De onmogelijke spagaat van etniciteit

Afgelopen week ontstond er in de Verenigde Staten opschudding over Rachel Dolezal. Zij is voorvechtster en hoogleraar African studies aan de Eastern Washington University en deed zich al jaren voor als zwarte vrouw. In werkelijkheid stamt ze af van Duitse en Tsjechische voorouders. Er ontstond een discussie ook in de zwarte gemeenschap in de VS: als een blanke zich voordoet als zwart, is dat dan racistisch? Centrale vraag: Is etniciteit maakbaar, of vaststaand?

Etniciteit refereert in de sociale antropologie aan bepaalde relaties tussen groepen die zichzelf, in vergelijking met een andere groep, als cultureel verschillend ervaren. Etniciteit wordt in de antropologie begrepen vanuit de betekenisgeving van de actor zelf, dus vanuit het emic perspectief. Doordat etniciteit over de relaties tussen twee groepen gaat, zouden twee groepen in principe cultureel uniform kunnen zijn en tegelijkertijd de eigen groep toch als cultureel verschillend van de andere etnische groep kunnen ervaren. Rachel Dolezal én de zwarte gemeenschap geven betekenis aan hun etniciteit. Rachels betekenisgeving is vanuit de antropologische definitie leidend voor de etnische identiteit die zij heeft.