De fallus in de spaghetti

De hockeystickgrafiek heeft sinds haar publicatie grote ophef veroorzaakt. Maar in AR5, het vijfde rapport van het International Panel on Climate Change (IPCC), is de steel van de hockeystick ontpopt tot een kluwen spaghetti. De synopsis, het laatste deel van AR5, verschijnt vandaag.

ipcc spaghetti

Volgens de hockeystick zouden temperatuurschommelingen in de Mann_hockeystick_2laatste duizend jaar beperkt zijn, doch in de laatste decennia vindt plotseling een forse opwarming plaats. Als de grafiek klopte, en daar leek het op door opname in het gezaghebbende derde IPCC-rapport, voorspelde dat een zekere ramp. Doemprofeten kwamen er dan ook als vliegen op de stroop op af om hun onheilstijdingen te verkondigen. Klimaatalarmisme en zelfs klimaathysterie ontstond. Aanvankelijk waren er zowaar voorspellingen die het aardse klimaat al richting Venus op zagen gaan.

Spaghetti
Spaghetti in plaats van wat ooit de hockeysticksteel vormde, is een belangrijke stap in de discussie over klimaatontwikkeling naar normalisering in plaats van alarmisme. De ongekend hoge temperatuur van vandaag de dag is toch minder uitzonderlijk dan eerst leek. Ze wijkt niet exorbitant af van die van de hoogste in het afgelopen millennium.

Eigenlijk wil ik hier geen argumenten geven pro of tegen alarmisme. Dat is zinloos, want ik ben geen klimaatwetenschapper. Maar dit verhaal vraagt enigermate om verduidelijking van mijn positie. Hoe kom ik er toch bij om in te gaan tegen de consensus over de klimaatontwikkeling? Dat verloopt in hoofdzaak volgens twee lijnen. Ten eerste heeft de belangrijkste natuurkundige vergelijking over de hoeveelheid broeikasgassen en temperatuur een natuurlijke logaritmische component. Dat betekent dat toename van CO2 relatief steeds minder temperatuurverhoging veroorzaakt. In Twee punten gescoord door Svante Arrhenius schreef ik erover. Ten tweede is het dubieus of de huidige temperatuur op aarde optimaal is. Wanneer een groene Sahara ontstaat, is dat beter.

Fallus
Maar de spaghetti is slechts een deel van het verhaal. Het blad van de hockeystick staat nog trots overeind als een fallus. Nog, want sinds 1998 is gemiddeld geen opwarming meer opgetreden. Die periode is echter te kort om er waarde aan te kunnen toekennen. Voor een betrouwbaar oordeel kunnen we slechts afwachten. In de tussentijd is het mogelijk vooral maatregelen nemen zoals die ook in Bestrijd armoede en klimaatverandering met energierenovaties zijn bepleit. Het voordeel is dat ze de CO2-uitstoot verminderen en dat we er tevens lelijke en kostbare (zee)windmolens mee kunnen vermijden.

Toch intrigeert de fallus. Wat is de oorzaak van zijn opgang? De meeste kans op een passende verklaring geef ik aan de ‘solar dimming’-theorie door aerosolen.

Luchtvervuiling leidt immers tot een toegenomen vorming van dergelijke aerosols in de lucht, zodat het zonlicht nog meer weerkaatst wordt. Daardoor bereikt minder zonlicht het aardoppervlak, een effect dat “solar dimming” wordt genoemd. Het effect werd al duidelijk vastgelegd in de jaren zeventig, toen in Europa en Noord-Amerika volop steenkool werd verbrand. Dit effect verminderde na de jaren tachtig met de invoering van strengere wetten op luchtvervuiling. (DeWereldMorgen)

Vanwege minder aerosolen kon er meer zonlicht doordringen, wat de temperatuur extra liet oplopen. De huidige milieuvervuiling in met name China en India verklaart dan meteen de pauze in opwarming van de laatste jaren.

Lysenkoïsme
Een ander aspect van het alarmisme intrigeert eveneens. Dat is het politieke. Als de klimaatdiscussie een wetenschappelijke is, zouden de twijfels over klimaatalarmisme gelijkelijk over politiek links en rechts zijn verdeeld. Maar dat lijken ze niet te zijn. Serieuze vraagtekens bij de huidige consensus over de nefaste opwarming zet rechts voornamelijk. Linkse media, bijvoorbeeld deze site maar ook DeWereldMorgen en MO*, publiceren op een uitzondering na alarmerende verhalen.

Bij onvoldoende kennis van de materie om zelfstandig een oordeel te vormen is het begrijpelijk dat iemand kiest voor de consensus. Dat is evenwel gevaarlijk. Het leidt tot lysenkoïsme. Trofim Lysenko was een bioloog in de Sovjet-Unie onder Stalin die een onjuiste theorie over erfelijkheid opstelde. Hoewel zijn theorie mooi paste in de ideeën over invloed van de omgeving op organismen, daarom door Stalin werd omarmd en vervolgens noodgedwongen algemeen gold in de USSR, zorgde de toepassing ervan in de landbouw voor mislukkingen. Met lysenkoïsme wordt tegenwoordig de algemene acceptatie van wetenschappelijke conclusies bedoeld die politiek correct zijn. Maar wetenschap is nooit klaar. Een kritische geest blijft onontbeerlijk. Daarom: links blijf kritisch. Ook op het klimaatalarmisme.