Negen juni jongstleden is de schrijver Frederick Forsyth overleden. Zijn eerste boek was een thriller die geheel op eigen waarneming als oorlogscorrespondent was gebaseerd, oorspronkelijk voor de BBC, maar die gaf de oorlog tegen Biafra al snel geen prioriteit. Vervolgens werkte hij als freelancer. Hij was niet “links” en ook niet”rechts”. Hier was hij ooggetuige. Ik houd hem in ere voor dit boek alleen al: The Biafra Story. Ik vertaal enkele alinea’s van een stuk van hem voor The Guardian van vijf jaar geleden. Ik verwijs verder naar dat artikel, omdat ongetwijfeld copyrightregels meer vertaling in de weg staan.
Er is één waarlijk walgelijk beleid zoals uitgevoerd door [het Britse] bestuur tijdens het leven van iedereen boven de vijftig, en één woord is voldoende: Biafra.
Dit verwees naar de burgeroorlog in Nigeria die deze maand vijftig jaar geleden eindigde. *) Het kwam voort uit het besluit van de mensen in de oostelijke deelstaat van dat al door rellen geteisterde land om over te gaan op onafhankelijkheid als de Republiek Biafra. **) Naar ik vernam toen ik er als correspondent van de BBC kwam, hadden de Biafranen, grotendeels mensen van het Igbo-volk, hun redenen.
De federale regering in Lagos was een wrede militaire dictatuur die in 1966 aan de macht kwam in een bloedbad. Tijdens de coup en daarna werden in de noordelijken westelijke deelstaat pogroms georganiseerd waarin duizenden Igbo werden vermoord. De federale regering stak geen vinger uit om te helpen. Zij werd geleid door een minzame in Groot-Brittannië opgeleide kolonel, Yakubu Gowon. Maar hij was een marionet. De echte machthebbers waren een groep kolonel uit Noord-Nigeria. De crisis verergerde en vroeg in 1967 eiste Oost-Nigeria, dat zo’n 1,8 miljoen vluchtelingen herbergde, schadeloosstelling. Een door Groot-Brittannië georganiseerde conferentie werd gehouden in Ghana en daarbij werd een overeenkomst gesloten. Maar bij thuiskomst werd Gowon ronduit tegengesproken door de kolonels, die zijn voorwaarden aan repen scheurden en de overeenkomst opzeiden. In april scheidde de oostelijke deelstaat zich formeel af en op 7 juli verklaarde de federale regering de oorlog.
Biafra werd geleid door de in Oxford opgeleide voormalige militaire gouverneur van de oostelijke deelstaat, “Emeka” Ojukwu. Londen, dat alle bewijs negeerde dat Lagos de overeenkomst had geschonden, wees de afscheiding af, deed geen poging tot bemiddeling en verklaarde volledige steun aan Nigeria.
Tot zover het stuk van Forsyth. De Labour-regering van Harold Wilson verwachtte dat Nigeria binnen enkele weken zou winnen (“a quick kill”), maar Biafra hield op een steeds kleiner wordend oppervlak stand tot in 1970. Onverslaanbaar maar niet onsterfelijk: er stierven alleen al een miljoen kinderen als slachtoffer van de hongerblokkade. De oliemaatschappijen gokten op Nigeria en met name Shell werkte mee aan de Nigeriaanse zijde.
*) Om precies te zijn: Biafra capituleerde 15 januari 1970.
**) De naam is ontleend aan de Biafra Baai aan de oostelijke kust van het land. Op oude kaarten wordt de naam wel gebruikt voor wat later Kameroen werd. Na de nederlaag van Biafra veranderde het regime in Lagos de naam van de baai in Bocht van Bonny, vernoemd naar een kustplaats. (noten vdK)
– Uitgelichte afbeelding: By https://www.abebooks.co.uk/servlet/BookDetailsPL?bi=22504899366, Fair use, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=60765321
Andere afbeelding: It is believed that the cover art can or could be obtained from Spectrum Books Pvt. Ltd.., Fair use, https://en.wikipedia.org/w/index.php?curid=39025782
