De Israelische mensenrechtenorganisatie B’tselem is vandaag gekomen met een nieuw, gruwelijk rapport: ”This is Apartheid, A regime of Jewish supremacy from the Jordan River to the Mediterranean Sea”. (Dit is Apartheid, een regime van Joodse overheersing van de rivier de Jordaan tot aan de Middellandse Zee). Het rapport beschrijft in detail hoe Israel de Palestijnen in de verschillende gebieden die het beheerst – Israel zelf, de bezette Jordaanoever, het geannexeerde Oost-Jeruzalem, en de Gaza-strook – op verschillende manieren onder de duim houdt en beknot in hun rechten, dan wel hen alle rechten ontzegt.
Israel doet dat dat door verschillende wetttelijke systemen te hanteren voor Israeli’s en de rechteloze Palestijnen op de bezette Westelijke Jordaanoever, door diverse vormen van rechten te hanteren voor Palestijnen in Israel en die in Oost-Jeruzalem (de laatsten zijn alleen ingezetenen en geen burgers), en door de Palestijnen in de Gaza-strook levenslang op te sluiten en alleen bij hoge uitzondering eruit te laten (of anderen erin). Het doet dit ook door langzamerhand steeds meer grondgebied van Palestijnse- in joodse handen te doen overgaan. In Israel bezitten de 17% Palestijnen van de bevolking nu nog maar minder dan 3% van de grond, op de Westoever is het proces van onteigeningen al jaren in volle gang en is in grote delen sprake van een onuitgesproken feitelijke annexatie. Het heeft heeft weinig zin het rapport hier in zijn geheel te gaan herhalen. De feiten zijn allang bekend, B’tselem geeft ze alsnog gedetailleerd en overzichtelijk weer, een aanrader voor iedereen die op de hoogte wil blijven.
Waarom komt B’tselem met iets dat Palestijnse groeperingen (de BDS-beweging bijvoorbeeld) al jaren zeggen? Waarom nu? Het antwoord wordt in het rapport zelf gegeven: de nieuwe basiswet van 2018, die de plaats inneemt van de grondwet die Israel nog steeds niet heeft, verklaart dat Israel de natiestaat is van het joodse volk dat er als enige recht heeft op zelfbeschikking. De wet stelt bovendien dat joodse vestiging een belangrijk doel is van die joodse staat. Door deze wet, zo stelt B’tselem, die het joodse volk boven alle anderen stelt, is de apartheid geïnstitutionaliseerd. Eerder kon de apartheid worden aangevochten. Doordat het nu wet is, valt er nu – in ieder geval juridisch – niet zoveel meer tegen te doen.
In een apart artikel in Magazine +972 stelt Orly Noy, die lid is van het bestuur van B’tselem, dat er door het bestuur en de medewerkers van de organisatie heftig is gediscussieerd voordat dit rapport werd gepubliceerd. Voor sommigen was met name de vaststelling dat ook Israel ”binnen de groene lijn” als een apartheidsstaat moet worden beschouwd, een harde noot. Vaak werd immers Israel als een democratie voorgesteld, terwijl op de Westoever ”een apartheidssituatie” heerste. B’tselem maakt echter nu korte metten met deze notie, door de verschillende manieren waarop Palestijnen worden gediscrimineerd als onderdelen van één samenhangend systeem te presenteren. Dat een Israelische mensenrechtenorganisatie dat vaststelt is nieuws. Zaken die door Palestijnse organisaties vaak al tientallen jaren geleden werden vastgesteld, worden gewoonlijk pas geloofd als joodse en Israelische organisaties er ook een keer mee komen.
De dimensie die in het B’tselem rapport overigens ontbreekt, is de situatie van de Palestijnse vluchtelingen over wier recht op terugkeer Israel al 73 jaar weigert te praten en wier rechten ook al die tijd door Israel in alle toonaarden zijn ontkend. Zij verdienen eigenlijk ook een plaats in een rapport als dit…
– Ook verschenen bij Abu Pessoptimist
– Uitgelicht: ontleend aan B’Tselem
