Een treffend kenmerk van sociale hypochondrie is jammeren over je mooie tradities, die door ongewenste buitenstaanders (niet-geïntegreerde nieuwelingen zegt men dan) niet in ere worden gehouden of zelfs ter discussie worden gesteld.
Als je je bewust bent van traditie is het geen traditie – overoude gebruiken, waarvan je je kunt afvragen of zij echt bestaan, daar houd je je gewoon aan, punt. Tradities zijn dan ook een heel moderne uitvinding – de oerschotse kilt bijvoorbeeld stamt uit de laat-achttiende, begin-negentiende eeuw, toen het nationalisme in het algemeen tot ontwikkeling kwam.
Toen mijn zus een gezin stichtte aan de rand van Amsterdam-Noord werd men daar al snel ingewijd in een bedelpartij huis-aan-huis, Sint-Maarten geheten. Je moest wel weten dat dit een mooie traditie was, die in ieder geval in Noord-Holland benoorden het IJ (en elders in de noordelijke streken) wordt gekoesterd. Voor wie er mee opgroeit is het dan een traditie. Voor echte Amsterdammers als mijn zus en haar gade is het iets vreemds. Iets voor de tijd waarop deze bedelfeestdag valt, die behalve de datum en de naam verder geen verband houdt met de gelijknamige heilige, heb je nu Hellowien. Een nog commerciëler nepfeest en niks traditioneels, losgezongen van het oorspronkelijke Allerheiligen waarop een goed katholiek een rondje om de kerk liep om een ziel te redden (hoe meer rondjes des te meer geredden). Een merkwaardige gewoonte die niet meer als traditie wordt ondervonden, waarschijnlijk omdat iedereen daarvoor nu natuurlijk veel te Verlicht is. Hellowien is een fijne traditie uit Schotland die daar dan ook onbekend is maar des te meer in de Verenigde Staten waar zij ook ons jaarlijkse oernederlandse Tulpenfeest in ere houden, mocht u daar twijfels over hebben.
Sint-Maarten heeft men de afgelopen decennia min of meer met sukses overgeplant ten zuiden van het IJ, tot hoever deze onzin strekt weet ik niet. Toen ik nog heel jong was werd mij gevraagd of ik niet aan Hartjesdag deed. Hierop kon ik slechts een glazige blik terugwerpen. Sindsdien is ook de prachtige traditie van Luilak in ieder geval in de streken waar ik verblijf in Nederland uit het oog verdwenen. Wat gaat er veel moois verloren zonder dat ik er een traan om laat.
Dat Nederland “calvinistisch” is is ook zo’n mooie traditie, ontwikkeld in de negentiende eeuw om de roomsen dwars te zitten. De Nederlandse Hervormde Kerk, die wel dominant is geweest in de tijd zelfs voordat “Nederland” bestond, was niet zo calvinistisch als de uitgevonden traditie het wil. De stillen in den lande, het gelovige volk, waren (en zijn wellicht) calvinistischer dan de rijken en machtigen wier familieleden toch in het algemeen op de kansel terechtkwamen.
Maar op een punt heeft Nederland het calvinisme moeten omhelzen. Er wordt nu grootschalig geklaagd over Tweede Paasdag en Tweede Pinksterdag, maar denk je eens in: na Pinksteren is er eigenlijk geen “christelijk” feest meer tot Sinterklaas, of tot de Kerst – en dus geen vrije feestdag. De calvinisten hebben wel de hele santenkraam, inclusief het bijgelovige Allerheiligen, overboord gezet. Er moet gewerkt worden. Pas de eredienst van de Mammon, ook wel Markt geheten, heeft er weer wat feestachtige dagen bijgesmokkeld. Zoals Sint-Maarten en Hellowien.
Toevallig weet ik dat 24 juni Sint-Jan de Doper is. Niet zozeer omdat ik het vier, maar omdat ik als veldbiologisch geïnteresseerde weet dat een door rupsen kaalgevreten struik met Sint-Jan nieuw blad krijgt en alsnog tot bloei komt (het Sint-Janslot schiet uit). De aankondiger van Jezus gedenken, kom zeg…
Mocht u denken dat de kerstman een uitvinding is van zekere frisdrankenboer, dan is dit maar de halve waarheid. Het malle rode pak en zijn rare kreten wel, maar de kerstman is (veel?) ouder. Een telg van J.S. Bach componeerde dit over hem. Hoewel het toch wel erg op Kortjakje lijkt.
Prettige naar traditie feestdagloze dagen toegewenst…
http://www.youtube.com/watch?v=ZyNinGU4gNA
Het is wellicht in het moderne tijdgewricht ook een beetje hoe je het bekijkt.
De ramadan komt eraan, met daaraan vast het Suikerfeest, en vervolgens is het een paar maanden later, volgens mij zo in oktober, tijd voor de Haj.
In de joodse kalender wordt het een drukte van belang. Eerst in juli de Verwoesting van de Tempel ( een vastendag, nu ja laat maar zitten) en daarna, in september, een maand lang het ene feest na het andere.
En dan moet je bij het boeddhisme kijken! Een feestdag in juli, twee weken een soort boeddhistisch Halloween in augustus, en van alles en nog wat in het najaar.
@1
Ja maar dat past allemaal niet in “onze joods-christelijk-humanistische” traditie (die joodse feesten ook niet natuurlijk).