Bij de toewijzing van het WK 2022 aan Qatar was het eigenlijk direct de vraag: waarom? Waarom een toernooi van dergelijke grootte toewijzen aan een land zonder voetbaltraditie? In een woestijn? Waar het dus altijd heet is in de periode dat een WK plaatsvindt?
En vooral: waarom in een land waar de mensenrechtensituatie van een dusdanige aard is dat experts spreken van moderne slavernij over de omstandigheden waaronder de 80% niet Qatarese bevolking leeft en werkt?
Onder het systeem in Qatar hebben immigranten vrijwel geen rechten, en de werkgevers volledige zeggenschap over hun volledige bestaan. Bij aankomst moeten werknemers hun paspoort inleveren, en als ze ontslagen worden kan de werkgever het zoeken van een andere baan eenvoudig verbieden. Als dit gebeurt worden mensen zonder pardon uitgewezen. In de tijd dat arbeiders wel aan de bak kunnen komen worden ze gehuisvest in kampen, waar de omstandigheden over het algemeen bijzonder slecht zijn.
Als je daarnaast in aanmerking neemt dat mensen om in Qatar aan de slag te kunnen vaak voor lokale begrippen astronomische bedragen moeten neertellen is het plaatje compleet.
Om die situatie onder de aandacht te brengen, en FIFA te wijzen op het feit dat het voorkomen van deze situatie dankzij de toewijzing van het WK aan Qatar explosief is toegenomen, heeft de FNV mensenrechtenadvocate Liesbeth Zegveld verzocht een rechtszaak aan te gaan tegen de voetbalorganisatie.
Zegveld doet dit in naam van Nadim Alam, een Bengalese gastarbeider die -na het betalen van ongeveer 4000 euro- aan de slag ging in Qatar. Niet, zoals beloofd, om aan de bouw van een stadion mee te werken, maar om in de haven cement en stenen te lossen. Toen hij na enkele maanden ruzie met zijn baas kreeg werd hij zonder pardon -en zonder de hoeveelheid geld waarop hij gerekend had- het land uit gegooid.
Omdat hij het bedrag dat nodig was om de baan te regelen van een bank had geleend met zijn stukje land als onderpand heeft Alam nu een levensgroot probleem.
Een probleem dat wordt veroorzaakt door het kafala-systeem, aldus Zegveld. Qatar geeft aan dat het land in de afgelopen jaren bezig is dit systeem aan te passen, maar dit is tot op heden vooral schone schijn gebleken.
Daarom wil de FNV met deze zaak afdwingen dat FIFA toegeeft dat het medeverantwoordelijk is voor de waarborging van de rechten van de mensen die ervoor zorgen dat een evenement als een wereldkampioenschap voetbal überhaubt plaats kan vinden: de arbeiders die de infrastructuur voorbereiden,
Voor Alam betekent het concreet dat hij €10.000,- van FIFA eist, zodat hij zijn schulden kan aflossen, en zijn leven zonder zorgen kan voortzetten. Voor de FNV is de inzet echter meer algemeen: zij willen dat FIFA in het vervolg stil zal staan bij de rechten van de mens, bij de voorbereiding, maar zeker ook bij het toekennen van toekomstige kampioenschappen.
De bal ligt nu bij FIFA: zij kunnen ervoor kiezen om hun niet onaanzienlijke invloed aan te wenden om Qatar te bewegen tot het respecteren van haar gastarbeiders. Of ze kunnen besluiten te wachten tot de zaak voorkomt in het Zwitserse rechtssysteem.
