Den Haag Fossielvrij heeft zojuist aan de Citigroup in Londen laten weten dat zij Eneco wil kopen. De burgerbeweging mengt zich daarmee in de aankoopstrijd waarvoor eerder Shell/PPMG en Total zich meldden. Den Haag Fossielvrij wil met de koop van Eneco een snelle en eerlijke transitie naar 100% duurzame warmte in Den Haag.
Van de partijen die zich tot nu toe hebben gemeld als koper van het miljardenbedrijf Eneco, is Den Haag Fossielvrij de enige duurzame partij met een publiek belang. Het gaat de burgerbeweging om het Haagse warmtenet en transparantie van het verkoopproces. Door Eneco te kopen kan Den Haag Fossielvrij garanderen dat warmte betaalbaar blijft en afkomstig is van lokale duurzame bronnen. Op dit moment zijn er enkel grote fossiele multinationals bekend – Shell en Total – die zich kandidaat hebben gesteld om Eneco te kopen. Den Haag Fossielvrij vreest een fossiel warmtemonopolie dat gaat investeren in fossiele warmte uit de Botlek en burgers als monopolist de hoofdprijs kan laten betalen voor fossiele warmte.
De burgerbeweging verkoopt de elektriciteitstak door en zoekt voor de niet-Haagse warmtenetten uit de Eneco-portefeuille andere lokale niet-fossiele partijen met vergaande en eerlijke duurzaamheidsdoelen. Dat kunnen gemeenten, waterschappen of publieke netwerkbedrijven zijn, maar ook burgercoöperaties. Om de kosten de dekken van het traject om een serieus bod te doen op Eneco, start de burgerbeweging een crowdfunding.
Eneco, landelijk marktleider in warmtemonopolies, is momenteel in handen van 53 gemeenten, maar wordt verkocht aan de hoogste bieder. Dat zal de partij zijn die het meeste geld kan verdienen aan het warmtemonopolie van de warmtenetten van Eneco. Bij de kandidaten die hun interesse eerder bekend maakten – Shell & Total –, staat het belang van burgers en van het klimaat niet voorop. Woordvoerder Joeri Oudshoorn van Den Haag Fossielvrij: “Fossiele multinationals zijn vooral geïnteresseerd in Eneco omdat ze zo een warmtemonopolie krijgen. Ze willen huishoudens in Den Haag via een dure pijpleiding aansluiten op fossiele warmte van raffinaderijen in de Rotterdamse haven. Voor de oliemultinationals is dat een leuk verdienmodel. Want zo worden bewoners die van het gas af gaan afhankelijk van olie en moeten ze daar nog voor betalen ook. De ‘Botlekpijp’ staat haaks op een eerlijke transitie, het Klimaatakkoord van Parijs en de ambitie van gemeente Den Haag om in 2030 klimaatneutraal te zijn.”
Den Haag Fossielvrij voelt zich genoodzaakt om deze ongebruikelijke stap te nemen omdat er in de nieuwe Warmtewet geen criteria zijn geformuleerd om de duurzaamheid van een warmtenet te waarborgen. De Warmtewet staat netwerkeigenaren zelfs toe om langdurige contracten voor fossiele warmte af te sluiten. De samenleving kan daardoor nog voor decennia afhankelijk blijven van de fossiele industrie. Als netwerkeigenaar kan Den Haag Fossielvrij die duurzaamheid wel garanderen. Oudshoorn: “Wij willen een open en betaalbaar warmtenetwerk waarop nieuwe lokale niet-fossiele hernieuwbare warmtebronnen met voorrang kunnen aansluiten. Lokale aardwarmtebedrijven, maar ook huishoudens en lokale bedrijven kunnen hun overtollige warmte straks verkopen en verhandelen in ons warmtenet. Net als mensen met zonnepanelen nu al doen voor elektriciteit.”
De koop van miljardenbedrijf Eneco is een nieuwe stap voor de burgerbeweging Den Haag Fossielvrij. Femke Sleegers van Den Haag Fossielvrij: “Het past in een wereldwijde trend van burgers die steeds ongeduldiger worden. Onze volksvertegenwoordigers kiezen nog steeds voor hun relatie met de fossiele industrie en schijnoplossingen die het klimaatprobleem blijven verergeren. Als onze politici geen grote stappen durven te zetten, dan doen wij het zelf wel.”
Liset Meddens, directeur van Fossielvrij NL: “Wij laten ons niet buiten spel zetten. Het is van groot belang dat we ons nu niet vastzetten op fossiele warmtenetten die enkel het belang van de industrie dienen. Deze stap laat zien dat burgers de leiding nemen voor een eerlijke en duurzame energievoorziening. Alleen op deze manier kunnen we de macht van fossiele multinationals breken en de klimaatdoelen van Parijs binnen bereik houden.”
Q&A’s over Den Haag Fossielvrij wil Eneco kopen
Een burgerbeweging Den Haag Fossielvrij? Die hebben toch helemaal niet de financiele middelen hiervoor?
De burgerbeweging heeft de intentie de elektriciteitstak door te verkopen en voor de niet-Haagse warmtenetten uit de Eneco-portefeuille andere lokale niet-fossiele partijen met vergaande eerlijke duurzaamheidsdoelen te zoeken. Dat kunnen gemeenten, waterschappen of publieke netwerkbedrijven zijn, maar ook burgercoöperaties. De financiering komt dus uit een verscheidenheid aan bronnen en kan verder gedekt worden door investeringen van pensioenfondsen en banken die hun portefeuille verder willen vergroenen. Bij voldoende interesse van burgercoöperaties behoort ook crowdfunding voor het verwerven van (delen van) het bedrijf tot de mogelijkheden.
Den Haag Fossielvrij wil het Haagse warmtenet uit Eneco halen. Waarom alleen Den Haag? En de andere gemeenten van Eneco dan?
Duurzame warmte waarbij burgers zeggenschap hebben over hun eigen warmte kan het beste lokaal geregeld worden. Den Haag Fossielvrij heeft alleen in Den Haag kennis van de lokale warmtebronnen, techniek en infrastructuur en sociale netwerken. De burgerbeweging verkoopt andere delen van Eneco’s warmtenet graag door aan lokale burgercoöperaties elders, aan waterschappen, netwerkbeheerders of gemeenten die hun lokale warmtenet willen behoeden voor een commercieel monopolie en de intentie hebben het warmtenet voor 2030 vergaand te verduurzamen met lokale hernieuwbare energie. Zij worden uitgenodigd om contact op te nemen met aankoop-eneco@denhaagfossielvrij.nl.
Waarom heeft Den Haag Fossielvrij alleen interesse in het warmtenet? Wat doet Den Haag Fossielvrij met de elektriciteitstak?
Den Haag Fossielvrij is geïnteresseerd in het Haagse warmtenetwerk met bijbehorende productie en levering. De activiteiten op het gebied van elektriciteit zullen hoogstwaarschijnlijk direct worden doorverkocht aan een geïnteresseerde niet-fossiele commerciële partij. Burgers en bedrijven die duurzame(re) elektriciteit willen, kunnen daarvoor eenvoudig van leverancier wisselen. Ook is het elektriciteitsnetwerk van Eneco voordat het proces tot verkoop gestart is door de deelnemende gemeenten al afgesplitst. Stedin blijft als netwerkbedrijf in publieke handen.
Wat is een eerlijke en snelle transitie naar 100% duurzame warmte in Den Haag?
Gemeente Den Haag heeft zich als doel gesteld om in 2030 klimaatneutraal te zijn. Dat doel is onbereikbaar als er geïnvesteerd wordt in nieuwe infrastructuur om het Haagse warmtenetwerk te voeden met fossiele niet-lokale warmte uit de Rotterdamse haven. De energietransitie biedt een uitstekende gelegenheid voor burgers en lokale bedrijven om zelf de controle te krijgen over hun energievoorziening. Zoals burgers via zonnepanelen elektriciteit kunnen leveren, zo moet ook lokale duurzame warmte geleverd en verhandeld kunnen worden op Haagse warmtenetten. Doelstelling is de leveringstemperatuur te verlagen, zodat meer lokale bronnen kunnen concurreren. Daarvoor is een duurzame, betrouwbare en niet-commerciële warmtenet beheerder nodig. Den Haag Fossielvrij biedt zich aan.
Waarom is transparantie belangrijk voor Den Haag Fossielvrij?
Op dit moment weten inwoners niet welke exacte eisen de gemeenten hebben geformuleerd voor de koper van Eneco. Dat fossiele multinationals Shell en Total verwachten dat ze een kans maken, zegt genoeg over de ‘duurzaamheids’eisen. Ook wat de gemeenten verstaan onder ‘betaalbare energie’ is onbekend. Den Haag Fossielvrij wil – binnen de door de gemeenten opgelegde geheimhoudingsregels behorende bij het verkoopproces – deze transparantie in het verkoopproces vergroten.
Hoe betaalt een burgerbeweging voor het uitbrengen van een bod op een miljardenbedrijf?
Den Haag Fossielvrij krijgt op dit moment geen overheidssubsidie. Om de kosten te dekken die gemaakt moeten worden om een serieus bod op Eneco te doen, start Den Haag Fossielvrij een crowdfunding campagne. Donaties kunnen overgemaakt worden naar Den Haag Fossielvrij op rekening NL26 TRIO 0379 4196 29 t.n.v. Stg Den Haag Fossielvrij. Deze donaties zijn bedoeld voor het verkoopproces en niet om de aandelen van Eneco te bekostigen. Mochten de donaties de noodzakelijke kosten overschrijden, dan wordt het surplus gebruikt voor de doelen van Den Haag Fossielvrij.
Voor het bekostigen van de aandelen gaan we op zoek naar financiers. Dat doen we pas na een grondig boekenonderzoek. Een partiële bekostiging via een separate crowdfunding actie wordt niet uitgesloten.
Is er draagvlak voor een klimaatneutraal Den Haag in 2030?
Ja. Den Haag Fossielvrij staat voor een fossielvrije Haagse samenleving voor 2030. Dit doel wordt in het Haagse Klimaatpact onderschreven door 13 van de 15 politieke partijen in de gemeenteraad die 78% procent van de raadszetels vertegenwoordigen. Het Haags Klimaatpact is daarnaast onderschreven door meer dan 300 organisaties.
Veertien burgergroepen die zich in Den Haag bezig houden met de energietransitie hebben zich in het Haags Warmtemanifest uitgesproken voor een decentrale energietransitie gevoed met duurzame lokale bronnen. Dat is wat Den Haag Fossielvrij met de aankoop van het Haagse warmtenet mogelijk wil maken. De ambitie van een klimaatneutraal Den Haag in 2030 staat ook in het Haagse coalitieakkoord van Groep de Mos, VVD, D66 en GroenLinks. Daarmee onderscheidt de ambitie van Den Haag zich van de landelijke ambities en die van de fossiele industrie. Deze hoge ambities en het draagvlak voor een lokale en decentrale energietransitie dragen bij aan de haalbaarheid van een bod van Den Haag Fossielvrij om het Haagse warmtenet uit een commercieel, en landelijk en internationaal opererend Eneco te halen.
Wat is Den Haag Fossielvrij?
Den Haag Fossielvrij is een lokale groep in een wereldwijde burgerbeweging die mensen motiveert om de gemeente, scholen, musea en pensioenfondsen op te roepen de banden te verbreken met de fossiele industrie. Zo wil de Fossielvrij-beweging een snelle en eerlijke transitie mogelijk maken naar 100% duurzame energie.
– Persbericht van Den Haag Fossielvrij
