Gisteren maakte ING bekend 1700 full time banen te gaan schrappen plus nog eens 1075 deeltijdbanen. Eerder kondigden Rabobank en ABNAmro ook al ontslagen aan en bovendien verloren ook in 2011 en 2012 al duizenden mensen hun baan bij ING.
Als reden voor de massa-ontslagen wordt door de banken aangevoerd dat er steeds meer gebankierd wordt via internet. Of, zoals ING-topman Ralph Hamers met veel gevoel voor topmannenkletskoek verwoordt: ‘Klanten … verwachten te kunnen bankieren op de manier die zij willen, wanneer zij willen en op een consistente, betrouwbare, duidelijke en makkelijke manier. In deze omgeving moeten we onze dienstverlening continu verbeteren.’
Eigenlijk zeggen de banken dus dat hun klanten nu eenmaal dolgraag willen internetbankieren en dat het dus service naar de klant toe is om al die kantoren op te doeken, medewerkers te ontslaan en pinautomaten weg te halen en vol in te zetten op digitalisering, en dat de banken eigenlijk het slachtoffer zijn van die digitalisering. Of zoals de Telegraaf het verwoordde: ‘Digitalisering raakt bankensector steeds harder’. Ach hemel, arme bankensector, je zou er bijna medelijden mee krijgen.
Maar zo is het natuurlijk niet. De digitalisering wordt door de banken zelf zwaar gestimuleerd en het is dan ook precies wat ze willen. Het nog altijd niet 100% veilige internetbankieren is de klant steeds verder opgedrongen. Banken hebben de service aan de balie jaar na jaar verminderd tot er uiteindelijk geen service meer over was. Waar je vroeger door een vriendelijke dame werd geholpen bij een bankfiliaal om de hoek, moet je nu geld betalen om te ‘mogen’ internetbankieren bij een bank waarvan er vaak in de wijde omtrek geen filiaal meer te vinden is. De klant moet zelfs betalen om contant geld te kunnen storten op zijn eigen rekening, als hij tenminste het geluk hebt dat er nog een filiaal in zijn omgeving staat waar dat mogelijk is. Om die eigen rekening sowieso te mogen hebben betaal je natuurlijk eveneens aan de bank en voor ieder bankafschrift dat je wilt ontvangen ook. Kortom, voor alles wat vroeger service aan de klant was, moet nu door diezelfde klant worden betaald. En hoe meer klanten al dan niet van narigheid maar de overstap naar het internetbankieren maken, hoe meer van dat lastige en dure personeel de banken eruit kunnen gooien.
De laatste stap is (en let op, dit gaan we meemaken), dat je als klant met een spaarrekening straks rente moet betalen in plaats van dat je rente van de bank ontvangt. In feite staat het spaargeld van de Nederlander nu al te verdampen bij de bank, want de rente is zo laag dat die de inflatie bij lange na niet meer dekt. Begin november voerde de Duitse internetbank Skatbank als eerste bank een negatieve spaarrente in voor particulieren. En, niet geheel verwonderlijk, meldde men er meteen maar bij dat dit in de toekomst de norm wordt. Dan is het dus zo dat de bank met jouw geld kan spelen en dikke winsten maken en dat jij daarvoor nog betaalt ook.
Je zou wel hartstikke gek zijn om je geld nog bij een bank te stallen, zou je zeggen. Je kunt het beter in een ouwe sok stoppen, om er maar eens een cliché tegenaan te gooien. Maar ook daar hebben de banken iets op gevonden.
Contant geld kun je al nauwelijks meer kwijt bij de bank. Dankzij de opkomst van het pinnen wordt er ook steeds minder vaak mee betaald. En mede als gevolg daarvan halen banken steeds meer pinautomaten weg waar klanten contant geld kunnen opnemen. Niet geheel toevallig past het verdwijnen van contant geld naadloos in de strategie van de banken om de klant zijn geld afhandig te maken zonder zelf enig risico te lopen. Het pinnen wordt sterk gepromoot door er constant op te hameren dat pinnen veiliger is dan contant betalen. Bijna iedere winkel heeft pinapparaten en banken ontwikkelen apps waarmee klanten ter plekke geld kunnen overmaken met hun smartphone.
Ongetwijfeld zal het contante geld uiteindelijk helemaal verdwijnen. En dan zijn de banken waar ze willen wezen. Zonder contant geld heeft de particulier geen enkel machtsmiddel meer om tegen banken te gebruiken: het heeft immers geen zin om massaal je geld van de bank te halen als contant geld niet meer gebruikt kan worden. Op dat moment hebben de banken alle vrijheid om met uw geld te doen wat men wil en u te laten betalen wat de bank wil hebben zonder dat u er verder iets aan kunt doen.
Na de financiële crisis beloofden de banken dat de klant weer centraal zou komen te staan. Ze hebben woord gehouden. De klant staat in het middelpunt van de belangstelling van de banken. Weliswaar om bestolen, besodemieterd en uitgelachen te worden, maar toch.
