Joris van de Hulle won op 25 februari een zaak bij de bestuursrechter. Die bepaalde dat Orionis zijn uitkering ten onrechte met honderd procent gekort had omdat hij geen dwangarbeid wilde verrichten. Orionis Walcheren omvat zowel de sociale dienst als de sociale werkplaats, de schuldhulpverlening en het reïntegratiebedrijf van de gemeenten Veere, Vlissingen en Middelburg. Met die moloch kreeg Van de Hulle te maken toen hij in november 2011 werkloos werd.
Hij kreeg destijds een bijstandsuitkering toegekend. Van de Hulle doet werk dat niet met de vorst gedaan kan worden en vier maanden later, in maart 2012, had hij alweer een nieuwe baan. Van wat hem in die korte periode allemaal overkwam zal Van de Hulle flink geschrokken zijn. Maar het moet hem ook boos gemaakt hebben, want hij vocht zijn korting aan bij de rechter. Hij weigerde te buigen, ook al betekende dat maanden geen inkomen. Of misschien wel juist wel daarom. In ieder geval was Van de Hulle overtuigd, sterk en strijdbaar genoeg om niet toe te geven aan de feitelijke chantage door Orionis, dat hem de ‘keuze’ gaf tussen dwangarbeid accepteren of leven zonder inkomen.
Tekendwang
Van de Hulle krijgt op 14 december 2011 al een contract voorgelegd voor een ‘werkstage’ van 32 uur per week bij Orionis in Middelburg. Hij moet op 9 januari 2012 beginnen. Maar hij weigert te tekenen, omdat hij geen dwangarbeid wil verrichten en vanwege punt 9 in het werkstage-contract: een geheimhoudingsplicht over alles wat je ziet bij Orionis. Eind januari krijgt hij “een maatregel” van vijftig procent korting op zijn uitkering wegens het niet voldoen aan “de tegenprestatie” die de gemeente in het kader van de Wet Werk en Bijstand kan eisen. Maar Van de Hulle tekent nog steeds niet.
Wanneer hem vervolgens op 9 februari “een maatregel” van honderd procent wordt opgelegd maakt hij bezwaar. Maar dat wordt op 24 februari botweg afgewezen. Ook in maart wordt hij honderd procent gekort. Hij maakt weer bezwaar en weigert nog steeds het ‘werkstage’-contract te tekenen, ook na een gesprek met Orionis. Daarop legt Orionis hem een honderd procent korting op voor april en mei. Het bedrijf houdt er keihard aan vast dat uitkeringsgerechtigden haar werkstagecontract tekenen.
Rechter
Van de Hulle gaat vervolgens naar de rechter en… wint dus eind februari dit jaar! In de Wet Werk en Bijstand (WWB) staat dat werklozen ófwel “sociale activering gericht op arbeidsinschakeling” (artikel 10) ófwel “het verrichten van onbeloonde additionele werkzaamheden” (artikel 10a) kan worden opgelegd wanneer ze “een voorziening” (een uitkering) accepteren. De rechtbank oordeelt dat het ‘werkstage’-contract van Orionis geen arbeidsinschakeling gericht op het vinden van arbeid is. En ook, kort gezegd, dat het contract niet past binnen wat een uitkeringsinstantie volgens artikel 9 van die wet mag vragen als tegenprestatie. “Onbeloonde additionele werkzaamheden” mogen niet voor 32 uur per week opgelegd worden, en ook geen jaar duren.
Van de Hulle beroept zich op de Memorie van Toelichting bij de WWB en op de veranderingen in de wet sinds 2012. Daardoor kan de tegenprestatie weliswaar sterker verplicht worden, maar niet zo sterk dat je een jaar lang 32 uur per week werkzaamheden moet doen als tegenprestatie voor je uitkering. Op de site van het ministerie van Sociale Zaken staat dat de tegenprestatie “een paar uur per dag of per week” en gedurende “een paar maanden” mag plaatsvinden. Dat is dus niet 32 uur per week gedurende een heel jaar, vindt ook de rechtbank. De gemeente motiveert de “maatregelen” tegen Van de Hulle met artikel 9, lid 1 c: “het niet voldoen aan de tegenprestatie”. De rechtbank maakt daar gehakt van. “De rechtbank is van oordeel dat door het aanbieden van een 32 uur contract met de looptijd van een jaar de grens van de tegenprestatie wordt overschreden”, aldus het vonnis.
Maatwerk
Bij zijn “werkstage” zou Van de Hulle als “algemeen medewerker” te werk worden gesteld. De rechtbank zegt dat dit niet aangeeft wat de bijstandsgerechtigde voor werkzaamheden zou moeten doen en of hij daartoe in staat is. En dat zijn wel voorwaarden voor het mogen opleggen van een tegenprestatie. In de Memorie van Toelichting staat dat de gemeente een individuele afweging moet maken. Maar dat doet de gemeente niet, zo zegt de rechtbank. “Het aanbieden van een standaardovereenkomst aan (nagenoeg) alle uitkeringsgerechtigden voldoet dan ook niet aan de eis van de individuele afweging.” De gemeente illustreerde dat zelf tijdens de zitting door te berde te brengen dat mensen met een reïntegratietraject hetzelfde werk kunnen doen als mensen die een tegenprestatie verrichten.
Van de Hulle had mogelijk schoonmaakwerk moeten doen. Maar dat is gewoon werk, geen additioneel werk, zegt Van de Hulle. Temeer daar Orionis nauw samenwerkt met reguliere schoonmaakbedrijven. In het kader bij het verhaal van Belle van Zon is te lezen wat Orionis haar werklozen allemaal gratis kan laten doen. Pure verdringing van reguliere arbeid.
Over de geheimhoudingsplicht zegt de rechtbank niets, noch over andere bezwaren die Van de Hulle tegen het ‘werkstage’-contract heeft. Een uitspraak over die regels acht de rechter niet meer relevant nu de hele zaak vervalt, nu Van de Hulle het contract mag weigeren zonder gekort te worden. Nu hij in het gelijk is gesteld kan Van de Hulle, als het goed is, de bedragen opeisen die Orionis op zijn uitkering heeft ingehouden.
Gemeente
Deze uitspraak is een opsteker in de strijd tegen de om zich heen grijpende dwangarbeid. Gemeenten kunnen kennelijk toch niet alles maken. Orionis zelf komt steeds meer onder vuur te liggen vanwege haar dwangarbeid. Doorbraak publiceerde ervaringsverhalen van mensen die bij Orionis te werk zijn gesteld, en onlangs besteedden omroep Zeeland en VlissingenTV aandacht aan de dwangarbeid en de verdringing van reguliere arbeid. Op 7 maart kwam het onderwerp in de gemeenteraad van Vlissingen, maar behalve die van SP en GroenLinks vonden de gemeenteraadsleden de dwangarbeid van Orionis prima.
Maar de uitspraak van de rechtbank in de hand kunnen werklozen die Orionis tot dwangarbeiders wil maken, nu voortaan succesvol bezwaar maken. Om dwangarbeid af te schaffen is echter meer nodig. Het principe dat werklozen gekort worden als ze niet onbetaald willen werken, staat helaas nog overeind in de WWB. Maar overwinningen komen met kleine stapjes en Van de Hulle heeft er alvast een gezet.
Klik hier voor de uitspraak van de rechter.
Deel van een reeks van Doorbraak over dwangarbeid voor uitkeringsgerechtigden. Wil je ook je verhaal kwijt? Mail dan naar dwangarbeid@doorbraak.eu. We kennen uit eigen ervaring de repressieve sfeer die er kan heersen op en rond de dwangarbeidplaatsen. Daarom brengen we vanzelfsprekend alleen verhalen naar buiten waar jij expliciet toestemming voor geeft.
Geschreven door Jeroen Breekveldt voor Doorbraak
Joris van Hulle, van harte gefeliciteerd! Met het winnen van je zaak maar vooral ook met het feit dat je sterk, principieel en onbuigzaam was in je strijd tegen de terreur van de overheid en de bedrijven die daar schaamteloos van profiteren en misbruik van maken. Jouw gevecht inspireert en verplicht.
Inderdaad ook mijn felicitaties aan het adres van heer van Hulle, da’s een dapper gevecht geweest en gelukkig niet zinloos.
Eindelijk iets van een referentiekader in deze wet voor toekomstige slachtoffers van deze vunzigheid.
Zeer goed verhaal idd hopelijk volgen er nog veel van dit soort goeie verhalen.
Mooi zo! Alleen jammer dat de VVD graaiers nu weten welke wetten ze moeten slopen om toch hun geliefde slavenmaatschappij alsnog te realiseren.
De VVD haalde met Wiegel mensen van buiten Nederland hier om ze uit te buiten (toen en nu) en uit te spelen tegen de eigen bevolking. Zodoende de Nederlandse burger in het voorbijgaan die zij te duur vonden werkloos achter te laten en vol met afgunst en tweespalt (ik kan het best begrijpen maar geef dan niet links de schuld meneertje Wilders maar je VVD partijtje).
Nu probeert de VVD via de WWB mensen voor een appel en een ei te laten werken. Maar in dit geval is dat gelukkig niet gelukt.
Het gemeente huis in mijn plaats heeft spontaan een trap gebaricadeerd met een soort kogelwerend glas. Deze trap was jarenlang gewoon open nu ineens niet meer.
1. Daar is dan wel geld voor. Net als die dure mensen ziekmakende reintergratie bureau’s.
2. Vrezen ze voor hele boze burgers die op de 2de etage verhaal gaan halen als dit soort dwangarbeid ook hier plaats gaat vinden. En men er lucht van krijgt.
De VVD is echt een ziekmaker. En Wilders is dat ook.
Ze houden dit volk in de tang. Hun 1-2tjes zijn funest voor dit land. Maar op een dag barst de bom.
Sterker nog. De SP Vlissingen diende vorige week donderdag een motie in en noemde het tevens concurrentievervalsing, omdat ZZP-ers en kleine ondernemers zoals bijvoorbeeld hoveniers of koeriersbedrijfjes er door in de problemen komen. Ronduit stuitend dat alleen GL en SP voor stemden
@5 Ja logisch toch? Dat is wat alle anderen, zgn Liberalen (waar ik GL ook meestal onder schaar), toch graag willen. Marktwerking en dat die markt dan vervalst wordt, mwah dat heet gebruik maken van de regels, geheel in de trant van graaiende werkgeversideeën.
Als alleen de sp en gl hier tegen ageren wat of er bij orionis gebeurd waar blijft de p.v.d.a met hun grote mond om van de l.p.v en de partij s.r maar niet te spreken het is de zieligheid ten top bij orionis niet alleen voor mensen van de socialendienst maar ook voor de mensen van de w.s.w er moet heel snel schoonschip gemaakt worden daar maar daar is men bij de raad te laf voor volgend jaar verkiezingen aan pakken die hap en weg wezen met wat of er nu zit er word daar al genoeg geld over de balk gegooit tijd voor een grote schoonmaak.
PVDA ????? geen ruggegraat