Een week na de verkiezing van Trump tot nieuwe president wordt langzaamaan duidelijk wat hij als president wil gaan bewerkstelligen. Dat is concreet heel weinig dat anders is dan van zijn voorgangers, behalve een paar standpunten die hij tijdens zijn verkiezingscampagne uitdroeg. Zo wil hij een muur die door Mexico wordt betaald, handelsverdragen opzeggen en moslims aan de grens kunnen weigeren. Voor de camera zei Der Donald dat hij twee tot drie miljoen ‘criminelen’ die zonder vergunning in de VS verblijven onmiddellijk het land wil uitzetten. De cijfers zeggen dat het om 720.000 personen gaat; er zijn naar schatting 11 miljoen ongedocumenteerden. Dat zijn er nog steeds heel veel, maar het aantal is ook slechts 0,2 % van de totale bevolking van de VS. Ter vergelijking, in de VS werden volgens de FBI in 2015 1,197,704 gewelddadige misdaden begaan — naar schatting, zegt de FBI. De bevolking van de VS telde dat jaar 321,773,631 deelnemers.
Maar goed, Trump zegt dat hij meteen 2 tot 3 miljoen personen gaat uitzetten. Dat is namelijk wat zijn electoraat wil horen. Het is weliswaar aanzienlijk minder dan de 11 miljoen die hij beloofde tijdens zijn verkiezingscampagne. Het is nog steeds een aantal dat je afgezien van juridische implicaties niet zomaar snel kunt uitzetten. Bovendien zijn de census-data van de federale overheid onbetrouwbaar. 1,6% van niet in de VS geboren personen tussen 18 en 32 zit in de gevangenis. Voor geboren-Amerikanen is dat 3,3%; ruim twee keer zoveel. Dat zegt verder helemaal niets, behalve dat 720.000 of twee tot drie miljoen ook weinig zegt. Het roken van een jointje wordt in sommigen behoudende staten nog behandeld als een geweldsmisdrijf. De federale wet verbiedt dat weliswaar maar Washington DC is soms ver weg. In het straatarme Louisiana is het gevangeniswezen de tweede werkgever van de staat.
De getallen van Trump en de zijnen gaan niet om feiten, maar om overtuiging en beleving van zijn kiezers. De overtuiging is dat de enige manier om van de huidige door hen zo intens gehate — althans in de verbeelding — status quo af te komen dat deze met de grond gelijk gemaakt moet worden. Het heeft niets met conservatisme te maken, want het gaat niet om het behoud van zaken en waarden die voor velen belangrijk zijn. Het gaat erom het overheidsapparaat zo in te richten dat je er geen last van hebt en er zelf beter van wordt. Als iedereen dat doet is er niks aan de hand, maar nu wordt de afbraak van met name sociale verworvenheden voorgesteld als vernieuwing en bevrijding. Een uitkering is geen bijdrage in maatschappelijk welzijn, maar verspilling van overheidsmiddelen volgens degenen die belastingen als diefstal en een overheid als bedreiging ervaren.
Het gevolg zal zijn een tot de tanden bewapende overheid die wordt geconstrueerd door nogal agressieve Libertariërs en wordt bijgestaan door de vele militia’s en knokploegen. Die overheid heeft geen enkele rol van betekenis in maatschappelijk welzijn en vrede en veiligheid — net als vroeger zullen we maar zeggen. De enige manier om veilig te zijn is anderen de oorlog te verklaren. Alleen zo kun je je eigen vrijheid verdedigen. Trump’s transitie-team wordt aangevoerd door Trumps running mate Mike Pence, een Tea Party lieveling die abortus illegaal wil maken en homoseksualiteit als te genezen ziet. Pence, de huidige gouverneur van Indiana en straks de vicepresident, wilde fondsen voor aidsbestrijding overhevelen naar een nogal controversiële gay conversion therapy. Daarin worden homo’s onderworpen aan verzen uit de bijbel. Pence was in 2000 de enige senator die de therapie steunde. Aanhangers zeggen natuurlijk dat de therapie werkt en als die niet zou werken geen blijvende schade zou aanrichten.
Het team onder leiding van Pence bestaat verder uit Trumps lievelingsdochter, twee zonen, een schoonzoon, talloze lobbyisten en oud-politici c.q. ambtenaren en Steve Bannon. Bannon is CEO en dus hoofdredacteur van Breitbart en sinds deze zomer ook directeur van het campagneteam van Trump, tot groot ongenoegen van vele traditionele conservatieven. Breitbart is de ultieme website voor haat in de VS waar de redactie lijkt te bestaan uit louter trollen. Nergens worden beschuldigingen en scheldpartijen zo vakkundig verweven met samenzweringen en bedreigingen. Bannon is zelf ook niet vies van controverse. Zijn ex-vrouw beschuldigt hem van antisemitisme en hij werd eerder aangeklaagd voor huiselijk geweld. Bannon is een nieuw-rijke die een vermogen verdiende met de populaire sitcom Seinfeld en snapt hoe de globale Internet-community in de VS werkt. Je gooit een valse beschuldiging in de ruimte en laat het publiek daar vrijelijk mee omgaan. De valse beschuldiging wordt al snel een veroordeling met voorstellen tot executie. Vervolgens zeg je dat dat is wat het volk wil, dus een politicus moet de moed en liefde hebben om die wil uit te voeren.
Maar Trump is de vermeende politicus die zal doen wat het electoraat wil, althans in de verbeelding. In werkelijkheid is hij een meedogenloze uitbuiter en scharrelaar die duizenden mensen heeft opgelicht en medewerkers heeft kaltgestellt en als ze protesteerden hen bedreigde met rechtszaken. Hij is uiteindelijk rijk geworden als merk, dat nu een politiek instrument is geworden. Trump is het archetype van de gewone man, die seksistische en racistische grapjes maakt en vrouwen, minderheden en gehandicapten schoffeert. Die gewone man bestaat niet maar is het archetype van de witte Amerikanen die een gruwelijke hekel aan buitenstaanders hebben. Er lopen weliswaar nog 75 rechtszaken tegen Trump, als president heeft hij straks een overheidsapparaat tot zijn beschikking dat hem gaat ontslaan van rechtsvervolging. Als president-in-wording sprak hij zich ook ook uit tegen de New York Times, die volgens Trump valse berichten tegen Trump zouden hebben geplaatst en zielig zijn want ze verliezen abonnees. In werkelijkheid is het aantal digitale abonnees van de krant in de afgelopen maanden verdrievoudigd.
Maar het gaat niet om feiten. Feit is dat Clinton twee miljoen meer stemmen heeft opgehaald dan Trump, maar juist het kiessysteem, waarvan Trump eerder had gezegd dat het corrupt is, heeft hem aan zijn overwinning geholpen. Feit is ook dat niet de arme benadeelde witte gewone man of vrouw op Trump heeft gestemd, maar juist de meeste witte vrouwen en mannen vanaf een modaal inkomen. De armen stemden op Clinton en de meeste armen zijn niet-wit. Trump zal als president vooral op de golfbaan te vinden zijn. Zijn beleid zal hoofdzakelijk bestaan uit het veiligstellen en mogelijk vergroten van zijn kapitale vermogen uit zijn ondernemingen. Trump is geen politicus maar zakenman, de natte droom van de jongens van de vrije markt die hun winst wegspoelen in exorbitante paleizen onder het genot van mooie vrouwen, geweldsvideo’s en snelle auto’s. Zijn cultuur is die van vergulde appartementen, 24-karaats gouden toiletten en bidets, woont in groteske bouwwerken en leidt zijn bedrijven en casino’s als een feodale vorst. Trump is een kleptocraat en in alles het tegengestelde van de gewone man, maar vertegenwoordigt iets waar, tenminste in de verbeelding, de gewone man niet buiten kan.
Er wordt nu aangestuurd op een afrekening met het Democratische establishment, de ‘linkse elite’, want dat is wat zijn electoraat wil. Minimumloon, gezondheidszorg, goed en betaalbaar onderwijs voor iedereen, gelijke kansen voor iedereen, het gaat er allemaal aan. Barbertje moet hangen. Dat betekent dat ook de kritische geluiden uit de Republikeinse partij zullen verstommen. De laatste dagen matigt Trump zijn toon een beetje door bijvoorbeeld te zeggen dat hij Obamacare toch niet gaat afschaffen, maar zal aanpassen. Zijn overgangsgroep en kiezers zien dat anders. Zij willen de status quo tot de laatste steen afbreken. Oud-voorzitter van het huis van afgevaardigden, Newt Gingrich, bijvoorbeeld wil dat er weer een comité komt dat on-Amerikaanse activiteiten gaat aanpakken. In de jaren vijftig werden zo acteurs en journalisten in showprocessen beschuldigd van communisme dus samenzwering met de vijand, de Sovjet-Unie. Wat toen de communisten waren zijn vandaag de moslims. De kans dat Hillary Clinton wordt aangeklaagd en een showproces aan haar broek krijgt wordt steeds groter. Trump beloofde ook alle vrouwen die hem beschuldigden van aanranding voor de rechter te slepen.
Je hoort vaak dat je Trump niet serieus moet nemen en dat het wel niet zo’n vaart zal lopen. In 1932 schreef de New York Times dat ook over Hitler en dat zijn antisemitisme alleen verkiezingsretoriek zou zijn geweest en eenmaal aan de macht zou hij zijn toon matigen. Verder gaat iedere vergelijking mank. Tegenwoordig is de publieke opinie realtime en alomtegenwoordig en de Westerse wereld wordt niet geplaagd door massale honger, onrecht en verderf. Het is de suggestie dat dat zou kunnen gebeuren als we dit of dat niet doen die het beleid zal bepalen. We weten niet wat de toekomst brengt. Hij zegt dat de muur of anders een hek zal worden gebouwd aan de grens met Mexico maar dat land weigert iedere medewerking. Hij belooft de vele kapotte bruggen te herbouwen en banen te creëren maar waaruit dat betaald zou worden is onbekend. Trump zal voor camera’s en op Internet natuurlijk zijn toon matigen. Hij zal willen overkomen als redelijk en als er iets niet gebeurt wat zijn electoraat wil kan hij wijzen naar de oppositie. Voor critici, journalisten, minderheden en de armen ziet het er slecht uit. De enige zwarte in zijn overgangsteam is Ben Carson, een creationist die gelooft dat de aarde 6.000 jaar oud is.
