De tactiek van een fototrol is middels een blafbrief in gewichtige bewoordingen een beschuldiging van illegaal fotogebruik met een fikse schadevergoeding bij je neerleggen. Aan de reactie kunnen ze zien of jij voldoende kennis hebt van de wet om je te verweren bij de rechter. Als die kennis ontbreekt en je kunt geen ‘bonnetje’ overleggen gaan ze dreigen met juridische stappen en stalken totdat je betaalt.
Natuurlijk gaan juristen graag op uurtarief het gevorderde tarief voor je betwisten, in discussie of de foto wel origineel genoeg is en of het gebruik onder citaatrecht valt. Dat kost al snel meer dan de claim en zekerheid krijg je niet. De fototrol gaat echt niet zeggen dat ie ongelijk had. En het gevaar is dat je bij de rechter belandt waar de kosten verder oplopen.
Wat is een blafbrief?
In een blafbrief beschuldigt een jurist jou van onrechtmatig gebruik van een stockfoto en vordert onder dreiging van een rechtszaak en met tijdsdruk een schadevergoeding voor zijn client.
Op uurtarief nemen sommige juristen alle zaken aan, het maakt ze niet of ze winnen, werk is werk. En juristen die op no cure no pay basis werken sturen enorm veel gestandaardiseerde blafbrieven in de verwachting dat er altijd een klein percentage betaalt, massa is kassa. Dit soort geld gedreven juristen controleren niet of hun opdrachtgever de rechten heeft en of er rechten zijn geschonden.
Bij de meeste blafbrieven die ik onder ogen krijg ontbreekt bewijs van rechten en/of bewijs van de inbreuk. Logisch want als de beschuldiging klopt betaal je, dan leg je hem niet aan mij voor.
Blaffende honden bijten niet
Hoe harder juristen blaffen hoe kleiner de kans dat de beschuldiging klopt. Ze proberen buiten de rechtszaal om een schikking te bereiken omdat procederen geld kost en ze de zaak bij de rechter kunnen verliezen.
Helaas worden kansloze beschuldigingen soms wél voor de rechter gebracht. Het interesseert de geld gedreven jurist immers niet of hij wint, werk is werk. Ik zie procedures met laaggeletterde mensen die zich niet kunnen verweren. En procedures waar een discussie over aansprakelijkheid, citaat of tarief aan vooraf ging. Waar in feite dus is erkend dat de foto zonder toestemming gebruikt is. Waar de fototrol dus weet dat er geen vraag komt of hij überhaupt wel gerechtigd is om een procedure aan te spannen. Zoals mijn eigen zaak destijds…
Niet terug blaffen
Mijn advies is niet in je kaarten laten kijken, niet in discussie gaan en geen aansprakelijkheid of schuld erkennen. Niet boos worden over het te hoge tarief, niet verontwaardigd tikken dat er geen watermerk op de foto zat en je niet kon weten dat er rechten op rusten, niet twisten over citaatrecht, niet janken dat je het niet kunt betalen, niet schelden dat het een lelijke foto is.
Niet belonen
Als je klakkeloos betaalt zal al snel een nieuwe blafbrief volgen. ‘Hé, deze gelooft ons, laten we eens kijken wat er nog meer op die website staat’.
Onderteken nooit iets waar je belooft foto’s te verwijderen op straffe van een boete, want als je vergeet de foto van de server of je sociale media te verwijderen hebben ze je beet en laten je niet meer los.
Terug bluffen
Wat dan wel? Er is geen standaard reactie. Elke zaak is anders en dat ik geen gegronde blafbrieven zie betekent niet dat ze er niet zijn. De pest is dat je niet kunt vertrouwen op de rechter.
Gelukkig geldt nog steeds: Wie eist bewijst.
Vraag de fototrol naar bewijs en laat hem in het ongewisse of jij aansprakelijk bent en of je je onschuld kunt bewijzen.
- Negeren: zolang het bij mailtjes blijft negeren. Lijkt me logisch dat je dat als phishing af mag doen. Ook als er een andere naam dan jouw naam (of je KvK-inschrijving) op een papieren brief staat kun je negeren. Een domeinnaam kun je niet voor de rechter slepen.
- Ontkennen: als je zeker weet dat je de foto rechtmatig gebruikt hebt – je hebt de foto via een andere partij, het is je eigen foto, het valt onder citaatrecht enz. – ontken je kort en krachtig. ‘Ik betwist uw beschuldiging!’ Niet gaan beargumenteren want dan beland je in een discussie.
- Bewijs van rechten: Vraag, als ze niet namens de fotograaf handhaven, naar de overeenkomst tussen client en fotograaf.
- Bewijs van tarief: Lijkt de beschuldiging gegrond én heeft de client het auteursrecht? Is alleen de gevorderde schadevergoeding onwaarschijnlijk hoog? Bied aan te willen schikken en vraag waar je de foto en tegen welk tarief ten tijde van de inbreuk kon kopen.
- Koop de foto: Als de foto ergens aangeboden wordt voor een billijk bedrag kun je hem alsnog kopen en gewoon laten staan. Maak eenzelfde bedrag over aan de fototrol voor het gebruik in het verleden.
Het baasje
Heb je een bericht van de fotograaf zelf gekregen? Probeer er met elkaar uit te komen zodat de fotograaf geen blaffende jurist nodig heeft waardoor de kosten oplopen.
Dat gezegd hebbende, er loopt een petitie om de rechter ertussenuit te halen. Angst aanjagen voor een rechtszaak wordt met het voorstel een loos dreigement en de fotograaf kan zonder blaffende jurist handhaven.
Dit artikel verscheen in februari 2024 op de site van Martine Bakx.
Teken ook de petitie Stop Onredelijke Fotoclaims van Martine Bakx
(Photo by Devon Janse van Rensburg on Unsplash)
