Een passage uit de rapportage van de VN-Commissie ter Uitbanning van Rassendiscriminatie:
De commissie is verontrust over berichten dat Roma, Sinti en Reizenden *) forse discriminatie ondervinden op het gebied van tewerkstelling, huisvesting en gezondheidszorg, over de onevenredig grote aantallen kinderen van Roma, Sinti en Reizenden die van hun familie worden gescheiden, alsmede van de weigering van sommige gemeenten om te voorzien in de behoefte van Reizenden aan kampen vanwaaruit zij hun tradities kunnen onderhouden.
Het VN-Committee on the Elimination of Racial Discrimination raadt de “wederpartij”, de Staat, aan hiertegen maatregelen te nemen, op grond van regelingen en aanbevelingen van de VN.
Er zou een site ingericht worden aan leven en werken van Lau Mazirel, onvermoeibaar strijdster tegen de discriminatie van zigeuners, de parapluterm die zij in het algemeen hanteerde. Daar is het niet van gekomen.
Een citaat van iemand die haar werk zo veel mogelijk gevolgd heeft:
Nederland is een geordende staat. Wie geen vaste woonplaats heeft bestaat administratief niet, en dit is in een ordelijke samenleving het toppunt van wanorde. Naast het “administratieve” verhaal, een echo van de zorg om de armenkas, past het verhaal van de asocialiteit en gebrekkige hygiëne: trekkers brachten waarschijnlijk wel ziektekiemen over de grens mee. Al wapperden zij met stapels bankbiljetten en deden ze goede zaken met hun bezigheden, al naar gelang de pet van burgemeester en politie stond was het parool in het algemeen: “wegwezen”. Diverse circulaires waar geen wetgever aan te pas kwam waarschuwden dat zigeuners niet in Nederlandse gemeenten mochten worden toegelaten. Een staatscommissie rapporteerde in 1903 over deze “sociale hinder, een ware plaag”, aan “het toenemende euvel, teweeggebracht door de bewoning van woonwagens en woonschepen”. In 1918 werd het wonen in wagens aan vergunningen gebonden, waarmee de wetgever hoopte het aantal bewoners te beperken en de inferieure en asociale elementen te weren – zo werd de wet gemotiveerd. Het gevolg was dat het opjagen door gemeenten tot het verleden behoorde. Het “vraagstuk” was allesbehalve opgelost.
(Dat is namelijk schrijver dezes, in 2001. Wat er ook weer aan “beleid” ontwikkeld is sindsdien – lees het na bij Kemal Rijken, Roma, niet de discriminatie die de VN-commissie constateert en die ongetwijfeld in de publiciteit gemakshalve weer over het hoofd gezien zal worden).
*) “Travellers” staat er in de Engelse tekst. In Nederland spreekt men vaak van kampers en dan gaat het om mensen die tot sedentair bestaan gedwongen worden. Het woord reiziger vind ik verwarrend.
