig land’ om mensen naar te deporteren op wie het bewind het heeft voorzien. Harbers is mede verantwoordelijk voor wat hem in de gevangenis eventueel overkomt.
Harbers is ook de man die Lili en Howith, twee vluchtelingenkinderen, vorige nazomer naar Armenië zou hebben uitgezet als zij niet waren ondergedoken en vervolgens van alle kanten steun aangeboden hadden gekregen van mensen bij wie het opjagen van vluchtelingen om ze uit te zetten zeer nare historische herinneringen opriep. Harbers was dus uit hoofde van zijn functie een bruut. Zijn vertrek is welkom, maar alleen als hij niet zou worden vervangen. Want zijn opvolger zal uit hoofde van die functie eveneens een bruut zijn.
Is hij om een goede reden tot aftreden gebracht? Formeel vast wel. Inhoudelijk niet. De cijfers, hoe zit dat eigenlijk? De NOS heeft een lijst van wat er onder die ‘Overigen’ valt(3). Het gaat om duizend zaken. De grootste categorie: huisvredebreuk (73 zaken), gevolgd door gewone diefstal in/uit woning (68 zaken) en diefstal uit/vanaf personenauto (62 zaken). En ja, als je verder zakt in de lijst van 1000 dan zie je ook aanranding (47 zaken) en doodslag/moord (31 zaken) en seksueel misbruik van kinderen (5 zaken) en verkrachting (4 zaken).
Natuurlijk is zo’n ‘vergaarbak’ – waar dus zowel rijden onder invloed als verkrachting in één categorie zit – slordig. Maar ik vermoed dat, als bijvoorbeeld verkrachting – nogmaals, vier zaken – een eigen categorie had gekregen, en de categorieën waren in volgorde van aantal in de lijst gezet, dan had die categorie ook ergens helemaal onderaan gebungeld. Bovenste categorie van delicten die niet onder ‘overigen’ zaten maar wèl een eigen categorie kregen: winkeldiefstal (2.030 zaken), gevolgd door zakkenrollerij/tassenrollerij (250 zaken) en eenvoudige mishandeling (ook 250 zaken). Moord en verkrachting zijn dus inderdaad een beetje raar weggefrommeld. Maar het is bepaald niet zo dat expliciete vermelding ervan in volgorde van frequentie ze in de top van het klassement hadden gebracht. Moord en verkrachting komen over het geheel genomen, niet opvallend veel voor in de misdaadstatistieken als je ze afzet tegen wereldschokkende zaken als winkeldiefstal. Er is slordig met cijfers omgesprongen, en dat is alles.
Misdaadverslaggever Chris Klomp wijst er bovendien op dat die cijfers zelf ook niet zijn wat ze lijken. ‘Het is geen opsomming van definitieve veroordelingen en gaat dus ook over verdenkingen’. Daar kunnen we aan toevoegen: we weten maar al te goed hoe verdenkingen zich in het huidige hetze-klimaat makkelijk juist tegen vluchtelingen kunnen richten. En het verschil tussen aanvankelijke verdenking en uiteindelijk oordeel kan sowieso aanzienlijk zijn: ‘Wat de politie of het Openbaar Ministerie in de registratie zet, is niet meteen ook de eindconclusie. Een ruzie kan gemakkelijk als poging tot doodslag op papier komen, maar in werkelijkheid een relatief eenvoudige mishandeling zijn.’
Het helpt ook om er een groter plaatje bij te halen: ‘Toch is het gek dat niemand er even op wijst dat uit de cijfers “maar” vier verkrachtingen rollen, op een geregistreerd aantal van 1900 in Nederland (over 2018)’. Dit soort cijfers, losjes neergezet, leent zich maar al te makkelijk voor weer een rondje stemmingmakerij. Klomp laat dat duidelijk zien, ook in de titel van zijn artikel: ‘Kwaadaardig gegoochel over “moordende asielzoekers”’. En sowieso: het specifiek er uitlichten van cijfers – niet eens van veroordelingen dus, maar van verdenkingen – over criminaliteit waarbij asielzoekers verdachten zijn, dient sowieso een doel. En dat doel is noch erg redelijk, noch erg aanvaardbaar.
Waarom moest Harbers dus weg? Formeel omdat hij het parlement niet goed had ingelicht. Maar er zou geen ophef zijn geweest als er niet die behoefte was geweest om asielzoekers lekker stevig crimineel neer te zetten. Dan was de Telegraaf vast niet zo gretig navraag gaan doen, dan waren media er niet zo op gesprongen, dan hadden politici er niet zo‘n werk van gemaakt.
Harbers moest dus feitelijk weg, omdat hij de cijfers over criminaliteitsverdenkingen bij asielzoekers allemaal niet nog wat kwaadaardiger had gepresenteerd. Omdat in het overzicht die vier verkrachtingszaken en die 31 zaken van doodslag en moord – waar dus heel goed ook gevallen van zware mishandeling onder kunnen schuil gaan – niet helemaal bovenaan zijn neergezet, met dikke vette letters zodat iedereen kon zien hoe gewelddadig die vluchtelingen wel zijn, en hoe gevaarlijk voor ‘onze vrouwen’, die natuurlijk van witte verkrachtingsapologeet Baudet niets te vrezen hebben. Omdat de staatssecretaris weliswaar zonder blikken of blozen vluchtelingen deed opsluiten en liet deporteren, maar onvoldoende in de gaten had dat je vluchtelingen vooral ook maximaal moet criminaliseren en stigmatiseren. Omdat hij in dat opzicht nog niet bruut genoeg was naar de zin van de Bezorgde Politici, die ultragiftige megafoondragers van de Bezorgde Burger. Omdat de geest van Wilders en Baudet nog onvoldoende vaardig was geworden over Harbers.
Hoe de volgende staatssecretaris gaat heten, weet ik nog niet. Maar zijn titel zal zijn: Staatssecretaris van Detentie, Deportatie, Demagogie en Haat.
Noten
1 ‘Staatssecretaris Harbers treedt af om criminaliteitscijfers asielzoekers’, Nu.nl, 21 mei 2019
2 ‘Door Nederland uitgezette vluchteling krijgt levenslang in Bahrein’, Vluchtelingenwerk, 4 maart 2019, gevonden via Krapuul.nl; Joke Kaviaar, Neederland laat man in bahreinse kerkers folteren: #doesboos!’, 5 maart 2019
3 ‘Ophef over onduidelijkheid misdaadcijfers asielzoekers. Harbers: “geen opzet”’, NOS, 16 mei 2019
4 Chris Klomp, ‘Kwaadaardig gegoochel over “moorddadige asielzoekers”, 18 mei 2019
Ook verschenen bij Ravotr
