Anarchy in the UK EU

‘Anarchy for the UK, it’s coming sometime and maybe I give a wrong time and stop a traffic line.‘

Deze frase stamt uit de wereldhit Anarchy in the UK van de Sex Pistols (de punkband uit de jaren ’70). De bezongen anarchie in het VK was er niet en is er nog steeds niet. De EU is pas in 1993 met het Verdrag van Maastricht ontstaan. Hadden de Sex Pistols zo lang geleefd als de Rolling Stones, dan hadden ze zeker en vast een song over de EU gecomponeerd. De EU is anarchie.

Eerder is op Krapuul al een uiteenzetting van het anarchisme gegeven. Enige basiskennis is daardoor voorhanden. In de na het artikel volgende discussie liepen de reacties weliswaar uit op een esoterische (slechts voor insiders toegankelijke), spirituele samenspraak, maar soit, dat is ook anarchie. Regels zijn slechts old bollocks – never mind the bollocks (ook van de Sex Pistols).

Het moge vreemd klinken de EU als een anarchistische constructie te zien. Door eurohaters wordt ze als een superstaat beschouwd. Sommigen gaan zelfs zo ver haar als EUSSR te betitelen, een verwijzing naar de dictatuur van de Sovjet-Unie. Toch valt er voor het anarchistische gezichtspunt wat te zeggen.

Als je uitgaat van een anarchistische basisgemeenschap, is er dan vervolgens behoefte aan of zelfs noodzaak tot samenwerking met andere gemeenschappen? En zo ja, hoe zou die er uit moeten zien? Een artikel over Bakoenin geeft een reden voor het samenwerken in een groter geheel en geeft er een mogelijke vorm aan.

Decentrale associaties en communes kunnen niet in alle behoeftes van hun leden voorzien, maar zijn onderdeel van een groter productieproces of openbare ruimte. Daarom zullen de decentrale organisaties gaan federaliseren. Het anarchistisch federalisme houdt in dat deze decentrale verenigingen een netwerk van onder naar boven vormen. De associaties kunnen zich federaliseren tot productieketens of andere samenwerkingsverbanden. Wijken zullen zich federeren tot steden die samen met andere steden en dorpen kunnen toetreden tot regionale federaties. De afgevaardigden in de federatieraden zijn gekozen door de leden van de associaties en communes.

Het collectief-anarchisme is gebaseerd op de zelfbeschikking van iedere individu, associatie en commune die te allen tijde de verenigingen en federaties kunnen verlaten. De praktijk moet zelf uitwijzen hoever de federalisering gaat.

Laten we genoemde principes toepassen op de EU. Natuurlijk passen die grotendeels niet. Individuen en gemeenschappen (dorpen, steden, provincies, etc.) zitten stevig vastgeketend door de regels van de staat. Maar voor wat betreft de top is er wel een vergelijking mogelijk. Er bestaat geen superstaat EU. Er is geen euroregering. Zelfs over de wenselijkheid van een federatie op Europees niveau zijn de meningen stevig verdeeld. Vaak wordt gesproken van een organisatie sui generis, dat houdt met andere woorden een anarchistisch zooitje in. Alle staten hebben bijvoorbeeld een vetorecht, maar niet voor alle beleidsonderwerpen. Welke onderwerpen wel en niet voor het vetoën in aanmerking komen, is ook regelmatig weer voer voor discussie.

De EU werkt vooralsnog. Daarbij snijdt de opmerking in het artikel over federalisering hout: “De praktijk moet zelf uitwijzen hoever de federalisering gaat.” Die praktijk is bezig met het leveren van een hard gevecht. Een regel van een 3%-norm wordt ingevoerd. Er is echter geen instantie die de regel formeel kan afdwingen. Geldt voorts de regel voor iedereen, of zijn sommigen meer gelijk dan anderen? En de Europese Commissie vindt zelfs dat ‘Kunduz’ zich roomser dan de paus betoont. Is dit alles niet een prachtige voorbeeld van anarchie?

Overigens dient dit artikel met de nodige relativeringszin te worden gelezen. Anarchie laat zich niet inkaderen.