In de Volkskrant staat vandaag [04-09-2012]een artikel met de kop: “Biologisch voedsel niet gezonder”. Deze kop verraadt een merkwaardige omkering van bewijslast. Natuurlijk voedsel, vrij van toevoegingen, moet bewijzen dat het gezond is, terwijl de mens het al eeuwen eet.
Biologisch voedsel vrij van allerlei toevoegingen is al eeuwen de standaard voor de mens. De afgelopen eeuw zijn we echter voedsel in massa gaan produceren, waardoor er al snel [conservering] additieven werden toegevoegd. Dit vanuit het oogpunt van voedselveiligheid. Tot op zekere hoogte klopt dit argument, maar daarbij dient men wel te bedenken dat dit veroorzaakt wordt door het feit dat de tijd tussen productie en de feitelijke consumptie steeds groter werd. De mens heeft eeuwenlang ook zelf allerlei natuurlijke conserveringsmiddelen gebruikt zoals zout [pekelen], dus geheel onbekend zijn we er niet mee.
Maar daar bleef het niet bij. Ook werd om de smaak en het aanzien van voedsel te ‘verbeteren’ selectief gekweekt, gefokt en nog meer toevoegingen bedacht. Maar van veel van die toevoegingen is niet duidelijk wat de effecten waren op de mens. Europa bedacht daarom het E-Nummer systeem. Voor elke stof die wordt toegevoegd dient een E-nummer te worden aangevraagd waarbij aangetoond moet worden wat de werkzaamheid en de Aanvaardbare Dagelijkse Inname is. Het feit dat men spreekt over aanvaardbare hoeveelheid doet de wenkbrauwen al fronsen. Er is dus een hoeveelheid mogelijk die niet aanvaardbaar is. Maar er blijken bij nadere studies ook toevoegingen te zijn die ook binnen de ADI, nog schadelijk kunnen zijn of waar mensen overgevoelig voor zijn.[aspartaam]
Natriumbenzoaat komt veel voor in frisdranken. Op het eerste gezicht een onschuldige toevoeging maar bij een reactie met Vitamine C ontstaat het kankerverwekkende benzeen. Het ontstane benzeen blijkt de mitochondria aan te tasten. De mitochondria consumeren zuurstof om je energie te geven. De cel gaat hierdoor slechter functioneren met verstrekkende gevolgen. Ziektes zoals Parkison en andere neuro degeneratieve ziektes worden hiermee in verband gebracht. Het onderzoek van de WHO naar natriumbenzoaat bewees de veiligheid maar het wetenschappelijk bewijs hiervoor was ernstig gelimiteerd. In Engeland is er grote onrust ontstaan over deze ontdekking en men stuurt nu aan om het middel uit frisdranken te verwijderen.
Een andere verontrustende ontwikkeling die al langer bekend is, is de overmatige hoeveelheid van antibiotica in vlees. In de Verenigde Staten blijkt dat 80% van alle verkochte antibiotica gaat naar kippen, varkens, koeien en andere dieren voor de vleesconsumptie. Elke mogelijke ziekte bij vee wordt meteen onderdrukt met antibiotica, omdat geen enkele boer ook maar 1 dier wil verliezen voor de verkoop. De antibiotica eindigt uiteindelijk ook in de mens. De resistentie van bacteriën neemt hierdoor steeds meer toe. Virologen waarschuwen al jaren dat het ongecontroleerde gebruik van antibiotica in dieren, uiteindelijk catastrofale vormen kan aannemen voor de mens. De machtige vleesindustrie weet tot op heden te voorkomen dat er paal en perk wordt gesteld aan het gebruik met alle risico’s van dien.
En dat brengt mij terug bij het artikel in de Volkskrant. In het artikel wordt gesteld dat biologisch voedsel niet voedzamer is dan regulier[gemanipuleerd] voedsel. Dat biologisch voedsel ook niet beter smaakt dan regulier voedsel volgens blind onderzoek. “Ook bewijs dat biologisch voedsel veiliger is, bestaat niet, stellen de onderzoekers. De kans om op biologische producten bestrijdingsmiddelen aan te treffen is weliswaar 30 procent lager dan bij niet-biologisch voedsel, maar de hoeveelheid pesticiden op reguliere producten blijft onder de vastgestelde gezondheidslimiet.” En in die gezondheidslimiet zit nu precies het probleem. Zoals de case met natriumbenzoaat laat zien, is de gezondheidslimiet betrekkelijk. Het is ‘gezond’ totdat uit lange termijn studies of op basis van voortschrijdend medisch inzicht ineens blijkt dat de toevoeging niet zo gezond is. In het artikel wordt ook vermeld dat de kans op resistente bacteriën in biologisch voedsel 30% lager ligt. En de onderzoeker stelt dat nu uitgezocht moet worden wat dat voor de gezondheid van mensen betekent?
Ik snap er dus helemaal niets meer van. Als ik een onbespoten appel van mijn eigen boom pluk die vrij is van pesticiden, dan moet ik mij afvragen of die wel gezonder is dan de appel die ondergespoten is met allerlei bestrijdingsmiddelen, omdat de wetenschap op enige manier heeft aangetoond dat de hoeveelheid pesticide binnen de ADI blijft. En ook biologisch vlees dat vrij is van excessieve hoeveelheden antibiotica moet zich bewijzen dat het gezonder is dan regulier vlees dat stijf staat van de antibiotica en allerlei E-Stoffen.
De standaard is natuurlijk voedsel waarbij je alleen bij hoge uitzondering toevoegingen mag gebruiken om de veiligheid te verbeteren. Het gebruik van antibiotica in dieren dient tot het uiterste minimum beperkt te worden om te voorkomen dat er teveel resistente bacterie stammen ontstaan. Het uitgangspunt dient in mijn optiek te zijn dat ‘regulier’ voedsel moet bewijzen dat het minstens zo gezond is als biologisch voedsel. Daarbij mag beperkt wetenschappelijk onderzoek niet het uitgangspunt zijn. Als de absolute noodzaak van de toevoeging niet onomstreden aangetoond kan worden, dan dient het niet toegevoegd te worden. Dus de kop in de Volkskrant dient te zijn: “Regulier voedsel niet gezonder en veiliger dan biologisch voedsel”.
Bronnen:
Dit stuk is eerder verschenen op de website van GroenLinkser Hans Groen.
“Voor elke stof die wordt toegevoegd dient een E-nummer te worden aangevraagd waarbij aangetoond moet worden wat de werkzaamheid en de Aanvaardbare Dagelijkse Inname is. Het feit dat men spreekt over aanvaardbare hoeveelheid doet de wenkbrauwen al fronsen. Er is dus een hoeveelheid mogelijk die niet aanvaardbaar is.”
Kulkoek. Iedere stof heeft een “aanvaardbare hoeveelheid” waar je beter niet overheen kunt gaan. Dat geldt voor keukenzout, vitamine A, spinazie, bier, eieren, paracetamol, koffie, CO2 (dat toch gewoon in de buitenlucht voorkomt) en zelfs voor water (om maar een paar bekende voorbeelden te noemen).
Een E-nummer betekent niet dat je stoffen binnenkrijgt “waarvan je moet fronsen”, maar simpelweg dat iets is toegevoegd dat er in de natuur niet in zit vóórdat je het koopt en dat die stof is goedgekeurd voor toevoeging. Zodra we het eenmaal hebben gekocht, doen we het trouwens zelf ook en dan heet dat “koken” of “klaarmaken”, terwijl vlees van nature geen extra zout (een toevoeging met een behoorlijk lage maximum toegestane hoeveelheid) en kruiden bevat en boterhammen niet aan de boom groeien met alvast kaas of jam er op.
Voorbeelden van E-nummers waar je echt niet wakker van hoeft te liggen:
E140: chlorofyl (bladgroen)
E150a: karamel
E153: koolstof
E160a: caroteen (de natuurlijke kleurstof in o.a. worteltjes)
E160c: paprika-extract
E161h: zeaxanthine (de natuurlijke kleurstof in o.a. mais)
E163: anthocyaan (de natuurlijke kleurstof in o.a. rode kool)
E174: zilver
E175: goud (hup, stuur maar naar mij die taart met E174 en E175!)
E260: azijnzuur (uit azijn)
E270: melkzuur
E290: koolzuurgas
E296: appelzuur
E300: vitamine C
E307: vitamine E
E330: citroenzuur
E392: rozemarijn-extract
E441: gelatine
E551: zand (hopelijk fijngemalen) (eigenlijk: siliciumdioxyde, maar “zand” vond ik leuker)
E901: bijenwas
E948: zuurstof
Een E-nummer zegt dus niks over schadelijkheid, alleen dat het is toegestaan als toevoeging.
“[aspartaam]”
Oh God, please not this shit again. 😐
Als er één stof al 35 jaar uitentreuren is onderzocht, is het aspartaam wel. Dat begon meteen al na roddels die over het product werden verspreid door een concurrerend bedrijf dat óók een kunstmatige (en iets minder smakelijke) zoetstof maakte en dankzij internet een geweldige bron bleef voor paniekverhalen, o.a. over aspartaamcongressen die helemaal niet waren gehouden met sprekers die evenmin bleken te bestaan (of een geheel andere mening hadden, geen deskundigen waren of een anti-aspartaamboek aan de man probeerden te brengen) over gevaren waarvan geen enkel geval kon worden bewezen.
Aspartaam wordt gemaakt van asparaginezuur (een doodnormaal essentieel aminozuur), fenylalanine en methanol. De laatste twee zijn inderdaad gevaarlijke stoffen, alleen is aspartaam geen mengsel van die stoffen, maar een reactieproduct. Op dezelfde manier zou je kunnen zeggen dat zelfs de kleinste dosis keukenzout levensgevaarlijk is, omdat daar het gifgas chloor in zit (het heet niet voor niets officieel natriumchloride).
Net als bij alle andere stoffen (zie boven) gaat het bij aspartaam om de hoeveelheid. Stel dat alle aspartaam in bijvoorbeeld een glas cola light in zijn componenten zou uiteenvallen, dan hebben we het over maximaal 20 mg methanol, wat in het niet valt bij een glas vers vruchtensap (40 mg) of een glas bier (80 mg) en over maximaal 100 mg fenylalanine, wat in het niet valt bij een ei (300 mg), een glas melk (600 mg) of een hamburger (900 mg). Ook bananen en tomatensap bevatten een aanmerkelijk hoger percentage methanol dan maximaal in light-drankjes kan zitten, maar niemand haalt het in zijn hoofd om daarom dus maar bananen te verbieden.
Natuurlijk zijn er mensen allergisch voor aspartaam (om precies te zijn is dit meestal een overgevoeligheid voor fenylalanine bij patiënten met fenylketonurie; daarom staat op veel levensmiddelen “bevat een bron van fenylalanine” ook al zijn die niet kunstmatig gezoet), maar ook dát geldt voor miljoenen andere stoffen: pinda’s, nikkel, zuidvruchten, wespengif, sperma, latex, penicilline (ik was ooit een van de eerste mensen in NL bij wie dat was vastgesteld, ik hoefde meteen niet meer in militaire dienst), noem maar op. Als je verplicht moet fronsen bij iedere stof waar iemand allergisch voor kan zijn, hou je geen wenkbrauwen meer over.
De maximum veilige dosis (wat nog een heel stuk onder de maximum “potentieel gevaarlijke” dosis ligt) is voor aspartaam het equivalent van 3½ liter cola light per dag. En zelfs al zou je dit wegkrijgen, ben je ruim vóór die tijd al dusdanig hyper van de caffeïne en aan de diarree door de hoeveelheid extra aangetrokken vocht (bij grotere hoeveelheden werkt aspartaam als een licht osmotisch laxeermiddel, zoals bijvoorbeeld lactulose ook een osmotisch laxeermiddel is, maar dan sterker) dat die maximum veilige dosis niet eens gehaald kan worden, tenzij je het injecteert.
Trowens, in een land als de VS waar je zelfs een schadeclaim kunt indienen als niet in de gebruiksaanwijzing staat dat een magnetron ongeschikt is om je hond in te drogen – waar zijn al die miljarden die zijn uitgekeerd aan slachtoffers van een zoetstof die stiekem eigenlijk een zwaar vergif was, maar waarvan de Amerikaanse overheid de hele wereld heeft gedwongen om het gevaar geheim te houden en in duizenden levensmiddelen te verwerken, terwijl iedere John Doe met een pot aspartaam, een weegschaal en een doos cavia’s gewoon thuis de bijbehorende experimenten had kunnen doen?
(PS. ik heb niets tegen cavia’s, het is slechts een voorbeeld, dus nou niet meteen Marianne Thieme op mijn dak sturen.)
zie verder o.a.: http://www.snopes.com/medical/toxins/aspartame.asp
http://urbanlegends.about.com/library/blasp3.htm
http://www.skepsis.nl/aspartaam.html (leestip!)
PS2. Serieus gedocumenteerde patiënten met “aspartaamziektes” (voorzover ze eventueel aan aspartaam hadden kunnen worden toegeschreven én er geen sprake was van allergieën) bleken bij nader onderzoek allemaal een tekort aan vitamine B9 (foliumzuur) en B12 te hebben, die (hoe toevallig) bij een tekort precies dezelfde symptomen laten zien als op internet aan aspartaam worden toegeschreven. Dat die symptomen vaak ophielden nadat men gestopt was met light-drankjes kwam gewoon doordat die personen over de hele linie bewuster en gezonder waren gaan eten en dus ook weer voldoende B9 en B12 binnenkregen.
PS3. In mei 2013 komt de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid met een nieuwe evaluatie van aspartaam, waarbij ieder serieus onderzoek dat ooit naar aspartaam is gedaan zal worden meegenomen, dwz. de meest uitgebreide evaluatie ooit. De verwachting is echter niet dat de status van aspartaam zal worden aangepast of dat de aluhoedjesfans dan eindelijk hun waffel zullen houden. 😛
Wederom dank DSW voor de uitgebreide kennisdeling. Sommige dingen wist ik wel, anderen zijn een aanvulling, maar in ieder geval staat het netjes op een rijtje.
Ow en ik wil geen drank met aspartaam, hou ik de hele dag een vieze smaak in de mond. Daarbij drink ik eigenlijk nooit frisdrank, dus als ik het dan eens doe (paar keer per jaar) dan wil ik ook de hele volle zooi 🙂
@2 Ik heb al vaker aspartaamdiscussies gevoerd, zie o.a. hier: http://partyflock.nl/topic/846604:Aspartaam_bestanddeel_van_Cola_light_giftig_Hoax.html dus ik kon een heleboel vrijwel overtypen. 😉
@3 Ja, als je het niet lust, houdt het op.
Zelf was ik toen ik nog werkte verslingerd aan de Cola Lemon Light (zo’n anderhalve liter per dag), maar zoals je ziet heb ik er niks aan overgehoytrd yrekjbjasdf 8 lalalalalala hoj