Dakloos en behoeftig? bewijs eerst maar eens dat je huur betaalt

Het terrein hoort bij een plaatselijke moskee, het is verder niet in gebruik. De Catholic Worker in klatergoudstad Las Vegas deelt er woensdag tot en met zaterdag maaltijden uit op de zeer vroege ochtend.
Mensen voegen zich in de rij, je geeft ieder twee cellofaan-wegwerpkommen, een beker en plastic bestek. Er is een tafel waar broodjes “van gisteren” uitgedeeld worden, vaak luxebroodjes zoals chocolatines, Deense koffiebroodjes, croissants. En er is een tafel waar thee wordt uitgeschonken en “goodies” – cake, snoep – worden uitgegeven.

En dan is er de rij op het einde waarvan je de eenpansmaaltijd uitschept: pasta of rijst met vulling, altijd op carnivoren ingesteld, en brood ter begeleiding van de maaltijd die officieel “soep” heet – de rij heet soeplijn. Apart deel je jalapeño uit, een sambalachtige hete pepermassa.

In de rij staan de armen van Las Vegas – het kunnen nette kantoorlui zijn die omkomen in de schulden en hier hun gratis maaltijd voor de dag ophalen. Er zijn duidelijke zwervers of daklozen bij, vrouwen in blote jurken die waarschijnlijk op straat hebben doorgewerkt in de ijzige woestijnlucht voor hun verslaving en toch ook zullen moeten eten, een studentachtig stelletje dat zelf niet gelooft dat ze hier terecht zijn gekomen. De modale persoon in de rij is African American, maar er zijn ook heel veel wat ze in de VS Caucasians noemen bij (vaak Spaanstalig), Indianen en – eigenlijk staat de hele wereld in de rij.
Voor mij staat in de vorm van deze rijen Jezus van Nazareth (Matth. 25:35), een overweldigende gedachte als je er op terugkijkt maar het dringt niet tot je door terwijl je de maaltijd uitschept waarop de woestijnwind vat wil hebben en die de saus tegen je kleren slaat. “Thank you sir/ma’am, much appreciated”. “You are welcome” – als je er aan toekomt dit te zeggen.

De gedachte achter deze soep- en broodlijn komt van Peter Maurin, oprichter van het tijdschrift en het streven dat hij Catholic Worker heeft gedoopt. Een nobeler anarchist en christen kan ik mij eigenlijk niet voorstellen. Hij was zelf dakloos en meestal ook werkloos en hij vond dat er een katholiek-sociaal antwoord op de crisis en op het kapitalisme in het algemeen gegeven moest worden. Van hem is de uitspraak: wat je aan de armen gegeven hebt is wat je kunt laten zien aan de hemelpoort. Op de zeurvraag die menigeen stelde: “hoe weet u nu dat dit de armen zijn, of zelfs dat ze arm zijn” zei hij alleen nogmaals terug: wat je aan de armen gegeven hebt is wat je kunt laten zien aan de hemelpoort. In het daklozentehuis waar hij verbleef voordat hij met de katholiek geworden anarchiste Dorothy Day de Catholic Worker oprichtte in 1933, hing hij een busje op waarin men geld kon stoppen voor de echt behoeftigen: geef naar vermogen, neem naar behoefte. Hij deed er zelf altijd wat in en als hij het om de zoveel tijd nakeek was het leeg. Hieruit concludeerde hij dat het busje zijn functie goed vervulde.

Ik heb geen portretfoto van de rijen omdat het indiscreet is mensen in die situatie vast te leggen. Hier dus een beeld van het opbreken na afloop, als de duiven zich tegoed doen aan de broodkruimels.

In mijn twitterlijn kwam een oproep om te helpen als vrijwilliger bij de voedselbank in Amsterdam. Het is eigenlijk een beetje mesjogge om aan de andere kant van de wereld soep aan daklozen of behoeftigen uit te delen terwijl – hm – het om de hoek gebeurt. “Om de hoek” is betrekkelijk, want zoals u hebt kunnen lezen heeft huisjesmelker Frank de Grave mij door een groepje skinheads uit mijn huis laten slaan – ik ben zelf dakloos. Maar er zijn altijd mensen slechter af dan jij – ik kan het mij meen ik toch nog permitteren om opnieuw de kameraden van de Catholic Worker aan de overkant te bezoeken en mee te doen. (De Catholic Worker is ook de harde kern van de vredesbeweging in de VS, moet ik er misschien bij vertellen).

Voedselbank – hoe kom je aan de ontvangende kant eigenlijk? Ik weet van een strijdmakster die er van heeft moeten eten. Die ga ik er natuurlijk niet over uithoren. Wat je aan de armen gegeven hebt…

Indien u in aanmerking wilt komen voor een voedselpakket, kijkt u dan voor informatie bij het uitgiftepunt in uw stadsdeel (of via postcode). In de meeste stadsdelen kunt u naar een inloopspreekuur, in sommige stadsdelen neemt u eerst contact op met het uitgiftepunt. Voor het intakegesprek (eerste gesprek) wordt u verzocht de volgende documenten mee te nemen:

Identiteitsbewijs;
3 maanden (aaneengesloten) bankafschriften (aan de hand waarvan mede inzage gegeven wordt in onderstaande gegevens);
Inkomensverklaring (loon of uitkering);
Voorlopige teruggave van de belasting;
Bewijzen (kamer)huur en huurtoeslag;
Betalingsbewijzen elektra, gas en water;
Gemeentelijke belasting;
Bewijzen schulden en aflossingen en eventuele schuldsaneringpapieren;
Ziektekostenverzekering en zorgtoeslag; evt. overige verzekeringen;
Waar mogelijk een ondersteunende brief van een verwijzer.

Undsoweiter.

De Catholic Worker vraagt niets aan de mensen in de rij. De Catholic Worker wenst uitdrukkelijk geen enkele steun van de overheid, gesteld dat die daartoe zou willen overgaan (het zou een middel zijn om greep op de ontvangenden te krijgen), daar zijn ze anarchist voor. Alles moet van giften komen. En de giften komen.
De Voedselbank zal het zonder mij als vrijwilliger moeten doen. En aangezien ik mijn huis uitgeslagen ben, huur betalend en al, kom ik blijkbaar niet eens in aanmerking voor een pakket, gesteld dat het nodig zou zijn.

Het verschil tussen anarchisme en staatsgestuurde regelzucht.

In Nederland is naar mijn weten de Catholic Worker alleen vertegenwoordigd in Amsterdam Zuidoost. In Nederlandstalig België is er een groep in Gent en een in Brugge.

Nagekomen
Na bovenstaande geschreven te hebben kom ik Poverello Leuven tegen – ik meende dat ik goed bekend was in die stad, maar dit franciscaanse initiatief (maar het franciscaanse wordt nergens genoemd in het stuk, en terecht) ken ik niet. Maaltijden een euro of helemaal niets…

http://www.youtube.com/watch?v=xXCLZh5-D8o