Blikken voorbij de eurotop

Vergezichten zijn aan Rutte niet besteed. Als giechelbekje ergens tegen is, kun je daar waarschijnlijk gerust voor zijn. Zo simpel ligt het soms.

Op de eurotop van 28-29 juni is tijdens een diner over vergezichten gesproken. Hoe moet de EU in de toekomst gaan functioneren wil ze de eurocrisis overwinnen? Alleen praten lijkt weinig, maar in de opvatting van Rutte gaat dat al veel te ver. Een visie is echter onvermijdelijk. Een belangrijke factor voor een goed functionerende EU heeft onder andere Keira simpel en duidelijk aangegeven:

Al die kleine landjes in Europa zouden zich wat meer moeten verbinden tegen de grotere machten die aan het opkomen zijn. Wat zijn we afzonderlijk vergeleken met landen als de VS, China, India, Brazilië of Rusland? Niets. Dus sla die handen ineen.

Bankentoezicht

Overigens is op de top weer weinig concreets afgesproken. De belangrijkste zaak is dat landen niet meer direct opdraaien voor de schulden van hun banken. Het noodfonds ESM kan worden gebruikt om noodlijdende banken van kapitaal te voorzien. De daarvoor benodigde gelden worden niet meer bij de schuld van een land opgeteld. Dat is belangrijk voor Spanje en Italië. De rentes die zij voor leningen moesten betalen, waren niet meer op te brengen. Hun schulden waren niet zozeer veroorzaakt door slecht beleid, maar vooral in Spanje door onverantwoorde investeringen van hun banken. De afspraak betekent indirect dat de EU als geheel, middels de Europese Centrale Bank (ECB), instaat voor de in moeilijkheden verkerende banken.

Als echter de EU als geheel verantwoordelijk wordt, moet een instantie in concreto de vinger aan de pols houden. Er zou volgens de afspraken een toezichthouder op banken onder de ECB komen. Dat kan eventjes functioneren. Maar het is een recept voor grote strubbelingen. De ECB is geen politiek orgaan en een instelling onder haar zou zware politieke beslissingen moeten nemen. Op termijn kan niet anders dan een politiek lichaam besluiten. Dat houdt evenwel in dat de weg van een politieke unie wordt opgegaan. En dat ligt moeilijk bij regeringsleiders. Want die zijn nu net gekozen om de ‘belangen’ van hun land te behartigen en niet die van Europa als geheel. Onmiddellijk ontstaat er dan gezeik over soevereiniteit.

Politieke visie

Wat betreft de EU als politieke unie bestaat er helaas veel interne partijpolitieke verdeeldheid. Van een bepaalde stroming is het onmogelijk te zeggen dat zij pro-Europees is. Ook de meest pro-Europese partij in Nederland is daar ruttig in – de ‘u’ is geen typefout. D66 promoot in Nederland een politiek sterkere EU, maar zit in het Europees Parlement in één fractie met de VVD, die absoluut geen soevereiniteit aan Europese instellingen wil overdragen. De democraten spreken derhalve in de praktijk met een gespleten tong, net als Rutte.

Voorgaand probleem speelt op rechts. Maar op links is het nog erger. De sociaaldemocratie zwalkt. En de SP weigert consequenties te trekken. In haar programma pleit ze voor Europese samenwerking, maar die mag ‘nationale soevereiniteit’ niet verder aantasten. Concrete voorstellen voor de ‘samenwerking’ blijven dan ook uit. Ze wil met andere woorden de vierkante cirkel.

In zo’n situatie zonder visie en zonder druk van een politieke stroming opereren de politieke leiders opportunistisch. Verkiezingsoverwegingen zijn belangrijk. De nadruk komt te liggen op voor- dan wel nadelen op korte termijn voor bepaalde landen. Nederland bij monde van Rutte jengelt als een klein kind dat het te veel moet bijdragen. Zonder dat het bijvoorbeeld Keira’s verhaal vertelt dat de EU belangrijk is om invloed te krijgen op de mondiale handelspolitiek, inclusief klimaatverdragen.

Maar goed, het gejengel van Rutte wordt in Europa voor kennisgeving aangenomen. Nederland heeft toch geen rol meer op het Europese toneel. Sinds Ruttes gedoogcoalitie met Wilders is het afgelopen. Duitsland en Frankrijk bepalen, zoals van oudsher, de toekomst in Europa.

De beslissers

Van Duitsland worden de grootste financiële bijdragen gevraagd. In ruil daarvoor wil Merkel meer politieke invloed op andere landen, zonder dat Duitsland zelf zeggenschap moet opgeven. De tot nu toe gevolgde strategie was om in samenwerking met de ECB en het IMF bezuinigingsmaatregelen aan andere EU-landen op te leggen. Dat loopt fout. De met name zuidelijke landen worden kapot bezuinigd. Daar bestaat voorlopig geen vertrouwen meer in economische groei, met als gevolg dat iedere investeerder het laat afweten. Een vicieuze cirkel is ontstaan van bezuinigingen, die economische neergang veroorzaken, wat weer tot hogere schulden leidt.

Frankrijk heeft met president Hollande een nieuw gezicht. Hollande wil de economie stimuleren. Maar hij zal zich realiseren dat Frankrijk het niet alleen kan. De laatste poging van het Volksfront onder Mitterrand verliep desastreus. Stimuleringsmaatregelen kunnen in een open economische unie alleen in Europees federatief verband slagen. Maar de Fransen zijn traditioneel nogal nationalistisch. Hollande moet dus uiterst voorzichtig opereren.

Merkel moest wat anders verzinnen na de mislukte reddingsfondsen. De tactiek lijkt nu te zijn dat zij een vlucht vooruit maakt. Zij pleit voor een meer federale EU, terwijl Hollande daar dubbelzinnig op reageert. Zijn antwoorden zijn voor tweeërlei uitleg vatbaar. Daarmee kan Hollande in Frankrijk zeggen dat hij nooit volledig achter Merkel staat. Merkel kan op haar beurt beweren dat zij aan een door Duitsland gedomineerde federatie werkt, die de zwakke eurolanden dicht op de huid controleert, en die ook zorgt dat er overal in Europa weer groei komt.

Het grote probleem bij de plannen is de vorm van de toekomstige politieke unie, waar zowel Duitsland als Frankrijk voldoende voordeel mee kunnen doen. Daar mag Europees ‘president’ Van Rompuy nog wat op studeren. Er wordt in ieder geval openlijk over gedelibereerd, wat kans geeft op de opheffing van de stagnatie in de EU.

17 gedachten over “Blikken voorbij de eurotop”

  1. In ieder geval het verhaal weer een beetje op een rijtje, dank je wel Sjaak.
    Samsom is geloof ik één van de weinigen die een beetje normaal over de situatie kan praten als ik het verhaal van het congres mag geloven.

  2. @1, Witte Duif

    Toch er maar weer even op wijzen dat ik niet beweer dat de SP tegen Europa is. Maar wel dat de SP niet wil meedenken over structuren om een socialer Europa te bereiken. Ze roept alleen maar dat het anders en beter moet.

    Een heel concreet voorbeeld uit ‘Roemer: ‘Veel meer Brussel is niet de uitweg uit de crisis in Europa’.’

    Ga eerst de risico’s verkleinen. Door bijvoorbeeld het scheiden van nuts- en zakenbanken, Door verscherpte kapitaaleisen en door een transactiebelasting in te voeren. Daarvoor zou ook Nederland zich direct moeten aansluiten bij de voorgestelde kopgroep door Frankrijk en Duitsland. Dat is samenwerken in Europa.

    Op zich is dat een te overwegen voorstel. Maar de SP vertelt er niet bij hoe dat gerealiseerd kan worden. Kopgroep? Welke structuur heb je daarbij nodig? Of wordt iedereen in Europa ineens zo vriendelijk om in te gaan op de wensen van de SP?

  3. Dat Rutte onze invloed die zorgvuldig bewaakt werd door Balkenende (Ja hij heeft daarin goed geacteerd) verkwanseld heeft is hem persoonlijk aan te rekenen en heeft niets met de crisis-bijeenkomsten te maken.

    Je merkt ook in de interviews dat Rutte het alleen over zijn mantra van strenge regels wil hebben omdat er niks anders te zeggen valt omdat hij niet gehoord wordt in de EU. Op de laatste persconferentie na de top wordt er niet naar gevraagd en vertelt Rutte onderstaande ook niet:

    >>>Daarnaast gingen alle leiders van de 27 EU-lidstaten akkoord met nadere integratie richting een begrotingsunie en een politieke unie.
    Frankrijk kreeg zijn deel met de toezegging 120 miljard euro te steken in maatregelen die de economische groei moeten stimuleren en voor meer banen moeten zorgen. De Duitse bondskanselier Angela Merkel zei na de vergadering tevreden te zijn dat er ‘goede beslissingen over groei’ zijn genomen.
    De Europese leiders bereikten dus overeenstemming over de ‘vier bouwstenen’ – economische unie, begrotingsunie, bankenunie en politieke unie – uit het plan van Van Rompuy die moeten leiden tot verdere Europese integratie. Pas in oktober zullen de details in een rapport worden uitgewerkt. Dit rapport zal een ‘specifieke en tijdgebonden routekaart zijn richting een echte economische en monetaire unie’, zei de EU-president. “Het doel is van de euro een onomkeerbaar project te maken.” Hij deed echter geen toezeggingen over de zogenoemde eurobonds, een Duitse eis die in de toekomst moet voorkomen dat individuele landen de risico’s van de schuldenlast van bijvoorbeeld Griekenland op zich moeten nemen.<<<

    Ik kan dan niet anders constateren dat Rutte instemt omdat hij wel moet instemmen om zijn Europese gezicht (lees: baantje) te redden en om electorale redenen daar fijntjes zijn mond over houdt. Maar de weg naar een politieke unie is veel korter dan Rutte ons kiezers wil doen laten geloven. In oktober wordt er al weer verder over gesproken. Onomkeerbaar voor een Minister President Roemer of Samsom. En die laatste liet gisteren tijdens het congres de meeste realiteitszin op dit punt te hebben.

    Wanneer de kiezer het wil zitten de VVD, PVV en SGP in de oppositie dus dat wordt spektakel in okt terwijl de formatie over Links met behulp van D66 en het CDA (ja die weer!) in volle gang is.

  4. @Sjaak
    Moet je niet eerst mensen winnen voor een idee, voordat je gezamenlijk aan de concrete uitwerking kunt gaan?
    bijvoorbeeld: ” De linkse fractie was een jaar geleden de initiatiefnemer van het onderzoek naar de gevaren van de bezuinigingsmanie voor democratische en sociale rechten. Inmiddels steunt een ruime meerderheid van de 350 leden tellende assemblee het voorstel de bezuinigingsprogramma’s in Europa onder de loep te nemen en naar alternatieven te zoeken. ”
    http://www.sp.nl/europa/nieuwsberichten/12217/120627-raad_van_europa_europese_bezuinigingsmanie_bedreigt_democratische_en_sociale_rechten.html

    Het idee van het scheiden van de nuts- en zakenactiviteiten van banken wint terrein ondanks de bankenlobby daartegen en de bereidheid van de Jager de banken in bescherming te nemen.
    http://www.joop.nl/politiek/detail/artikel/10823_kamer_voor_scheiding_spaar_en_zaken_activiteiten_banken/
    http://www.rtl.nl/components/financien/rtlz/nieuws/2012/13/commissie-op-komst-voor-toekomst-banken.xml

  5. @4, Peter
    Dank voor de aanvulling.

    @5, Witte Duif
    Natuurlijk moet je met goede ideeën komen. Maar de Raad van Europa is een voorbeeld van de noodzaak om ideeën in de juiste gremia te verwezenlijken. De Raad van Europa is geen onderdeel van de EU en kan alleen een moreel appèl uitoefenen.

    Een wat uitgebreider verhaal over de positie van de SP is te vinden op Sargasso: http://sargasso.nl/archief/2012/06/24/de-sp-wil-helemaal-niets-aan-europa-veranderen/

  6. Leuke beschouwing van Marijnissen …… nog niet zo vaak bekeken op youtube …..

  7. Alleen economische-groei kan ons redden. Maar aangezien dat dat op Duitsland na niet aanwezig is zal er
    geen werkelijke op lossing komen voor de financiele en daar mee gepaard gaande economische -problemen
    in de EU. Niemand, maar dan ook niemand heeft de sleutel in handen van pasklare op-lossingen.

    Ook Roemer niet.

  8. @11 .. Alleen kanker kan dit lichaam redden ?? of mischien eens tijd voor een gezond dieet , buikriem aanhalen , sporten en gecontroleerde groei van spieren en krimp van vet ???

  9. @ 12,
    Of misschien eens tijd voor een gezond dieet, buikriem aanhalen, sporten en gecontroleerde groei van
    spieren krimp van vet???

    Bedoel je Roemer???

  10. @6 Uiteraard is de sp ook niet alleen zaligmakend, maar wat mij betreft onder de huidige omstandigheden de beste keus uit het aanbod.Het pleidooi van Sargasso voor samenwerking voor een echt sociaal Europa klinkt sympathiek. De veronderstelling dat de sp zich daar niet mee bezig houdt deel ik niet (helemaal). De zeggenschapstructuur veranderen binnen de EU is een mooi streven, maar hoe ziet de schrijver dat dan concreet voor zich? Voorstellen voor openbaarheid over lobby’s lijken redelijk haalbaar en doorkruisen de huidige structuur waarbij schimmige lobby’s het beleid beinvloeden. Stemmen tegen het ESM is ook niet instemmen met het voortzetten van een lijn waarbij de zeggenschap steeds verder buiten de democratische controle wordt geplaatst.
    Dat de sp geen visie heeft op een socialer europa daar ben ik het niet mee eens. en ook mensenrechten worden niet vergeten
    http://www.sp.nl/europa/nieuwsberichten/12163/120620-kox_geen_spelletjes_met_mensenrechten.html

Reacties zijn gesloten.