Schoonmakers bezetten de centrale hal van Utrecht CS, 28 maart 2012. (Foto: Fuad Sanad)
Het grootste station van Nederland, Utrecht Centraal, is vandaag het toneel van de schoonmakersstaking. Na 13 weken staken hebben de schoonmaakbazen en opdrachtgevers nog steeds geen acceptabel cao-bod gedaan. De NS, een grote opdrachtgever, heeft zich niet aan hun vele mooie woorden gehouden en dreigt nu zelfs flink te bezuinigen op de schoonmaak.
Door Sjerp van Wouden
Tijdens hun staking hebben de schoonmakers continu hun ‘onderhandelingspartners’ opgezocht. Ze bezochten opdrachtgevers om hun steun aan de stakingseisen af te dwingen. Soms met een ludieke actie, meestal met een harder middel. Schoonmaakbedrijven als ISS, Hago en opdrachtgevers als de Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit werden allemaal bezet door de schoonmakers en hun sympathisanten.
Enkele weken geleden waren de schoonmaakbazen nog aan het ‘achteruit onderhandelen’, dat wil zeggen: ze boden minder dan daarvoor. Dankzij vastberadenheid van de schoonmakers, de stevige acties en de steun van andere groepen als universiteitspersoneel en studenten zijn de schoonmaakbedrijven teruggekomen naar de onderhandelingstafel. Maar nog steeds bieden ze geen respect. De eerste dagen ziekte blijven voor rekening van de schoonmaker als het aan hun ligt.
In 2010 was Utrecht CS het epicentrum van de staking. Dit keer is de NS bewust ontzien. In ruil voor goed werkgeverschap en steun voor de schoonmakers mocht ‘de hoogst noodzakelijke schoonmaak’ plaatsvinden. Maar waar de stakers zich aan hun kant van de deal hielden, heeft de NS ze op alle fronten geschonden. Een pijnlijke les, want door het ontzien van de spoorwegen was de staking veel minder krachtig en veel minder zichtbaar.
Maat vol
Toen de NS anderhalve week geleden het nieuwe schoonmaakcontract aan Hago gunde, was de maat bij de stakers vol. Er was namelijk afgesproken dat de vakbond betrokken zou worden in de keus voor het schoonmaakbedrijf dat bij de spoorwegen aan de slag zou gaan. Niet alleen heeft de NS zich daar niet aan gehouden, ze hebben het contract aan het meest beruchte schoonmaakbedrijf gegund dat nota bene 1 miljoen op de treinschoonmakers zal bezuinigen. Dat zijn ongeveer 120.000 werkuren, waarmee de werklast dus enorm omhoog zal gaan. Dat dit contract tijdens de staking is afgesloten ervaren de schoonmakers als een enorme klap in het gezicht. Vandaar dat ze nu hun pijlen op de NS richten.
Onder het blauwe bord verzamelen zich rond 4 uur een paar honderd schoonmakers. De gele hesjes gaan aan, de actie kan beginnen. De centraal gelegen reclameborden-annex-banken worden gebruikt als podium. ‘Na twee jaar zijn we terug om dit te bezetten, na 13 weken staken. Als de bazen niet ingaan op onze eisen, wat doen we dan?’ vraagt één van de organizers aan de schoonmakers. ‘Wij gaan door!’ is het antwoord. Vele leuzen uit de campagne zijn te horen.
Snipper-dag
Schoonmakers, en de aanwezig studenten en activisten beginnen meteen met flyers uitdelen. Veel mensen reageren goed en nemen de flyers aan. Een aantal reizigers loopt gehaast door. Onzichtbaar zijn de schoonmakers nu zeker niet. Schoonmakers halen gratis kranten uit de bakken en verscheuren ze. De snippers vullen de stationshal. Hier wordt gestaakt en dat moet gezien worden. Het wordt een enorme zooi op Utrecht Centraal.
Overal lopen al wat schoonmakers rond; reizigers die uit de intercity van Den Helder naar Maastricht stappen kijken verbaasd op als 10 schoonmakers in actietenue staan te roken bij de trappen. Aan de ene kant van het protest klinkt Afrikaans gezang uit speakers. Aan de andere kant staan Marokkaanse schoonmakers, geholpen door een wat onwennige gitarist, via een megafoon hun liederen te zingen en leuzen te scanderen, het onderscheid is onduidelijk. Een groepje erom heen lacht en klapt mee. Geïnspireerd op de meest bekende leus uit de Egyptische revolutie scanderen ze: ‘As-Shaab jurid CAO ydid!’ oftewel: het volk wilt een cao!
Politie is aanwezig en controleert bij de ingangen sporadisch mensen of ze zich niet komen aansluiten bij de bezetting. Vooralsnog zetten ze humor in als wapen: of we even voor de spits weg wilden zijn om daarna weer terug te komen. Dat gaat natuurlijk niet gebeuren. De schoonmakers blijven tot er wel goede afspraken gemaakt kunnen worden met de NS. Uit onderhandelingen komt dat we in ieder geval tot 10 uur ‘mogen’ blijven. Maar de inzet is om pas weg te gaan als de eisen binnen zijn.
Naschrift: om 23.30 werd de bezetting alsnog opgeheven. Zie ook de filmreportage van RTV Utrecht.
Dit stuk is eerder verschenen op de website van socialisme.nu
