De inzet is hoog. Het gaat zelfs over meer dan Europa’s lot. De hegemonie van het neoliberalisme ligt onder vuur. Hard tegen onzacht gaat het er derhalve aan toe in de onderhandelingen over de schuldherstructurering van Griekenland met als belangrijkste spelers de Duitser Wolfgang Schäuble en de Griek Yanis Varoufakis.
Griekenlands schuld is sinds het begin van de eurocrisis opgelopen van 105 procent van het BNP in 2008 tot 175 procent in 2014. Dat is te wijten aan het programma van de trojka. Die club van Europese Commissie, Europese Centrale Bank en Internationaal Monetair Fonds heeft Griekenland wurgende leningen door de strot geduwd die het land nooit kan afbetalen. Uiteraard willen de Grieken daar vanaf. Consequentie van een schuldherstructurering is echter dat het neoliberale trojka-programma averij oploopt. Het neoliberalisme als zegenende politiek-economische ordening komt daarmee in Frage.
De strijd van Griekenland tegen neoliberaal Europa is een blufpokerspel. Welke kaarten hebben de spelers in handen?
- Griekenland is economisch een klein land. Zijn BNP is nog geen 30 procent van dat van Nederland en over de eurozone gerekend maakt het minder dan 2 procent uit. Relatief ten opzichte van de grootte van de eurozone vallen de schulden dus mee.
- De eurozone met het IMF kunnen de geldkraan voor Griekenland dichtdraaien.
- Schuldherstructurering voor Griekenland kan voor Spanje en Italië aanleiding vormen om hetzelfde te vragen.
- De belastingbetalers in de meer welvarende landen van de eurozone draaien initieel voor de kosten – een betrekkelijk klein bedrag – van een schuldherstructurering op. Later zal iedereen profiteren van een groeiende economie in de EU-lidstaten
- Syriza staat in de EU politiek gesproken alleen. Er is geen Europese politieke beweging die een schuldherstructureringsplan voor de eurozone heeft.
- Een failliet van Griekenland en een Griekse exit (Grexit) uit de eurozone kan voor iedereen duurder uitpakken dan een schuldherstructurering.
- Een Grexit kan een Russische entree in het land inhouden. Maar zelfs Tsipras weet niet hoeveel Poetin voor Griekenland over heeft en misschien Poetin zelf ook niet.
- Zonder Griekse instemming is er geen mogelijkheid voor sanctiemaatregelen tegen Rusland wegens zijn rol in Oekraïne.
En uiteraard speelt er nog meer, ook zaken waarvan ik niet het flauwste vermoeden heb. In ieder geval zijn de beslissingen een stuk complexer dan slechts economische afwegingen.
