Tussen Castricum aan Zee en het min of meer officiële strand van Egmond Binnen (er is een paviljoen) strekt zich een weinig bezocht stuk strand uit. Ik ben er mee bekend sinds mijn kinderjaren. Er spoelden omsteeks ’59/’60 met enige treurige regelmaat wat mijn moeder haaien noemde aan, maar achteraf weet ik dat het bruinvissen waren die waarschijnlijk tegen een niet geruimde Duitse mijn waren aangekomen. Je kon er vuren stoken met het hout dat er aanspoelde – geen idee of het ook hout van de Doggerlandse bossen geweest is. Daar wist je als kind niet van.
Op dat strand vond mijn grote zus een wonderlijke schelp, met een getande opening, geen tweekleppig schelpdier. Waar heb ik het verstopt? Waar kon ik de vondst bergen? Hij ging verloren.
Prud’homme van Reines gids Wat vind ik aan het strand liet ons weten dat het een Europeesche kauri (ja, het werd echt zo vooroorlogs gespeld) was, Trivia arctica, zeer zeldzaam, wellicht alleen fossiel.
Ruim veertig jaar lang kon ik treuren om het verloren gaan van de vondst, en ik had het er nog over toen ik met de liefste over het strand liep, september 2003. “Was het zoiets als dit?” vroeg zij, een schelp oprapend en ik viel bijna flauw. Het was een Europeesche kauri, zomaar opgeraapt.
Hij is liefderijk neergelegd op een deken (zie boven) en wordt in een juwelenkistje bewaard. Wegspoelen terug de zee in is er niet meer bij.
Twijfel over de buitengewone zeldzaamheid van de schelp kwam bij mij boven toen ik las over de vondsten van wat koffieboontjes worden genoemd, schelpdieren die blijkbaar levend en wel rondkruipen in de Oosterschelde. En die zijn niet “zeer zeldzaam”, naar verluidt. Hier een verzameling op een Wikipediafoto:
Maar wacht – de gevonden Europeesche kauri’s waren/zijn wit, niet koffiekleurig. Daar weet Wikipedia raad op, dat zijn arctische kauri’s, een stuk zeldzamer. Hier een groepsportret:
Toen kwam ik op twitter (het had ook van BlueSky kunnen zijn, maar vooralsnog kun je daar geen posten van embedden voorzover ik weet) dit tegen:
Vanmorgen tijdens de excursie op de #Kaloot heb ik me gefocust op de fossiele schelpjes. Meeste zijn Plioceen en dus ergens tussen de 2,6 en 5,4 miljoen jaar oud. En een kauri afkomstig van VOC schip de Reigersbroek, gezonken in 1738. pic.twitter.com/SlHGsk2QoZ
— Hesters Rariteitenkabinet (@HesterLoeff) October 18, 2023
(Om de kauri te zien moet je op de afbeelding klikken, hij staat onderaan)
De Kaloot, lievelingsstrand van veldbioloog-dichter Hans Warren, is een vermaarde vindplaats van fossielen. En die kauri in het kabinet van Hester Loeff lijkt toch wel sterk op die van mij op de deken.
Zij verwijst naar deze site voor nadere informatie.
En daar staat de bijna onvoorstelbare waarheid aangaande mijn zeer zeldzame schelp:
Andere bekende, nabije VOC-scheepsrampen zijn bijvoorbeeld die van de Bantam (Kamer Amsterdam) op de rede van Vlissingen (1697) en de Reigersbroek (eveneens Kamer Amsterdam), die in 1738 op de Westkappelse zeedijk strandde. Aan deze en andere ongelukken herinneren vanouds tropische ‘gasten’ op de Walcherse stranden: kaurischelpjes. Deze werden door de VOC uit de Oost gehaald, en door de West-Indische Compagnie (WIC) gebruikt om er in Afrika slaven mee te kopen. Nog in 2017 ontving het Zeeuws Archeologisch Depot een grote hoeveelheid kauri’s, sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw verzameld op het strandje van Ritthem.
De geldkauri spoelt nog wel eens aan op Zeeuwse of Hollandse stranden, losgeslagen uit wrakken van compagnieschepen gestrand bij Westkapelle. Ik kan de treurige waarheid, die ik ook maar net een dag ken, niet meer aan mijn zus doen weten.
Wat een schelp niet kan vertellen…
1. Koffieboontjes: Door H. Zell – Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26967693
2. Ongevlekte kauri’s: Door H. Zell – Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=74479449
De uitgelichte afbeelding is uiteraard een eigen foto.
