Prisoner’s dilemma Eurozone

Naarmate de tijd vordert en de crisis in de Eurozone zich steeds verder uitdiept, wordt steeds duidelijker dat de crisis vooral een politiek-electorale crisis is. Beiden partijen houden elkaar in een wurggreep, duwen elkaar over de rand heen, terwijl geen van de partijen daar belang bij heeft.

1A) Als de politiek voor een gezamenlijk europese aanpak kiest voor het bestrijden van de crisis dan betekent dit, op advies van nagenoeg elke econoom, dat er een bankenunie dient te komen met een Europees depositogarantiestelsel. Een Europees toezicht op banken. De schulden van de GIIPS landen vereffend moet worden en dat landen als Nederland en Duitsland hun voet van de rem moeten halen en de GIIPS landen meer ademruimte moeten geven. De ECB moet kunnen optreden op de obligatiemarkt[eurobonds]. Voor deze aanpak is politiek geen meerderheid doordat Duitsland en Nederland volledig dwarsliggen. Maar ook electoraal is hier weinig steun voor. Zelfs het intergouvermentele verdrag voor de ESM leidt al tot enorme verontwaardiging onder de kiezers in met name Duitsland en Nederland. De kiezer wil nog altijd niet accepteren en inzien dat de jaren van groei feitelijk jaren van schuldopbouw van de Zuid-Europese landen zijn. Willen we uit de crisis komen dan lukt dat alleen als er een gezamenlijke Europese aanpak komt met een Europees begrotingsbeleid. Dat wordt echter beschouwd als verlies van soevereiniteit en afgewezen door de kiezer.

1B) De kiezer eist dat de Zuid-Europese landen hun eigen boontjes doppen en straft de politieke partijen af die wel voor een pro-Europese koers kiezen. Deze ‘eurofielen’ worden afgestraft en gemarginaliseerd in de peilingen. In Griekenland maken ze de Duitsers al uit voor Nazi en kiezen in grote getale voor nazi-achtige partijen, waardoor de landen die elkaar zo hard nodig hebben nog verder uit elkaar gedreven worden. Als Griekenland helemaal uit de Eurozone stapt en ook weer zijn eigen munt gaat voeren, zullen de lonen, uitkeringen en pensioenen in dat land met tientallen procenten verder dalen ten opzichte van het huidige punt. Een totale crash van Griekenland dus. Of de Grieken het leuk vinden of niet. Ze hangen aan het infuus van landen als Duitsland. Een grotere tegenstelling is er haast niet.

2A)De partijen die zich tegen Europa keren zien hun electorale steun groeien en voelen zich gesterkt in hun opstelling. De verschillen binnen een land, tussen pro- en anti-Europese kiezer worden door de verdeeldheid binnen de politiek alleen maar verder aangezwengeld. Beide partijen verliezen hier weer. Politieke partijen spelen dit spel zonder schroom uit en verheffen het tot verkiezingsthema. Politici zijn bezig met hun korte termijn electorale belang en niet met een oplossing om uit de crisis te komen. Er is op termijn voor niemand winst in deze situatie.

2B) Iedereen keert zich tegen Europa. Dat betekent feitelijk een einde aan de Eurozone en aan de Euro als munt. Voor de anti-Europapartijen een walhalla maar de kiezer zal bedrogen uitkomen. De financiële markten kunnen nu de landen, ook Nederland en Duitsland, stuk voor stuk bespringen. De enorme schuldenlast bij alle Europese landen is per land niet te dragen en zal tot enorme rentestijgingen leiden. Want met het verdwijnen van de Eurozone, verdwijnen niet de schulden. Dat vergeten de anti-Europa partijen erbij te vertellen. Die schulden blijven recht overeind en zullen toenemen. Alle Europese landen zullen dan hard moeten ingrijpen op hun begrotingen en staatsschuld weer onder controle te brengen. Het lente-akkoord zal erbij verbleken.

Zoals in elk prisoner’s dilemma heeft de burger en de politiek de keuze tussen het gezamenlijke belang of zijn eigen belang. Uiteindelijk is het gezamenlijk belang waarbij de Eurozone blijft bestaan, voor elke kiezer en politicus de betere keuze. Door niet te kiezen voor Europa winnen landen misschien wat soevereiniteit, maar de kosten die daar tegenover staan zijn enorm. Politici en burger blijven echter ontkennen dat de ‘soevereiniteit’ allang overgedragen is. Wat ontbreekt is de laatste stap om dat op een juiste wijze te beheersen en te zorgen voor een adequaat financieel-economisch beleid in Europa. Dat betekent geenszins dat er een democratisch verlies hoeft op te treden. Dat kan men regelen binnen de verdragen. Als Europa een verkiezingsthema is, dan dient het niet te gaan over wel of niet Europa maar op welke wijze we de crisis binnen Europa en als een Europa oplossen. We hebben de ‘misdaad’ al gepleegd. Nu wordt het tijd om kleur te bekennen.

[Red: voor een uitleg van het prisoner’s dilemma lees hier.]

Dit artikel verscheen eerder op de website van Hans Groen