Gaan GroenLinks en de PvdA fuseren? Wat er momenteel speelt tussen beide partijen is geen fusie, zelfs geen uitnodiging tot gesprekken, zelfs niet het begin van een glinstering in de ogen van de partijvoorzitters. Maar de aankondiging dat de beide Tweede Kamerfracties gaan samenwerken en zich tijdens de formatie als één willen presenteren, is voor vele partijleden een aanleiding om het erover te hebben. Sinds Jesse Klaver en Lilianne Ploumen de samenwerking van de fracties vrijdag 20 augustus aankondigden, is er amper over deze beslissing gesproken, maar vooral over de FUSIE. En dan niet over de fusie tussen de fracties – maar een fusie tussen de twee partijen.
De emoties lopen hoog op, zowel bij ons – GroenLinks – als aan de overkant, bij de sociaaldemocraten. Vooral van de reacties daar schrik ik, want zelf afwijzen is een ding, maar afgewezen worden is natuurlijk niet de bedoeling. Persoonlijk, als de privé-persoon Daphne, wil ik niet fuseren. En vele GroenLinksers die ik ken – aan de rode linkerkant van de partij – willen dat evenmin. Met Jetta Klijnsma en Jeroen Dijsselbloem en René Cuperus in één partij zitten, ben je nu helemaal gek? Wij zeggen dat we dan opstappen. Ik dacht altijd dat de PvdA wel blij zou zijn met een beetje aanwas, van jonge mensen met een links kloppend hart. Daarom verbaasde het me de afgelopen dagen hoe fel sommige PvdA’ers kennelijk ook niet met ons willen.
Even afgezien van de meneer die afgelopen zaterdag bij het PvdA-ledenberaad huilend voor de microfoon vertelde over zijn derdehands autootje dat de arbeiders binnenkort werd afgenomen (zodra die naargeestige GroenLinksers aan de macht zouden komen) zijn de voorbeelden niet echt overtuigend. Er is een verschil, en kennelijk vinden wij andere dingen belangrijk.
Ik heb online beide bijeenkomsten van zaterdag 28 augustus gevolgd. Mijn eerste indruk was dat de mores bij beide organisaties enorm verschillen. De PvdA heeft nog altijd de organisatiestructuren van een grote partij. Een partijbijeenkomst volgt een vast scenario en de PvdA’ers schikken zich hierin. Ook als er door middel van een ordevoorstel een interessante motie (over niet regeren met Mark Rutte) niet in stemming mag komen. De bijeenkomsten van GroenLinks zijn veel informeler. De partijleider, zijn second-in-command en de partijvoorzitter staan op een podium en de rest van de aanwezigen zit er een treetje lager omheen. Het is allemaal jij en jou en partijvoorzitter Katinka spreekt de aanwezigen met hun voornaam aan. Het lijkt erop dat iedereen iedereen kent. Dat is niet zo, want die 25.000 leden kennen elkaar echt niet allemaal van naam of van gezicht. Maar het geeft een gezellig ons-kent-ons gevoel. Ik heb er een probleem mee, want dit creëert een gezelschap ingewijden en een rest niet-ingewijden. Niets is zo uitsluitend als informeel ons-kent-ons gebabbel. Wat dit betreft kan het gezelschap wel wat PvdA gebruiken, want formele inspraakafspraken geven de buitenstaander een ingang en een mogelijkheid om hun stem te laten horen.
Waarin verschillen wij nu nog meer? Hans Spekman, voormalig partijvoorzitter, is een uitgesproken tegenstander van een fusie. Dat zei hij afgelopen week in een interview in de Volkskrant. Hij vindt dat GroenLinks te weinig oog heeft voor laaggeschoolden en laagbetaalden. Ik zou zeggen: de huidige GroenLinksers zijn de (klein)kinderen van PvdA’ers die hun kinderen hebben laten studeren. Er voor krom gelegen hebben, meestal. Krijgen deze nu postuum een trap na? En: alsof hoogopgeleiden niet ook aanwezig zijn in de PvdA. De vraag is of de hoogopgeleide GroenLinksers zich voldoende verbonden voelen met de laagopgeleiden en laagbetaalden in het land, of dat men zich vanaf een veilige afstand solidair voelt. Ofwel: in hoeverre voelen GroenLinksers, al zijn ze inmiddels professor, zich nog deel uitmaken van een laagbetaalde en/of laagopgeleide bevolking? Ik denk dat Spekman hier afstand, onwetendheid, paternalisme en onbegrip voelt en dat hij enigszins een punt heeft. Hoewel ik ook allerlei voorbeelden kan geven van het tegendeel. Een beetje meer PvdA op dit punt zou GroenLinks wel tot een bredere en verstandiger partij maken. Ik erger me soms ook aan het onbegrip van GroenLinksers over wat andere mensen dan zijzelf leuk vinden, of het nu een keertje barbecueën, een bootje of een volkstuintje is. De gereformeerde verbods-reflex zit diep, bij sommige partijgenoten.
Maar voor de rest…
Meest verbazende vind ik het beroep dat PvdA’ers doen op ‘waarden’. Waarden, hebben PvdA’ers die dan? Kennelijk denkt men zelf van wel. Dit kwam voorbij in de live-chat tijdens de PvdA-bijeenkomst. Ik hoorde het ook van Keklik Yücel, die zaterdag 28 augustus bij WNL op de radio mocht komen vertellen wat ze van het PvdA-ledenberaad vond. Haar standpunt luidde dat ze twijfelde aan haar PvdA-lidmaatschap, vanwege de te innige samenwerking met GroenLinks, waarmee de sociaaldemocratische waarden op het spel stonden. GroenLinks bleek volgens Yücel geen waarden te hebben, maar slechts geïnteresseerd te zijn in diversiteitsvraagstukken. Het is natuurlijk haar taak in zo’n programma voor de Telegraaf-omroep om negatieve dingen te zeggen over GroenLinks, maar ze koos er niet voor om angstbeelden op te roepen over ongedocumenteerden, of nachttreinen, of windmolens; het ging, zoals wel vaker bij haar, over Kamerlid Kauthar.
Onze Kauthar zorgt ervoor dat PvdA’ers zich gedwongen voelen hun lidmaatschap van hun partij op te zeggen. Misschien zijn ze bang dat ze de islam oplopen van de wc-bril waar een GroenLinkser eerder op heeft plaatsgenomen.
Mijn eerste reactie is: loop naar de pomp, met je zogenaamde waarden erbij. Wij GroenLinksers hebben waarden, jullie hebben nostalgie. En een multicultureel drama, waar je al twintig jaar niet over uit gezeurd raakt. En een enorm verlangen naar macht, waarvoor je bereid bent werkelijk iedereen op het hakblok van de marktwerking te leggen.
Macht of principes, het is het eeuwige dilemma van links. Zonder macht bereik je niks, maar met macht wordt het leven een groot teleurstellend compromis met huiveringwekkende tegenstanders. In het licht van het meest recente IPCC rapport van juli 2021: doe mij dan toch maar die macht, want we kunnen er niet op vertrouwen dat niet-links voldoende visie en lef heeft om door te pakken op klimaatmaatregelen. Maar voor het andere standpunt, zeker in deze kabinetsformatie, is ook veel te zeggen.
Dat de fracties gaan samenwerken is natuurlijk helemaal prima. We zien wel hoe dat gaat en waar de schepen stranden. Fuseren met de PvdA wil ik niet, hiervoor is mijn weerzin toch te groot. Ik wil wel van ze leren en de goede en verstandige krenten uit hun pap vissen. Maar omdat er geen these mag bestaan zonder een flinke bak antithese, ben ik gisteren lid geworden van Bij1. Dat zal ze leren, die bange PvdA’ers!
De Boze Heks is zeven jaar geleden politiek actief geworden voor GroenLinks, op het laagste treetje van de politieke macht, in de Stadsdeelcommissie van Amsterdam Oost.
- Uitgelicht: Door BoelensLeon – Eigen werk, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=84351718
