In de Engelstalige wereld wordt nogal anders aangekeken – ter linkerzijde – tegen de “afwikkeling” van Neerlands laatste “koloniale kwestie” in “de Oost” dan in Nederland zelf. (Wat een aanhalingstekens in een enkele zin, en er komen er nog meer).
“Nieuw-Guinea” is niet direct een hoogtepunt in de geschiedenis van de joods-christelijk-humanistische beschaving van Nederland. Het werd in 1949 buiten de soevereiniteitsoverdracht gehouden waarbij Nederland de onafhankelijkheid van Indonesië erkende. Er waren goede redenen aan te voeren waarom, die even gemakkelijk te weerleggen waren op grond van de koloniale geschiedenis. Nieuw-Guinea was met al die andere eilanden samengeveegd tot Nederlandsch Oost-Indië – dit reikte van Sabang tot Merauke, kreeg men op school, de weinige “inlanders” die naar school gingen wisten het van de wandkaart. Dus het bewind van onafhankelijk Indonesië, onder leiding van Soekarno, eiste alsnog deze rest van het koloniale rijk op. En het kreeg zijn zin op den duur, ook al had Nederland “de inlanders”, Papoea’s geheten, onafhankelijkheid in het vooruitzicht gesteld, naar de geest van de vroege jaren zestig toen de meest Europese koloniën “onafhankelijk” werden. Dit was niet naar de zin van Soekarno en de zijnen en internationaal had Nederland niet het getij mee. De antikoloniale retoriek uit Djakarta (zo spelde men het toen nog) werd in de hele (voormalige) koloniale wereld ontvangen en geaccepteerd.
En al met al, waren de Verenigde Staten van Amerika niet ook ooit gedekoloniseerd, als eerste, zullen ze zelf nog steeds zeggen? De Kennedyclan oefende zodanige druk uit op Nederland dat dit Nieuw-Guinea in 1962 opgegeven heeft. De beloften van onafhankelijkheid (en daarbij eventuele samenvoeging met het door Australië bestuurde oostelijk deel van dit enorme eiland) werden zonder plichtplegingen overboord gezet. In 1969, werd bij deze soevereiniteitsoverdracht onder bemiddeling van de Verenigde Naties (ook toen al een verlengstuk van de VS) bepaald, zou er een referendum gehouden worden waarbij de inwoners van Nieuw-Guinea mochten beslissen of zij bij Indonesië wilden horen of alsnog onafhankelijk wilden zijn.
Dit referendum is nooit gehouden. Nederland heeft hier als verdragspartij nooit tegen geprotesteerd.
Een mogelijke verklaring waarom “de internationale gemeenschap” het wel best vond is, dat in 1965 een staatsgreep in Indonesië had plaatsgevonden waarbij de grootste communistische partij buiten de wereld van het zogenaamde Oostblok verboden werd. De jacht op communisten werd geopend, het aantal slachtoffers wordt op een slordige miljoen geschat (als het over massamoord gaat worden de getallen altijd slordig).
Over die staatsgreep in Indonesië lopen ook de vreemdste verhalen. Het komt er op neer dat Soekarno een staatsgreep tegen zichzelf georganiseerd had en daarom afgezet werd – als u dit gelooft gelooft u alles. En Soekarno was een communistenvriend, wist men in Washington en Den Haag.
En – hier komt de linkerzijde in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten in beeld – dankzij deze staatsgreep met massamoord kon de uitverkoop aan grondstoffen op Nieuw-Guinea, intussen Irian Jaya geheten, plaatsvinden. De concessie voor de Ertsberg en de Grasberg (ze heten nog steeds zo) was al vergeven. Niks onafhankelijkheid voor West-Papua, degelijk anticommunistisch bestuur dat lucratieve concessies afgaf.
Er is nog nooit officieel wetenschappelijk onderzoek geweest (de archieven in en alles wat er bij hoort) naar de rol van Nederland en zijn bestuurderen bij dit alles. Journalist Willem Oltmans verhief regelmatig zijn stem over het bedrog van de eeuwige minister van buitenlandse zaken Luns en anderen, maar hij werd als niet-serieus afgedaan – op het eind van zijn leven kreeg hij namens de belastingbetaler vergoeding voor het dwarszitten want zijn serieusheid werd alsnog erkend.
Maar het lijkt toch wel eens tijd de Nieuw-Guinea-kwestie eens goed te onderzoeken. Meer dan nog eens over de politionele acties die natuurlijk koloniale oorlog waren te beginnen.
Het zal niet gebeuren. Al was het maar vanwege de Grasbergconcessie. Al was het maar vanwege de onafhankelijkheidsbeweging die zoals gezegd wel aandacht krijgt in de Engelstalige wereld (dit is maar een enkel voorbeeld), in Nederland is het oorverdovend stil.
(Voorbeeld: de zen-anarchistische schrijfster Jay Griffiths over Papua Barat)
Over koloniale oorlog gesproken: heeft u dit in 2003 gezien? Ik ook niet. Moet het nu nog gaan lezen. Ben niet verbaasd, wel verbijsterd over het gebrek aan aandacht achteraf hierover.
“Oorlogsdocumentatie” zal blijven zwijgen, dat durf ik u wel te verzekeren. Tenzij er genoeg lawaai komt.
Misschien is dit een startsein.
in de zucht naar meer subsidiegeld zullen de goedbetaalde instituten het heerlijk vinden iets te onderzoeken wat al 50 60 jaar geleden gebeurde.
het stuk is goed door arnold geschreven, vergeet echter niet dat op paualand een van de grootste goudmynen ligt gexploiteerd door o.a Henry Kissinger met een deel van de winsten voor indonesische militairen.
De vindplaats was reeds door Colyn jr. ontdekt maar momenteel zyn nederlanders geen kolonisatoren meer maar zeurpietjes.
@1
Ja hoor, de Ertsberg wordt genoemd – die speelt waarschijnlijk juist de hoofdrol.
Er zouden meer documentaires moeten komen over de geschiedenis daar. Wij weten daar relatief veel te weinig over om een goed oordeel te kunnen vellen.
Erg interessant in het artikel:
“Over die staatsgreep in Indonesië lopen ook de vreemdste verhalen. Het komt er op neer dat Soekarno een staatsgreep tegen zichzelf georganiseerd had en daarom afgezet werd – als u dit gelooft gelooft u alles. En Soekarno was een communistenvriend, wist men in Washington en Den Haag.
En – hier komt de linkerzijde in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten in beeld – dankzij deze staatsgreep met massamoord kon de uitverkoop aan grondstoffen op Nieuw-Guinea, intussen Irian Jaya geheten, plaatsvinden.”