Bijna een half jaar deden ze alsof de kust niet volgebouwd zou worden

Paul Virilio heeft het voorzegd: het kolonialisme implodeert. Het kapitalisme heeft steeds ruimte (in de letterlijke zin van plaats, en ook in de overdrachtelijke zin naar blijkt) nodig voor expansie om voort te kunnen bestaan. De implosie kondigt wel het einde aan maar wat er op volgt is niet het socialisme voor iedereen, zoals zich op Marx beroepende lieden een eeuw geleden ongeveer dachten. Het wordt in toenemende mate socialisme voor de rijken en de hongerzweep voor wie dat niet is. Een maatschappij op een technisch “hogerontwikkeld” niveau (zo zeggen we het graag) die evenwel meer trekken heeft van het feodalisme dan van kapitalisme, laat staan socialisme. Hoe noemt men anders een politiek systeem dat mensen met levenslange schulden opscheept om te kunnen leren of te wonen?

Laten “we” het zomaar gebeuren? In Nederland zeker wel, een beetje morren, petitietje waar men in Den Haag van zegt te schrikken en men zal zich er aan houden en dat duurt zeker wel een maand of drie, nou vooruit pakweg een een half jaar, althans wat de openbaarheid betreft, dat zich houden.
De kust wordt volgebouwd. De partij van de bouwmaffia krijgt uiteraard zijn zin.

Ik ben van oudsher vergroeid met het Noordhollands duinreservaat, waar de familie jarenlang een huisje aan de duinrand had op een terrein waar de gewone man ook eens terechtkon – dat was de bedoeling en zo viel het ook uit. Tot het van “VPRO-mensen” werd. “De gewone mens” wordt overal verdrongen, zeker van dat soort plaatsen. Om van de minder gewone mens maar niet te spreken. Het hotel waar wij, sinds we het huisje hebben moeten opgeven, af en toe verblijven, was voor de komende week volgeboekt. Dan ga je verder zoeken in de buurt – en ontdek je dat zonder dat je het gemerkt hebt de naar mijn weten oudste jeugdherberg van Nederland verpatst is. Natuurlijk was de instelling al op het hellende vlak met die malle naam “Stayokay”, maar een mooi markant gebouw zo ongeveer in het bos, kon dat dan geen luxe hotel worden? Aldus geschiedde terwijl ik even niet oplette. Voor dat hotel is niet tout Castricum uitgelopen, want de eerste steen was al in 1931 gelegd. Voor de jeugdherberg.

Je kunt er in algemene termen tegenaan kijken, de implosie van het kapitaal en wat er bij komt kijken. Maar het heeft ook emotionele gevolgen. Het Amsterdam-Oost waar ik ben opgegroeid, dat nu overwoekerd wordt door cafés waar een soort mensen zit waarvan ik veertig jaar geleden meende dat het zo goed als uitgestorven was: corpstypes. In de Dapperbuurt! Enfin, ik heb het er hier wel vaker over gehad. Gentrificatie is kolonisatie.
En zijn de tiepjes uitgestudeerd dan wonen ze in een zelfgekocht leuk arbeidershuisje in de voormalige arbeidersbuurt. Ik hoor dat er bij het kopen van sociale huurwoningen door kooplustigen in Amsterdam rustig een ton op de vraagprijs wordt gezet om in die pittoreske omgeving te kunnen wonen. Of het uit te kunnen lepelen als toeristenvoorziening.

In Frankrijk, op allerlei plaatsen, zijn de afgelopen jaren Zones Autonomes de Défense (ZADs) ingericht, plaatsen die verdedigd worden tegen de aanleg van grootschalige werken in het niets. Vliegvelden, dammen, want er moet nou eenmaal gebouwd worden. Nuit Debout komt niet uit het niets, de ZADs in de campagne liepen er als het ware op vooruit. In sommige landen verzet men zich en wie weet waartoe het leidt. Nederland hoort niet bij de “sommige landen”.